Konfiskata samochodu pijanym kierowcom. Tak zmienią się przepisy, które niedawno weszły w życie

W myśl propozycji zmian, sąd będzie mógł orzec przepadek pojazdu, ale nie będzie miał takiego obowiązku jak jest obecnie. Jak zapowiedziało Ministerstwo Sprawiedliwości, projektowana regulacja zostanie teraz skierowana do konsultacji publicznych.
Resort sprawiedliwości wydał oświadczenie, w którym odnosi się do projektowanych zmian. Zapewnia w nim, że przepisy o konfiskacie aut kierowcom za jazdę w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego nie będą wykorzystywane jako instrument do finansowania Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Penitencjarnej.

MS podkreśliło, że o tym, czy nietrzeźwy kierowca zostanie ukarany nawiązką na Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Penitencjarnej zdecyduje nie resort, a niezawisły i niezależny sąd. Przy ewentualnym orzekaniu nawiązki sąd będzie brał pod uwagę "okoliczności sprawy i zasadę trafnej represji". "Warto zaznaczyć, że w przypadku wypadku lub katastrofy, jeśli sprawca był nietrzeźwy, już obecnie można w określonych okolicznościach orzec nawiązkę na rzecz Funduszu" - przypomniał resort.

Odnosząc się do projektowanych zmian resort przypomniał, że szereg krytycznych uwag dotyczących przepisów o konfiskacie pojazdów nietrzeźwym kierowcom składały m.in. już na etapie prac legislacyjnych - Sąd Najwyższy, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Radców Prawnych, Zespół ds. Prawa Karnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA, Stowarzyszenie Prokuratorów "Lex Super Omnia" czy Krakowski Instytut Prawa Karnego Fundacja. Zastrzeżenia, jak zaznaczono, zostały zawarte także w opinii prawnej Biura Analiz Sejmowych.

"Krytyczne uwagi dotyczyły głównie obligatoryjności orzekania przepadku pojazdów" - napisało ministerstwo i dodało, że "nałożony przez ustawodawcę na sąd obowiązek orzekania przepadku pojazdu mechanicznego stanowi istotne ograniczenie kompetencji sądu do sprawowania wymiaru sprawiedliwości".

"Przepadek pojazdów występuje w systemach prawnych państw Unii Europejskiej, np. Belgii, Finlandii, Estonii, Luksemburga, Słowenii czy Włoch. W większości państw, w których taki środek karny został przewidziany, jest on orzekany fakultatywnie. Dzieje się tak z reguły w sytuacji, gdy dochodzi do skazania nietrzeźwego sprawcy wypadku drogowego albo jeżeli kierowca zostaje zatrzymany po raz kolejny za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu" - czytamy w oświadczeniu.

Przepisy o konfiskacie aut nietrzeźwych kierowców weszły w życie 14 marca br. W tym samym czasie MS zapowiedziało rezygnację z przepisu o obligatoryjnym przepadku pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę.

Projekt zmian przepisów został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. W projektowanej regulacji wskazano, że zasadnym jest uchylenie artykułu, który nakładał na organy ścigania obowiązek dokonania tymczasowego zajęcia pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w czasie popełnienia przestępstwa, za które miał być obligatoryjnie orzeczony przepadek pojazdu mechanicznego.

Zgodnie z projektem ma zostać wyłączona możliwość orzeczenia przepadku pojazdu mechanicznego, gdy jest to niemożliwe lub niecelowe z uwagi na jego zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie albo jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy. Wtedy sąd będzie mógł orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

W obecnym kształcie regulacji, nietrzeźwy kierowca, który będzie miał co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi musi się liczyć z utratą samochodu i to niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy. Przepadek auta jest stosowany także wtedy, gdy kierowca spowodowuje katastrofę, sprowadzi bezpośrednie niebezpieczeństwo katastrofy lub spowoduje wypadek drogowy przy zawartości powyżej promila alkoholu we krwi.

Z kolei, gdy kierowca, który spowodował powyższe zdarzenia miał w organizmie powyżej 0,5 promila do 1 promila sąd może, ale nie musi orzec o przepadku pojazdu. Natomiast w przypadku, gdy kierowca prowadził pojazd po alkoholu w sytuacji tzw. recydywy drogowej sąd może orzec przepadek pojazdu niezależnie od stężenia alkoholu w organizmie.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Samochód używany. Zwróć uwagę na te trzy rzeczy! Unikniesz kłopotów

W sytuacjach wskazanych powyżej policja tymczasowo zajmie auto na okres do siedmiu dni, następnie prokurator orzeknie zabezpieczenie tego mienia, zaś sąd orzeknie przepadek pojazdu.

Zgodnie z ustawą, jeśli konfiskata jest niemożliwa, bo pojazd został sprzedany lub zniszczony, albo nie jest wyłączną własnością kierowcy, sąd orzeknie przepadek równowartości pojazdu sprzed wypadku. Według przepisów za równowartość uznaje się wartość pojazdu określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu.

Przepadek pojazdu oraz jego równowartości nie będą orzekane w przypadku, gdy prowadzony przez sprawcę pojazd nie był jego własnością, a on sam "wykonywał czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy". "W takim wypadku sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej" - napisano w ustawie.