I nie opuszczę cię aż do spłaty... kredytu; w modzie są cywilne śluby

- Obserwujemy to od trzech lat - potwierdza Ewa Orłowska, zastępca kierownika w toruńskim USC.Według niej toruńską statystykę podbijają głównie rozwodnicy: - Liczba rozwodów wyraźnie się zwiększyła - rozpadają się związki zarówno 2-letnie, jak i 30-letnie. Jedyną drogą do małżeństwa dla tych ludzi jest ślub w USC.

Inaczej statystyka wygląda we Włocławku: - Owszem, liczba ślubów zawieranych w naszym urzedzie stale wzrasta. Zapisujemy już na terminy sierpniowe. To w większości ludzie młodzi - podkreśla Barbara Oblińska, zastępca kierownika USC we Włocławku.

Podobnie w Inowrocławiu: - Na ślub cywilny decydują się różne osoby, ale trzeba przyznać, że najczęściej młodzi - mówi szefowa inowrocławskiego USC Jadwiga Słowińska.

I nie opuszczę cię aż do spłaty kredytu
Coraz liczniej stajemy na ślubnym kobiercu. Własnie wkracza nań pokolenie wyżu z lat 80. Młodzi przywiązują mniejszą wagę do tradycji rodzinnych, a ich pojęcie związku często niewiele ma wspólnego, z definicją, której wierni byli rodzice i dziadkowie.
Bywa, że decyduje czas. W tym przypadku urząd jest bezkonkurencyjny: - Nas obowiązuje termin 31-dniowy, w wielu przypadkach pojawiają się prośby o skrócenie go. Najczęściej chodzi o kredyt, którzy młodzi mogą wziąć tylko jako małżeństwo - uważa Tomasz Wołowski, kierownik USC w Grudziądzu.

Jego zdaniem zmiany przyniesie dorastanie pokolenia niżu lat 90.: - Wówczas większość zawieranych u nas małżeństw stanowić mogą związki rozwodników. Po raz pierwszy liczba ślubów niekonkordatowych może przewyższyć kościelne.
Z welonem do urzędu

Z informacji, które docierają do urzędników wynika, że nie bez znaczenia są też koszty. Ślub w USC jest bezpłatny, państwo pobiera jedynie 84 zł za sporządzenie aktu małżeństwa.

Dla zawierających ponowne związki rozwodników pieniądze mają zwykle drugoplanowe znaczenie. Dla nich to jedyna możliwość, aby zalegalizować związek.
- Obserwuję zjawisko, z którym wcześniej nie mieliśmy do czynienia. Panny, które poślubiają rozwodników pojawiają się w urzędzie w welonie i białej sukni. Te symbole były dotąd zarezerwowane dla uroczystości religijnych - mówi Tomasz Wołowski.
Brakuje kościelnej scenerii

Zwiększa się też grupa zadeklarowanych ateistów. W coraz mniejszym stopniu wpływ na ich życiowe decyzje mają rodziny. Alicja Kaczmarek, ekonomistka z Torunia, obiecała sobie, że nie będzie uprawiała obłudy:
- Wraz z mężem jesteśmy niewierzący. Jaki sens miałoby robienie przyjemności rodzinie i wzięcie kościelnego ślubu. A że w urzędzie brakuje scenerii gotyckiego kościoła, o której marzy każda dziewczyna - to inna sprawa. Część moich wierzących koleżanek najpierw decyduje się na ślub cywilny, a jeśli wszystko dobrze pójdzie, za kilka lat biorą kościelny.

Młodzi uciekają od odpowiedzialności

Rozmowa z doktorem PAWŁEM ZAŁĘCKIM, socjologiem religii

- Narzeczeni coraz częściej kierują się nie do kościołów, ale do urzędów. Dlaczego?
- Sądzę, że zjawisko to rzeczywiście mam miejsce, ale jednak na nieco mniejsza skalę niżby świadczyły o tym liczby. Nie wiemy, czy osoby które poprzestały na ślubie cywilnym w późniejszym czasie nie trafiają jednak do kościołów.

- Z punktu widzenia Kościoła katolickiego to też niepokojące zjawisko.
- Śluby cywilne często mają uspokoić rodziny, które napierają na jakikolwiek ślub, nie mając zaufania do wolnych związków. W świetle nauki Kościoła te małżeństwa "na pół gwizdka" nie są oczywiście związkiem sakramentalnym. W pewnym sensie wraz ze spadkiem znaczenia tego typu małżeństw, odchodzą w cień takie wartości, które doceniały zwłaszcza kobiety: stabilność, odpowiedzialność, poczucie bezpieczeństwa. Model rodziny oparty jedynie o związek cywilny zapewnia je w mniejszym stopniu. Coraz silniejsza jest tendencja do traktowania małżeństwa w sposób kontraktowy.

- Ślub cywilny jest łatwiejszy dla mężczyzn?
- Bez wątpienia łatwiej przekonać mężczyznę do związku, z którego można się wycofać. Z dekady na dekadę można zaobserwować uciekanie młodych ludzi od odpowiedzialności nie tylko w małżeństwie, ale i w winnych dziedzinach życia. Odchodzimy na przykład od wielopokoleniowej rodziny, która jeszcze dla poprzedniego pokolenia była ważnym punktem odniesienia.

- I rozwodzimy się
- Największa fala rozwodów jest jeszcze przed nami. Zadecyduje samodzielność ekonomiczna kobiet. Obecnie kobiety tracą ekonomicznie na rozwodach więcej niż mężczyźni. Ale jeśli tylko będzie je stać na samotne życie i zakup własnego mieszkania, liczba rozwodów znacznie się zwiększy. To prawidłowość obserwowana w różnych krajach.

- Zwłaszcza, w sytuacji, gdy religia i odchodzi na dalszy plan.
- Na pewno miejsce religii w życiu społecznym się zmienia. Ale nie musi to być wcale proces trwały. Każdy poważny kryzys społeczny sprawia, ze przypominamy o sobie o wartościach z pozoru zapomnianych. Również o małżeństwie.

Rozmawiał ADAM WILLMA
[email protected]