Senior musi mieć plany na przyszłość

Prowadzi aż trzy Uniwersytety Trzeciego Wieku, nie rezygnując przy tym z innych zajęć: pracy naukowej i dydaktycznej, upowszechniania nauki na łamach pism i w Polskim Radiu, podróży do ukochanego Lwowa, czy spacerów z wnukami, których wprowadza w tajemnice świata przyrody.

Profesor Kazimierz Wiech chętnie wziął na siebie obowiązki organizatora UTW na Uniwersytecie Rolniczym, w Proszowicach oraz w powiecie krakowskim. Podziwia starszych ludzi wciąż ciekawych świata, a kontakty z seniorami traktuje jako miłą spłatę długu wdzięczności zaciągniętego u wspaniałych starszych osób, które spotykał w swoim życiu. - Nie stać nas na pesymizm. Trzeba mieć plany, a wtedy jest się młodym - to jego credo, które powtarza studentom-seniorom.

Charakter kształtuje dom i młodzieńcze spotkania z ciekawymi ludźmi

Wyznaje też zasadę, że od ludzi trzeba brać to, co w nich dobre, samemu przy tej okazji stając się lepszym. Lubi więc być wśród swoich studentów - i tych młodych, i tych bardziej dojrzałych. A fascynacji starszymi, mądrymi ludźmi ulegał już od dzieciństwa.

Jako 14-latek poznał w Krynicy, gdzie jeździł na letnisko, 74-letniego Leopolda Winiarskiego, emerytowanego nauczyciela z Trzciany, który brał udział w I wojnie światowej, a na dźwięk imienia cesarza Franciszka Józefa, stawał na baczność. Miał też swoje powiedzonka, z których jedno przejął pilny wakacyjny uczeń: „moja wdzięczność dozgonna ścigać cię będzie”. Tak teraz powiada profesor, chcąc wyrazić największy szacunek. Jednak spotkania ze starym nauczycielem obfitowały głównie w opowieści o przyrodzie; dzięki niemu poznawał rośliny na łąkach i dowiadywał się, jak pielęgnować drzewa.

Spotkania te nie pozostały bez wpływu na przyszłe życie chłopca, który został później specjalistą z zakresu ochrony roślin, z profesorskim tytułem i oratorskim zacięciem, zawsze chętnie służącym radą. Nie tak dawno zaalarmowano profesora, że w Częstochowie korę lip pokrył „biały płaszcz” przędzy, może szkodliwy dla drzew, ale po oględzinach okazało się, że to tylko mikroskopijny pajęczak - przędziorek lipowiec.

- Mój charakter kształtował dom, co zrozumiałe, bo też dom jest „matrycą” postawy człowieka - konkluduje profesor i wspomina swoich przodków, wśród których było wielu nauczycieli, leśników i lekarzy.

Opowiada o domach pradziadków i dziadków w Leżajsku, o mieszkaniu na Wrzesińskiej, w którym dorastał. Wszystkie były otwarte i serdeczne na sposób wschodni. W tych wielopokoleniowych domach zawsze było wielu gości, rozbrzmiewał wschodni akcent, toczyły się ciekawe rozmowy, którym mógł się przysłuchiwać.

Dom był wschodni, bo chociaż sam urodził się już po wojnie, w 1950 roku, w Krakowie, to jego przodkowie przeważnie pochodzili z Kresów. Rodzina mamy z Kowla na Wołyniu, a taty - w dużej części - ze Lwowa. I u dziadków w Leżajsku panowała właśnie ta kresowa wylewność.

Ważne, by podzielić się ze studentami-seniorami swoim entuzjazmem

Szkoda, że model wielopokoleniowych rodzin odchodzi w zapomnienie. Profesor sądzi, że wśród wielu powodów, dla których seniorzy chętnie chodzą na zajęcia Uniwersytetów Trzeciego Wieku, jest też i ten, że właśnie tutaj - w gronie rówieśników - czują się ważni i potrzebni.

Na Uniwersytecie Rolniczym profesor Wiech organizuje UTW od sześciu lat, uwzględniając oczekiwania słuchaczy, którzy przede wszystkim chcą studiować na luzie, bez egzaminacyjnych stresów i … bez ograniczenia czasowego. Zajęcia Uniwersytetu Trzeciego Wieku mają być dla nich nie tylko okazją do poszerzania wiedzy, zobaczenia nowych miejsc, ale i do integracji, ważnej zwłaszcza dla osób samotnych.

Zajęć jest sporo i są różnorodne. W zasadzie każdy dzień przynosi jakieś atrakcje. Jednego dnia zajęcia rekreacyjne, kolejnego języki obce (aż sześć!), w środy i czwartki wykłady, częste wycieczki po Krakowie, regionie, ale i zagraniczne. Czesne umiarkowanie niskie, by każdego było na to studiowanie stać. Taki model się sprawdza. Na wykładach - choć udział dobrowolny - 80-procentowa obecność i prawie zawsze brawa dla prelegenta. Nic zresztą dziwnego, gdyż udaje się zapraszać tych najlepszych. Profesura Uniwersytetu Rolniczego chętnie przychodzi, nie wyręczając się swoimi asystentami, a gościnnie również wspaniali propagatorzy nauki z innych uczelni, gdzie z kolei wykłada na UTW prof. Wiech.

