Magdalena Rzeczkowska to nowa minister finansów. Rozmawialiśmy z nią o finansach na Kujawach i Pomorzu [wywiad]

21 września już po raz piąty obchodzimy Dzień Krajowej Administracji Skarbowej, czyli święto wszystkich pracowników i funkcjonariuszy KAS. Co roku centralne obchody Dnia KAS organizowane są w innym województwie, w tym roku na Kujawach i Pomorzu - w Bydgoszczy. Przypomnę, że KAS powstała z połączenia Służby Celnej, administracji podatkowej i kontroli skarbowej. Celem reformy była przede wszystkim lepsza współpraca z podatnikami i przedsiębiorcami oraz skuteczna walka z wyłudzeniami podatkowymi. Funkcjonowanie trzech, osobnych struktur i rozproszonego obiegu informacji utrudniało realizację zadań, w tym m.in. walkę z szarą strefą. Efekty naszej pracy dobrze obrazują liczby. Od powstania KAS wpływy do budżetu państwa wzrosły z 220 do blisko 400 mld zł. KAS zatrudnia ponad 60 tysięcy pracowników, z czego 10 tysięcy to etaty mundurowe w Służbie Celno-Skarbowej.

Przede wszystkim zainwestowaliśmy w systemy informatyczne, co pozwoliło ograniczyć bezpośrednie kontrole u klientów. Dziś mówimy "nasi klienci", wcześniej byli "petenci", "interesanci", "podatnicy". Czyli jesteśmy coraz bardziej klientocentryczni. Nie bez przyczyny jeden z najważniejszych programów realizowanych w KAS nazwaliśmy „Klient w centrum uwagi KAS”. Obsługa podatników indywidualnych i podmiotów gospodarczych w dużej mierze odbywa się zdalnie. Informatyzacja spraw podatkowych, analityka, centralne zbiory danych powodują, że coraz rzadziej prosimy podatników o przyjście do urzędu skarbowego, bo wiele spraw możemy załatwić online. Tym samym nie przeszkadzamy np. przedsiębiorcom w codziennej pracy, a badania wskazują, że są z tego zadowoleni. Stajemy się administracją efektywną, nowoczesną i przyjazną klientowi.

Nasze pierwsze narzędzie do walki z szarą strefą to System Elektronicznego Nadzoru Transportu czyli SENT. Pozwala nam monitorować transport i obrót paliwami oraz innymi towarami wrażliwymi czyli takimi, które mogą być wykorzystane do wyłudzeń skarbowych. Od kwietnia 2017 do czerwca 2021 do rejestru SENT zgłoszono ponad 14,8 mln takich przewozów, a KAS przeprowadziła ponad 1,9 mln kontroli transportów. Wdrożenie SENT wpłynęło na wzrost krajowej produkcji i konsumpcji legalnych paliw. Raporty branżowe wyraźnie wskazują na wpływ SENT na ograniczenie rynku szarej strefy. Efekty SENT są też bardzo dobrze oceniane przez naszych partnerów z Unii Europejskiej.

Jednak szara strefa to nie tylko lewe paliwa, ale i wyroby tytoniowe. W ciągu 6 miesięcy tego roku zlikwidowaliśmy 26 nielegalnych fabryk tytoniu, a w poprzednim roku aż 55 takich miejsc. Zgodnie z najnowszymi, niezależnymi badaniami, wielkość szarej strefy w obszarze papierosów skurczyła się w pierwszym półroczu 2021 do 6,3 proc. i jest to najniższy poziom jaki odnotowano od początku prowadzenia takich badań. Walczymy również z nielegalnie produkowanym alkoholem. Tylko od 2020 do czerwca 2021 r. działania naszych funkcjonariuszy doprowadziły do likwidacji 3 odkażalni i 27 bimbrowni.

Kolejnym naszym narzędziem jest System Teleinformatyczny Krajowej Izby Rozliczeniowej (STIR), który umożliwił nam wymianę informacji między systemem bankowym, a Krajową Administracją Skarbową. Celem STIR jest przeciwdziałanie wykorzystaniu sektora finansowego do wyłudzeń podatkowych, a szef KAS ma uprawnienia do blokowania rachunków bankowych i znajdujących się na nich środków aby zapobiec takiej przestępczej działalności. W tym roku zablokowano już 651 rachunków bankowych, na łączną kwotę 35,4 mln zł. Natomiast w poprzednim roku było to 1020 rachunków bankowych i 96,1 mln zł. zablokowanych środków. Podkreślam przy tym, że funkcjonalność STIR wykorzystywana jest przez KAS w szerokim zakresie, a blokady są tylko jednym z działań, do których służy ten system.

Mamy też np. JPK-VAT, czyli Jednolity Plik Kontrolny, będący jednym z elementów uszczelniania systemu podatkowego. Dzięki niemu możemy szybciej i sprawniej przeprowadzić kontrolę - na podstawie JPK odpowiednie systemy informatyczne resortu w ciągu kilka minut są w stanie zweryfikować wiarygodność informacji przesyłanych przez firmę. Stosowane algorytmy pozwalają na wychwytywanie rozbieżności, które przekazywane są do weryfikacji przez urzędy skarbowe. Przykładowo w ubiegłym roku przekazano do urzędów informacje o blisko 1,9 mln takich rozbieżności.

W tym czasie także administracja skarbowa nie mogła spotykać się z klientami, więc tradycyjnych kontroli prowadzonych w siedzibach firm było mniej. Ale, jak powiedziałam wcześniej, odchodzimy od kontroli i niezależnie od pandemii jest to stały trend. Na podstawie posiadanych danych prowadzimy czynności sprawdzające. To zdecydowanie mniej uciążliwa forma weryfikacji rozliczeń podatkowych niż kontrola. Prowadzimy dialog z podatnikami, co często kończy się dobrowolną korektą. Warto przy tym podkreślić, że mimo stale zmniejszającej się liczby wszczynanych kontroli, według naszych szacunków w 2020 r. luka VAT to ok. 10 procent. To dowód na to, że uszczelnienie systemu podatkowego nie opiera się tylko na kontrolach, a wraz z powstaniem KAS stworzony został spójny system walki z nieprawidłowościami podatkowymi.

Zaproponowaliśmy rozwiązania elektroniczne dla wygody naszych klientów. Wychodzimy naprzeciw ich potrzebom. Realizujemy wspomniany już przeze mnie Program Klient w centrum uwagi KAS. Naszym celem jest budowa lepszych relacji podatnika i pracownika KAS w oparciu m.in. o digitalizację i automatyzację procesów, zaawansowaną analitykę, centralizację usług, jednolite orzecznictwo, poprawę jakości pracy urzędników. W ramach tego programu uruchomiliśmy e-Urząd Skarbowy czyli platformę, na którym docelowo udostępnimy pakiet spójnych i komplementarnych e-usług KAS. Już teraz można korzystać na nim m.in. z usługi Twój e-PIT.

Zaproponowaliśmy usługę umówienia online wizyty w urzędzie skarbowym. Załatwienie sprawy podczas bezpośredniej wizyty w urzędzie jest możliwe po jej wcześniejszym umówieniu. Zwiększyło to bezpieczeństwo podatników i pracowników urzędów, a także poprawiło komfort przy załatwianiu spraw. Zaproponowaliśmy przedsiębiorcom odroczenie terminu płatności podatków, rozłożenie na raty lub ich całkowite umorzenie, w zależności od tego, jakie były skutki pandemii dla ich biznesu. Tym, którzy wystąpili do nas z wnioskami uzasadnionymi pogorszeniem się sytuacji finansowej w czasie pandemii, przyznaliśmy dotychczas ponad 93 tys. ulg na kwotę sięgającą blisko 8,4 mld zł.

Krajowa Administracja Skarbowa na Kujawach i Pomorzu to Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy, 24 urzędy skarbowe w regionie, Kujawsko-Pomorski Urząd Celno-Skarbowy w Toruniu oraz toruńska delegatura Krajowej Informacji Skarbowej. Łącznie w regionie pracuje blisko 3 tys. osób, z czego 256 to funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej. W I Urzędzie Skarbowym w Bydgoszczy działa Centrum Kompetencyjne Rozliczeń (CKR) dla całego kraju. Roczne wpływy do budżetu z kujawsko-pomorskiej KAS to 10 mld zł. W pierwszym półroczu 2021 r. nastąpił ich wzrost o 6,7 proc. czyli o 280 mln zł. Kujawsko-Pomorski Urząd Celno-Skarbowy w Toruniu przeprowadził w zeszłym roku 284 kontrole, czyli najwięcej w kraju.

Od początku zeszłego roku do połowy bieżącego kujawsko-pomorska KAS udaremniła wprowadzenie do obrotu 6 mln sztuk nielegalnych papierosów i 30 ton tytoniu i suszu tytoniowego. Wystawiono w tym czasie 600 mandatów karnych. Pod ich lupą są m.in. transakcje internetowe jak np. handel częściami do samochodów. Zaangażowanie pracowników i funkcjonariuszy kujawsko-pomorskiej KAS ma ogromny wpływ na ograniczenie szarej strefy i karuzel podatkowych w całej Polsce.