Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny. Omów zagadnienie na podstawie „Iliady” Homera. Odpowiedź do pytania na maturę ustną 2023

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Wśród pytań na egzamin ustny z języka polskiego znalazło się takie o następującej treści: „Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów »Iliady« Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”.
Wśród pytań na egzamin ustny z języka polskiego znalazło się takie o następującej treści: „Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów »Iliady« Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”. wikimedia commons/ public domain/ A. J. Church
„Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów »Iliady« Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst” – tak brzmi pierwsze pytanie jawne z „Iliady” na maturę ustną 2023. Przygotowaliśmy do niego przykładową odpowiedź: wstęp, argumentację, przywołanie kontekstu i zakończenie. Warto zapoznać się z tym opracowaniem przed egzaminem ustnym.

Spis treści

Matura ustna z języka polskiego 2023. Na jakich zasadach?

Egzamin ustny ze wszystkich przedmiotów odbędzie się w terminie od 10 do 23 maja (z wyjątkiem 14 i 21 maja). By go zdać, trzeba uzyskać przynajmniej 30 proc., a maksymalna liczba punktów, jaką można zdobyć to 30. Należy więc mieć przynajmniej 9 punktów.

W 2023 roku matura ustna będzie wyglądała inaczej. Oprócz zagadnień opartych na tekstach literackich, ikonicznych czy tych związanych z językiem uczeń będzie losował jedno pytanie z puli pytań jawnych na egzamin 2023. Poniżej zamieszczamy listę, jest całkiem spora, bo zawiera ponad 200 pytań egzaminacyjnych:

Znalazły się na niej trzy pytania, dotyczące „Iliady” Homera. Pierwsze z nich brzmi: „Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów »Iliady« Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”. Poniżej przedstawiamy przykładową odpowiedź.

Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów „Iliady” Homera. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

Wstęp: Wojna towarzyszyła ludziom od zarania dziejów. Bitwy toczono ze sobą już w starożytności, nierzadko były one krwawe i przerażające. W niektórych społecznościach np. w Sparcie dzieci od najmłodszych lat szkolono na wojowników. Niemowlęta, które wykazywały jakiekolwiek wady, uśmiercano, by mieć w swoich szeregach jedynie osoby silne i zdrowe. Od dawien dawna nie tylko toczono wojny, ale także przedstawiano je w utworach literackich.

Teza: Konflikty zbrojne nierzadko stają się inspiracją dla twórców. Obrazy scen bitewnych i postaw ludzkich w trakcie wojny mogą być jednak przedstawiane na różne sposoby.

Argumentacja z „Iliady” Homera: Niekiedy wojna przedstawiana jest jako wydarzenie podniosłe, pełne patosu, a jej uczestnicy jako bohaterowie, którzy gotowi są bronić ojczyzny i własnego honoru. Taki obraz wyłania się z „Iliady” Homera. Utwór został zainspirowany wydarzeniem, jakim była wojna trojańska. Konflikt narodził się z powodu porwania przez Parysa żony króla Sparty (Menelaosa). Wojna ta, choć miała skończyć się szybko, trwała aż dziesięć lat.

Żadna ze stron nie chciała ustąpić, każda mocno wierzyła, że reaguje słusznie. Grecy chcieli odzyskać honor Menelaosa, a Trojanie bronili się przed najazdem. Wydarzenia przedstawione w „Iliadzie” pokazują wojnę jako wydarzenie niezwykle ważne – Grecy gotowi są na porzucenie swojego dotychczasowego życia, własnych domów i toczenie długich bitew. Z kolei Trojanie okazują się wytrwali w obronie własnych ziem.

Zarówno dla Greków, jak i dla Trojan niezwykle ważny jest honor, toczenie wojny to dla nich oczywistość i obowiązek, nawet wówczas gdy trzeba iść na pewną śmierć. W tym literackim obrazie konfliktu przedstawionym w „Iliadzie” niezwykle ważne są również postawy bohaterów wobec wojny. Jednym z kluczowych momentów w utworze jest z pewnością scena walki Hektora i Achillesa spowodowana zabiciem przez syna Priama przyjaciela Achillesa – Patroklosa. Półbóg i heros chce więc pomścić zmarłego.