- Działamy od sześciu lat, w cyklu 4 semestrów, według przygotowanego przeze mnie programu autorskiego, skupionego wokół tematów związanych z ogrodem, naturą-przyrodą, czy zdrowym żywieniem. Jednak spora grupa, około 50 osób, jest z nami od samego początku - informuje Kazimierz Wiech.

Nie oznacza to jednak, że seniorzy „repetują” z racji braku postępów w nauce. Wręcz odwrotnie: zyskali wiedzę i tak polubili te zajęcia, że profesor opracował dla nich program „studiów podyplomowych”, które od pierwszych czterech semestrów nauki różnią się tym, że tu studenci-seniorzy nie tylko korzystają z przygotowanych zajęć, ale również sami prowadzą niezwykle ciekawe wykłady ze swoich wyuczonych profesji i specjalności.

Organizują również co roku konferencję naukową, podczas której można wysłuchać wystąpień zarówno studentów-seniorów, jak i zaproszonych profesorów. Przygotowują nawet książkę, która będzie nosiła wymowny tytuł „Nasz złoty wiek”. Sprawdza się powiedzenie profesora, że warto rozbudzić w ludziach entuzjazm.

W każdym wieku można wieść ciekawe, pełne przygód życie

Każdego roku na UTW Uniwersytetu Rolniczego przybywa kolejnych 115 słuchaczy, a w sumie co roku gości w murach uczelni około 350 seniorów. Trudno było ukryć taki sukces, więc pojawiły się prośby o poprowadzenie kolejnych placówek dla seniorów.

I tak prof. Wiech, z rektorskiej rekomendacji, rozszerzył swoją działalność o UTW w Proszowicach oraz UTW Porozumienia Podkrakowskiego, zorganizowanego dla seniorów ze Skawiny, Zabierzowa, Krzeszowic, Zielonek i Kocmyrzowa-Luborzycy.

- Tam program zajęć jest inny, dostosowany do zainteresowań seniorów, a możliwy do realizacji dzięki środkom zdobytym przez stowarzyszenia i samorządy. Wykładów jest mniej, ale za to sporo wyjazdów - opowiada prof. Wiech, który niedawno wrócił z wycieczki do Lwowa, gdzie pokazywał seniorom najciekawsze miejsca.

- Wycieczki podporządkowane są hasłu: przyroda, nauka, kultura. Dzięki nim słuchacze-seniorzy uczą się, jak zrozumieć kulturę narodu tworzoną na przyrodniczych podstawach - dodaje profesor.

Podczas wycieczek na Ukrainę studenci UTW odwiedzają nie tylko Lwów. Profesor Wiech jest zafascynowany postacią Stanisława Vincenza, filozofa i pisarza zakochanego w Huculszczyźnie, autora „Na wysokiej połoninie”. Dawniej jeździł na Huculszczyznę ze studentami, teraz chciałby ją pokazywać seniorom.

- Na każdym etapie życia człowiek ma jakąś misję. W młodości oddałem się nauce, wkraczając do świata powiązań roślin i owadów. Później nadszedł okres fascynacji dydaktyką, co zwykle idzie w parze ze zdobytym doświadczeniem i kompetencjami. W końcu zainteresowało mnie popularyzowanie nauki, także w ramach Uniwersytetów Trzeciego Wieku - mówi.

Jednak nie tylko. Profesor Wiech jest pomysłodawcą i organizatorem Dni Owada na Uniwersytecie Rolniczym - jako entomolog postanowił w sposób tyleż zrozumiały co efektowny przybliżyć krakowianom młodym i starszym owadzie tajemnice. Kiedyś usłyszał od studentki skargę, że na rolniczej uczelni brak kulturalnych inicjatyw, a gdy dowiedział się, że pragnęłaby śpiewać w chórze, odkrył w niej pokrewną duszę (sam był wcześniej chórzystą w Krakowskim Chórze Akademickim UJ), założył chór i kilka sezonów w nim śpiewał.

Można, jak profesor, mieć renesansowe zainteresowania, ale czasu się nie oszuka, bo pędzi, jak szalony. Tymczasem profesorowi nie wiedzieć jak, jakoś go starcza na rozliczne zawodowe i związane z prowadzeniem trzech UTW obowiązki, również na promowanie doktorów i magistrów, czy eksperckie spotkania z producentami warzyw i owoców.

Starcza też czasu na tak ważne dla niego życie rodzinne, na poznawanie świata i odwiedzanie ukochanych miejsc - choćby kilka razy w roku Lwowa. A także na oddawanie się pasji fotografowania, gdyż profesor ma na swym koncie nie tylko publikacje naukowe, ale i krajowe oraz zagraniczne wystawy fotograficzne. Więcej nawet: profesor lubi nie tylko uczyć, ale także uczyć się. Właśnie uczy się, na Uniwersytecie Trzeciego Wieku języka hiszpańskiego. Buena suerte, el profesor.