Dużo do stracenia przez opóźnienia

W tym roku o unijne dopłaty do gruntów rolnych można starać się już od 15 marca. Na Kujawach i Pomorzu szansę na wsparcie finansowe ma około 70 tys. gospodarzy. Jednak do tej pory druki złożyło tylko 12 procent spośród uprawnionych. Pozostali muszą się spieszyć, ponieważ termin zgłaszania się upływa 15 maja. Agencja, podobnie jak w poprzednich latach, nie zapomina o spóźnialskich. Kto nie zdąży złożyć wniosku na czas, będzie mógł to zrobić przez kolejnych 25 dni. To się jednak nie opłaca, ponieważ za każdy dzień zwłoki rolnik otrzyma płatność niższą o jeden procent.

Poślizg na mapkach

Niestety, istnieje ryzyko, że w tym roku gospodarzy, którzy przekroczą ustawowe dwa miesiące na złożenie wniosku, będzie wielu. Wszystko przez to, że długo musieli czekać na częściowo wypełnione formularze wysyłane przez agencję. Są nawet tacy, do których dokumenty jeszcze nie trafiły. - Jak możemy składać wnioski od 15 marca, skoro jest już maj, a my jeszcze ich nie mamy? - denerwuje się pan Hieronim z gminy Kruszwica. W podobnej sytuacji jest też wielu gospodarzy z okolic Dobrcza.

Za opóźnienie w dużej mierze odpowiada Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych. To ona na zlecenie ARiMR miała wydrukować wnioski i załączniki graficzne, w sumie blisko 68 mln stron. PWPW tłumaczy swoje spóźnienie tym, że próbne wydruki, zwłaszcza mapek, nie uzyskały aprobaty agencji. - Zamierzaliśmy wydrukować mapki na szybkich, wysokonakładowych drukarkach. Okazało się jednak, że ich jakość nie była najlepsza - mówi Andrzej Bogun, członek zarządu wytwórni. - Do 20 kwietnia wysłaliśmy blisko 640 tys. kompletów i około 740 tys. samych wniosków. Pozostałe formularze też już przesyłamy. Natomiast mapki rolnicy dostaną najpóźniej do 20 maja - zapewnia.

Będą pracowali dłużej

Tym, którzy nadal czekają na dokumenty, agencja radzi, by odbierali w biurach powiatowych "czyste" wnioski i wypełnili je w całości sami. - Załączniki graficzne bez żadnych konsekwencji finansowych można dostarczyć później - informuje Stanisław Barłóg, p.o. dyrektora Kujawsko-Pomorskiej ARiMR w Toruniu. W razie problemów z wypełnianiem dokumentów gospodarze mogą liczyć na pomoc doradców rolnych. - Każdego roku zgłasza się do nas przynajmniej kilkanaście tysięcy osób ubiegających się o dopłaty bezpośrednie - przyznają pracownicy K-P ODR w Minikowie. Agencja dodatkowo wysyła też rolnikom obszerne 28-stronnicowe instrukcje, w których krok po kroku tłumaczy, jak wypełnić wniosek, by nie zrobić błędów.

Prawdopodobnie gospodarze będą składali swoje dokumenty w ostatniej chwili. Aby nie musieli czekać w kolejkach, wszystkie biura powiatowe agencji na Kujawach i Pomorzu aż do 15 maja będą pracowały dłużej: od poniedziałku do soboty w godz. 7-21, a w niedzielę w godz. 9-17. Dodatkowo mieszkańcy gmin Izbica Kujawska, Chodecz, Boniewo i Lubień w powiecie włocławskim, zamiast w agencji, mogą druki zostawić w urzędach gmin.

Kary za błędy

W połowie czerwca do pracy przystąpią natomiast kontrolerzy. Tak jak w poprzednim roku to, czy rolnicy wpisali dane zgodne ze stanem faktycznym gospodarstwa, sprawdzi częstochowska firma "Pryzmat". - Wytypowanych do kontroli zostanie około 5,5 procenta gospodarstw - uprzedza dyrektor Barłóg. Każdy rolnik będzie powiadomiony o wizytacji z 24-godzinnym wyprzedzeniem. Jeżeli uchyli się od kontroli straci szansę na dopłatę.

Inspektorzy z Częstochowy sprawdzą m.in. wielkość areału oraz to, czy gospodarz przestrzega wszystkich zasad dobrej kultury rolnej. Jeżeli tak nie będzie, może zostać ukarany. Gdy zawyży powierzchnię działki o więcej niż 3 proc., ale nie więcej niż 30 proc. ustalonego pola, przyznana mu kwota zmniejszy się o dwukrotną wartość stwierdzonej różnicy. W przypadku, gdy różnica będzie większa niż 30 proc., dofinansowanie nie zostanie mu przyznane.

Natomiast, jeżeli okaże się, że rolnik nie przestrzega któregokolwiek z wymogów dobrej kultury rolnej, np. wypala trawy, straci 5 proc. kwoty określonej dla powierzchni, której to nieprzestrzeganie dotyczy. Jeśli gospodarz celowo nie dostosuje się do wymogów dobrej kultury rolnej, dostanie dopłatę mniejszą o 20 proc. Dotacji nie otrzyma, gdy świadomie zlekceważy wszystkie wymogi.

Zaliczki dla poszkodowanych

W ubiegłym roku szkody na polach wyrządziła susza. Rolnicy domagali się więc wcześniejszej wypłaty pieniędzy. To się nie udało, ponieważ polski rząd nie dysponował odpowiednim rozporządzeniem. Z kolei Komisja Europejska zgodziła się wtedy na szybszą wypłatę tylko połowy kwoty. Na taką decyzję nie była jednak przygotowana Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Tym razem nie powinno być kłopotów. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o płatnościach bezpośrednich. KE może więc upoważnić nas do przekazania zaliczek przed ustalonym terminem, jeśli rolnicy ze względu na nadzwyczajne okoliczności, np. klęskę suszy, znajdą się w trudnej sytuacji finansowej. Zaliczki mogą wynieść 50 lub 80 procent płatności. - W sytuacji, kiedy dysponujemy już potrzebnymi przepisami Komisja Europejska, która jest niechętna wcześniejszemu wypłacaniu dopłat, może dać się łatwiej przekonać - uważa Jan Krzysztof Ardanowski, wiceminister rolnictwa.

Jeżeli wypłata zaliczek nie będzie konieczna, ARiMR pieniądze na konta rolników przeleje między 1 grudnia tego roku a 30 czerwca następnego.

***

Powoli dobiega końca wypłata dopłat bezpośrednich za 2005 rok. W województwie kujawsko-pomorskim pieniądze dostało już 97 proc. wnioskodawców. - Pod względem wydawania decyzji jesteśmy najszybsi w kraju - przyznaje dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR w Toruniu. - Zostały nam do rozpatrzenia tylko sprawy sporne, czyli takie, gdzie o dopłaty do tych samych gruntów stara się dwóch gospodarzy.