Hektor, jak przystało na bohatera eposu, choć wie, że walka z Achillesem jest w rzeczywistości przyjęciem wyroku śmierci, nie rezygnuje, staje do niej. Przegrywa, ale nie plami swojego honoru. Warto wspomnieć także o ważnym momencie utworu, gdy Hektor żegna się ze swoją żoną Andromachą. Syn Priama wie, że jego ukochana cierpi, ale podkreśla, że musi to zrobić dla dobra swojego ludu i obrony własnego honoru. W „Iliadzie” konflikt między Grekami a Trojanami, ale także poszczególnymi osobami, występującymi w utworze został przedstawiony w sposób podniosły, a wojna jako niezwykle ważne wydarzenie.

Odwołanie do wybranego kontekstu: II wojna światowa to konflikt, który całkowicie zmienił życie ludzi, żyjących w XX wieku i pamiętających jeszcze okrucieństwo Wielkiej Wojny z lat 1914-1918. Echa tego konfliktu (m.in. przerażającą rzeczywistość getta czy obozów zagłady) widzimy także w literaturze, np. utworach: „Inny świat” Herlinga-Grudzińskiego, „Pożegnanie z Marią” Borowskiego, poezji Baczyńskiego, należącego do Pokolenia Kolumbów, „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall.

Nie bez przyczyny czasy te nazywane są apokalipsą spełnioną. Okrucieństwo wojny sprawiło, że utracone zostały wartości humanistyczne. Konflikt ten doprowadził również do nieszczęść niewinnych ludzi. Właśnie taki obraz wojny widzimy w utworze „Pamiętnik z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego. Jest on zupełnie inny, niż w „Iliadzie” nie tylko ze względu na zupełnie inne czasy, w których powstawał.

Bohaterowie tego utworu to nie herosi, wielcy wodzowie czy przywódcy państw, ale zwykli ludzie – cywile, którzy muszą zmierzyć się z okrucieństwem wojny. Nie ma więc w utworze Białoszewskiego wielkich scen bitew, zwycięstw, nie ma triumfalnego zwycięstwa jednego wojownika nad innym (tak jak to było w przypadku zwycięstwa Achillesa nad Hektorem, gdzie ten pierwszy wlókł za sobą ciało przegranego).

Są za to dźwięki wybuchów, jęki przerażonych ludzi, modlitwy. Widać osoby uciekające w popłochu, pożary. Ludzie odgrzebują z gruzów tych, którzy zostali zasypani. W trakcie nalotów ludność chowa się w piwnicach. Nie ma w tym obrazie wojny ani trochę patosu czy heroizmu. Są jedynie tragedie ludzi, codzienność cywilów w trakcie powstania warszawskiego.

II wojna światowa to konflikt totalny, największa wojna w dziejach. Tu jednak nie widzimy przywódców poszczególnych stron politycznych, żołnierzy czy wojska. To skrawek wspomnień, jak sama nazwa mówi, pamiętnik, który opisuje wydarzenia z perspektywy narratora (którym jest Miron Białoszewski). Zostały w nim opisane konkretne dni w trakcie powstania warszawskiego oraz po nim. Brak więc tutaj opisu wojny z perspektywy dziejowej, dominuje raczej perspektywa osobista.

Inne przykładowe konteksty:

  • „Potop” Henryka Sienkiewicza;
  • „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza;
  • „Pieśń o spustoszeniu Podola” Jana Kochanowskiego;
  • „Transakcja wojny chocimskiej” Wacława Potockiego;
  • Utwory o II wojnie światowej („Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall, „Pożegnanie z Marią” Tadeusza Borowskiego, „Medaliony” Zofii Nałkowskiej)

Zakończenie: Konflikty, czy to te między poszczególnymi osobami, czy między państwami i wielkimi mocarstwami nierzadko stawały się przyczyną wybuchu wojen, czy bitew, które później opisywane były przez twórców rozmaitych epok.

Te literackie obrazy mogły się od siebie różnić. Niekiedy wojnę przedstawiano jako wydarzenie podniosłe, obowiązek obywateli, powód do odzyskania honoru (tak jak to było w „Iliadzie” Homera), czasami jednak wojna lub poszczególne konflikty były przedstawiane przez pryzmat zwykłych ludzi, którzy tracili bliskie im osoby i musieli żyć w poczuciu nieustannego niebezpieczeństwa (taki obraz wyłaniał się z „Pamiętnika z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego).

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści (5) - oszustwo na kartę NFZ

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska