Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

"Wielkopolska była pierwszą stolicą Polski" - twierdzi profesor z UAM w Poznaniu. Kiedy i gdzie był chrzest Polski?

Sylwia Rycharska
Sylwia Rycharska
Prof. Hanna Kóčka-Krenz w latach 1999-2015 prowadziła badania na terenie Ostrowa Tumskiego w Poznaniu
Prof. Hanna Kóčka-Krenz w latach 1999-2015 prowadziła badania na terenie Ostrowa Tumskiego w Poznaniu Maciej Bether
Czy chrzest Polski miał miejsce 14 kwietnia 966 roku? Przypomnijmy, że trzy lata temu to właśnie dzień 14 kwietnia ustanowiono świętem państwowym (święto chrztu Polski). Jednakże jest to tylko umowna data, ponieważ czas chrztu Mieszka I wciąż pozostaje przedmiotem dyskusji wśród historyków. A co z jego miejscem? Czy chrzest odbył się w Gnieźnie, Poznaniu, a może na terenie dzisiejszych Niemiec? W rozmowie z prof. dr hab. Hanną Kóčką-Krenz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza pytamy m.in. o chrzest Polski i pierwszą polską stolicę.

Czy Pani dziś świętuje?

Hanna Kóčka-Krenz: W takim zakresie, jakim jest to dzisiaj możliwe. Będę towarzyszyć na odległość tym wydarzeniom na Ostrowie Tumskim, które mają charakter liturgiczny. Nie jest przewidziany udział osób spoza ścisłego kręgu duchowieństwa, ale jeśli będzie transmisja online, to ja się oczywiście podłączę.

Czytaj też: Poznańska archeolog, "królowa dynastii Piastów" z nagrodą Lednickiego Orła Piastowskiego

Od dwóch lat 14 kwietnia jest świętem państwowym. Czy uważa Pani Profesor, że tego typu regulacje podnoszą rangę świętowania?

Myślę, że ma to istotne znaczenia dla budowania pamięci historycznej. Jeśli uznamy, że był to moment ważny w dziejach Polski, to uważam, że warto go zaakcentować.

81 rocznica zbrodni katyńskiej - jak wyglądały obchody w Poznaniu?

od 16 lat

Chrzest Polski był 14 kwietnia 966 roku – czy to jest pewna data?

Nie do końca... Data ta jest efektem dociekań mediewistów, którzy mając do czynienia z lakonicznymi materiałami źródłowymi, uznali, że ten czas jest najbardziej prawdopodobny. Ale trzeba stanowczo podkreślić, że w żadnym z zachowanych dokumentów z epoki nie ma wzmianki o dniu chrztu Mieszka I. Nawet rok tego wydarzenia jest dyskutowany.

Od kiedy przyjmuje się tę datę za oficjalną?

Zaraz po wojnie sformułowano duży program badań dotyczący początku naszej państwowości, by m.in. ustalić przebieg ówczesnych wydarzeń. Dziś jesteśmy skazani na ich dochodzenie poprzez niewielkie wzmianki w źródłach pisanych i przeświadczenie, kiedy mogła taka uroczystość mieć miejsce. Chrzty wówczas odbywały się w Wielką Sobotę w ramach wielkanocnego cyklu. Skoro przyjęto, że Mieszko I ochrzcił się w 966 roku, a wówczas Wielka Sobota przypadała na 14 kwietnia – stąd taka data.

Skoro czas jest nieznany, to może miejsce jest ustalone?

Niestety, w źródłach miejsca też nie wskazano. Do dziś trwa dyskusja, czy chrzest faktycznie odbył się na ziemiach polskich, czy poza nimi. Znane są bowiem przykłady, że władcy, którzy zdecydowali się na przyjęcie chrztu i porzucenie wiary przodków, przyjmowali go na terenie Cesarstwa Niemieckiego – i dlatego część współczesnych naukowców skłania się ku tej wersji. Natomiast druga ich część, w tym ja, uważa, że Mieszko I musiał przyjąć chrzest na terenie swojego państwa – jeżeli tak, to w grę wchodzą jego główne, naczelne grody. W tym czasie najważniejszym i największym był Poznań.

W centrum Poznania odkryto masowy grób. Znaleźli go archeolodzy pracujący na placu Kolegiackim. Mogło tu być pochowanych nawet kilkuset zmarłych.Przejdź do kolejnego zdjęcia --->

Poznań: W centrum miasta odkryto masowy grób. Na placu Koleg...

Co Poznań odróżniało od reszty grodów?

W tym czasie Poznań był grodem czteroczłonowym, w którym Mieszko kazał wybudować pierwszą na ziemiach piastowskich monumentalną rezydencję połączoną z kaplicą pałacową. Nieco później zdecydował się na zbudowanie takiej rezydencji na Ostrowie Lednickim. Gniezno zaś swoją rangę osiągnęło nieco później. Jeśli mamy wziąć pod uwagę to, co przyniosła archeologia, musielibyśmy raczej myśleć, że miejscem chrztu był Poznań albo Ostrów Lednicki. Ja, z uwagi na obecność najstarszej kaplicy pałacowej w Poznaniu skłaniam się do przypuszczenia, że Mieszko ochrzcił się właśnie tutaj.

Skąd zatem spór między Poznaniem a Gnieznem o miano pierwszej stolicy polskiej?

To chyba wynika z ambicji współczesnych ludzi. Sama kwestia stolicy w czasach, o których mówimy, jest bardziej złożona – nie było jednej stolicy. Gród stawał się stołeczny wtedy, kiedy przebywał w nim władca z całym swoim dworem. A był to dwór wędrujący, bo władca przenosił się z jednej siedziby do drugiej, kontrolując osobiście teren, którym zarządzał oraz uczestnicząc w ważnych wydarzeniach, które odbywały się raz w Poznaniu, raz w Gnieźnie, raz na Ostrowie Lednickim, raz w Gieczu, raz w Grzybowie – więc w głównych grodach zajmujących centrum Wielkopolski. Możemy powiedzieć w cudzysłowie – co jest moim żartobliwym stwierdzeniem – że pierwszą stolicą państwa piastowskiego była Wielkopolska.

Rozmowa była przeprowadzona w kwietniu 2021 r.
Poznań w PRL:

Na zdjęciu: wyburzanie kamienic przy ul. 27 Grudnia.Przejdź dalej i zobacz kolejne zdjęcia --->

Tak wyglądał Poznań w PRL. Oto 50 wyjątkowych zdjęć. Zakręci...

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: "Wielkopolska była pierwszą stolicą Polski" - twierdzi profesor z UAM w Poznaniu. Kiedy i gdzie był chrzest Polski? - Głos Wielkopolski

Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska