Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
Tylko wyjątkowo taka praca jest dopuszczalna. Przypadki wykonywania takiej pracy określa art. 151 (10) kodeksu pracy.
I tak praca w niedziele i święta jest dopuszczalna:
- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- w ruchu ciągłym,
- przy pracy zmianowej,
- przy niezbędnych remontach,
- w transporcie i komunikacji,
- w zakładowych strażach pożarnych i służbach ratowniczych,
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
- w rolnictwie i hodowli,
- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, zakładach opieki zdrowotnej, w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.
Koniecznie w regulaminie
Rodzaje pracy czy stanowisk, na których praca odbywa się w niedzielę, należy wskazać w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy.
Jeżeli rozkład czasu przewiduje pracę w niedziele i święta, to - w każdym systemie czasu pracy - pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz wolnych sobót.
Wolne za niedzielę
Pracownikowi, który wykonuje pracę w niedzielę, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy w tygodniu, niezależnie od liczby rzeczywiście przepracowanych godzin w niedzielę. Musi to nastąpić w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po przepracowaniu niedzieli.
Dni wolnych za niedzielę nie należy ani przekładać na termin późniejszy ani kumulować. Dzień ten nie może wypadać w dzień wolny pracownika, wynikający z rozkładu czasu pracy.
Jeżeli pracodawca nie będzie miał możliwości przyznania dnia wolnego we wskazanym terminie (np. z powodu urlopu pracownika czy tez choroby), wówczas pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego w tym terminie - dodatek w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy w niedzielę.
Roszczenie o wypłatę tego dodatku przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym dodatek powinien być wypłacony.
Wolne za święta
Jeżeli praca wykonywana jest w święta to pracownikowi tak jak w przypadku niedzieli przysługuje dzień wolny od pracy w tygodniu, który musi być udzielony do końca okresu rozliczeniowego. W sytuacji, gdy okaże się, że udzielenie wolnego w tym terminie jest niemożliwe to pracownikowi przysługuje 100 proc. dodatek za każdą godzinę pracy w święto.
Także w tym przypadku, gdy praca była wykonywana ponad wymiar dobowy i pracownik otrzymał dzień wolny, to za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje dodatek albo czas wolny.
