Już pół wieku NASA podbija kosmos

Kiedy 4 października 1957 roku Związek Radziecki wystrzelił na orbitę Ziemi pierwszego sztucznego satelitę, Amerykanie zorientowali się, że już przegrali. Nie byli pierwsi, poza tym stracili pozycję lidera.

Po tym historycznym wydarzeniu Kongres skierował apel do ówczesnego prezydenta Dwighta D. Eisenhowera, aby zajął się problemem rozwoju nowej dziedziny, czyli programem badań kosmicznych. Chodziło o to, by powstała niewojskowa organizacja, która zajmie się podbojem kosmosu. Po tym apelu i wielomiesięcznych konsultacjach z naukowcami 29 lipca 1958 roku Eisenhower podpisał Narodowy Akt Aeronautyki i Kosmosu, który swoją mocą utworzył Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA).

Cenny "nabytek" NASA
Po podpisaniu dokumentu, już 1 października NASA rozpoczęła oficjalnie swoją działalność. Podstawą nowej agencji było "wchłonięcie" innej agencji badawczej NACA, która promowała prace właśnie z dziedziny aeronautyki. Wbyły to 4 laboratoria i 80 pracowników. Najcenniejszym "nabytkiem" był urodzony w podbydgoskim Wyrzysku Werner von Braun. Kierował potężnym ośrodkiem badawczym i niemieckim programem rakietowym. W 1945 roku von Braun, jego współpracownicy, dokumentacja techniczna oraz elementy rakiet znalazły się w Stanach Zjednoczonych. Dziś w USAon uważany za ojca amerykańskiego programu kosmicznego. W1960-70 był dyrektorem NASA w Centrum Lotów Kosmicznych imienia George' a C. Marshalla, w Huntsville, w Alabamie.

To właśnie von Braun skonstruował rakietę Jupiter, która wyniosła pierwszego amerykańskiego satelitę Explorer 1. Start odbył się trzy miesiące po rosyjskim Sputniku.

Wyścig rozpoczęty

Wyścig zbrojeń pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim przeniósł się również na pole podboju kosmosu. Głównym zadaniem działalności NASA był program lotów załogowych. Ale nie minęły cztery lata, a Rosjanie znowu wyprzedzili Amerykanów o ponad trzy tygodnie. Tym razem wydarzenie było bardziej spektakularne. 12 kwietnia 1961 roku Jurij Gagarin, jako pierwszy człowiek, odbył lot w statku kosmicznym Wostok lot po orbicie Ziemi, dokonując jednokrotnego jej okrążenia w ciągu 1 godziny i 48 minut.

Dopiero 5 maja 1961 roku Alan Shepard został pierwszym Amerykaninem w kosmosie. Pilotował statek Freedom 7, który wykonał 15 minutowy lot suborbitalny.

Pierwszym amerykańskim astronautą został John Glenn. 20 lutego 1962 roku przebywał na orbicie Ziemi ponad 5 godzin w statku Friendship 7.

Największy sukces NASA

Oba loty odbyły się w ramach programu Mercury. Następnym programem załogowym NASAł program Gemini. Był to wstęp do załogowego lotu na Księżyc - największego sukcesu NASA i ludzkości w podboju kosmosu. Misja Gemini miała za zadanie sprawdzenie wytrzymałości organizmu ludzkiego na długotrwale przebywanie w stanie nieważkości. Prowadzono również loty testujące dokowanie do innego statku w przestrzeni kosmicznej. Ukoronowaniem programu Gemini była misja Apollo, której najważniejszym zadaniem były loty załogowe na Księżyc.

Jak wiadomo, lot Gagarina zdenerwował ówczesnego prezydenta USA Johna F. Kennedy' ego. Do tego stopnia, że już 25 maja 1961 roku w swoim przemówieniu w Kongresie zapowiedział, że Amerykanie w najbliższej dekadzie wylądują na Księżycu. Nie pozostało więc wiele czasu. NASA w ciągu 8 lat spełniła marzenia Kennedy' ego. 16 lipca 1969 roku, czyli przed końcem dekady, załoga Apollo 11 wylądowała na Księżycu i szczęśliwie powróciła na Ziemię. Amerykanie wykorzystywali specjalnie skonstruowaną do tego programu rakietę Saturn 5. Zespołem konstruktorów kierował Werner von Braun.

Innym największym sukcesem NASA, porównywalnym z sukcesem Apollo, są loty wahadłowców. Promy kosmiczne, konstrukcja z lat 70. ubiegłego wieku, nadal są w służbie. Powoli ich czas dobiega końca. Wroku definitywnie zakończą swoje loty, ale dzięki nim zostanie dokończona budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Wę ISS, oprócz Rosji i Europy, bardzo zaangażowana jest również NASA.

Największe porażki NASA

W agencjach jak NASA, porażki zawsze są kojarzone z tymi najbardziej tragicznymi - śmiercią astronauty. W całej historii NASAły takie trzy. Pierwsza miała miejsce podczas programu Apollo. Wtedy podczas symulacji lotu wewnątrz modułu sterowania wybuchł pożar, zabijając trzech astronautów.

Druga wydarzyła się w styczniu 1986 roku. Wsekundzie, podczas startu, eksplodował wahadłowiec Challenger. Zginęło wówczas 7 astronautów. Minęło sześć lat i ponownie doszło do katastrofy wahadłowca. Tym razem był to prom Columbia, który wracał z orbity. Zabrakło 15 minut do lądowania. Columbia rozpadła się nad ziemią na wysokości 63 km. Zginęło 7 członków załogi.

Nie tylko loty załogowe

Oprócz programów załogowych, NASA ma również udział w programach bezzałogowych. Sondy NASA doleciały do każdej planety naszego Układu Słonecznego. Obecnie najintensywniej badany jest Mars. Najsłynniejsze sondy NASA to Voyager 1 i Voyager 2. Wystrzelone w 1977 roku, są już poza Układem Słonecznym, pierwszy 106, drugi 86 jednostek astronomicznych od Słońca.

Innym ważnym obiektem NASA, który odnosi sukcesy i dokonał wielu odkryć wszechświata, jest Kosmiczny Teleskop Hubble' a. W 2013 roku zastąpi go Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba.

Znowu na Księżyc

Obecnie większość prac w NASA skupia się wokół projektu Constellation. Jest to program załogowych lotów na Księżyc - ostatni człowiek na Srebrnym Globie stanął w 1972 roku. NASA pracuje nad dwiema rakietami. Ares I ma wynieść statek Orion, a ciężki Ares V ma zabrać lądownik księżycowy i moduł podróżny. Jeśli wszystko będzie szło zgodnie z harmonogramem, NASAże w 2019 roku człowiek ponownie stanie na powierzchni Księżyca.