Pamięć została

Przechodził codziennie obok smutnej mogiły, bo wychował się w jej sąsiedztwie i obserwował wydarzenia z nią związane. - Widziałem jak w latach 60. wywozili kości do Grupy. Chcieli zatrzeć ślady, ale ludzie na to nie pozwolili. Kładli tam kwiaty, zapalali znicze - wspomina Rokoszewski.

Pamięć została

Bo szacunek Ułanów Wielkopolskich był w ludziach mocno zakorzeniony. - Z opowiadań nieżyjącego świadka wrześniowej bitwy wiem, że obraz po niej był przerażający. Ciała 131 ułanów i około stu koni leżały na pobojowisku kilka dni. Dopiero 7 września kazano je zebrać i zakopać w dole przy drodze. Ceremonia była zakazana, oznakowanie mogiły również - wylicza Rokoszewski.
Już wtedy bohaterstwo żołnierzy zachęciło miejscowych do walki z okupantem. Patriotyzm ułanów na długo zjednał ludzi. - Kilka dni po wywiezieniu kości w latach 60., stanął tam krzyż. O zachowanie mogiły postarali się najbardziej Sybiracy: Jan Chytroń i mój ojciec Michał Rokoszewski - podkreśla Tadeusz.
On sam wkład w uhonorowanie tego miejsca miał długo później: w 50 rocznicę wydarzeń. Za jego sprawą, w 1989 roku odbyła się przy drodze wyjątkowa uroczystość. - 27 kapelanów Wojska Polskiego, dwa tysiące ludzi, przemówienie wojewody, apel poległych - ofiara ułanów doczekała się wreszcie godnej - ceremonii cieszy się Rokoszewski.
Mija 70 lat, odkąd 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. gen. dyw. Gustawa Orlicza-Dreszera starł się z pancernymi oddziałami niemieckimi. Mimo przewagi wroga, ułani zatrzymali niemiecki marsz na kilka godzin. Zaskoczyli tym Niemców. Pancernym klinem rozdzielili pułk na dwie części. Dowódca jednej - ppłk Julian Arnoldt-Russocki - chciał zdążyć na przeprawę gudziądzką. Niestety, pod Grupą uległ sile wroga i trafił do niewoli. Pozostali schowali się w Borach Tucholskich. Opiekowali się pułkowym sztandarem, symbolem honoru, męstwa i wolności ojczyzny. Dzięki porucznikowi Zygmuntowi Bieganowskiemu, sztandar nigdy nie dostał się w ręce hitlerowców.

Bhaterowie spod Świekatowa

Bitwy w okolicach Bukowca pochłonęły kilkaset ofiar. W Bukowcu spoczywa 131, w tym bohaterski dowódca obrony mjr Oskar Zawadil, ppor. Ferdynand Malinowski, starsi wachmistrzowie: Marian Kotlewski i Wacław Michalski, plutonowy Stanisław Kostyło i harcerz - ochotnik Mieczysław Libecki.
- Nie godzi się nie wspomnieć przy tej okazji o 173 żołnierzach poległych w okolicach Świekatowa: ppor Zenonie Rakowskim, ppor Bronisławie Pigłowskim i ułanach: Sobczyku oraz Janiczaku - wtrąca Rokoszewski. - Tragiczny los dotknął też mieszkańców Krupocina, Różanny, Bukowca.
6 września w leśniczówce rozstrzelano kilkunastu Polaków, wśród nich Franciszka, Ignacego i Leona Karwaszów. Nad jeziorem w gminie Świekatowo poległo 26 mieszkańców Świekatowa, Zalesia, Janiej Góry i Suchej. Bohatersko bronili też ojczyzny żołnierze Straży Granicznej i Batalionów Obrony Narodowej Czersk, Tuchola. - Bohaterów było wielu, imion niektórych nigdy nie poznamy - ubolewa Rokoszewski - Cześć pamięci każdego z nich!