Spis treści
Literatura PRL - skąd zainteresowanie w 2025 roku?
Lata PRL-u to okres niezwykle barwny pod względem literatury i komiksów. Choć wiele wydawnictw było cenzurowanych, powstało wówczas mnóstwo kultowych książek, komiksów, czasopism, które dziś budzą ogromne zainteresowanie kolekcjonerów.
W 2025 roku ceny niektórych tytułów osiągają rekordowe wartości, a zainteresowanie rośnie z każdym rokiem. Kolekcjonerzy chętnie poszukują również innych "publikacji" z czasów PRL-u, takich jak szkolne podręczniki, katalogi mebli, instrukcje obsługi pojazdów czy urządzeń. Wartość starych egzemplarzy systematycznie rośnie, a najcenniejsze tytuły mogą kosztować nawet kilkanaście tysięcy złotych.
Jeśli ktoś posiada w domu literaturę z PRL-u, warto sprawdzić jej stan i wartość – może się okazać, że to prawdziwy skarb!
Książki wydawane w czasach PRL mają dziś dla wielu miłośników literatury i kolekcjonerów ogromną wartość. Choć często kojarzone z trudnościami w dostępie do zagranicznych tytułów i cenzurą, wydawnictwa PRL były źródłem wyjątkowych wydań, które dziś osiągają wysokie ceny na rynku antykwarycznym. Wśród nich znajdziemy nie tylko polską literaturę, ale również dzieła zachodnich autorów, które wydawane były w ograniczonych nakładach lub w specyficznych, cenzurowanych wersjach.
Peerelowskie wydawnictwa zyskują dziś na popularności z kilku powodów. Z jednej strony są to przedmioty z przeszłości, które budzą nostalgiczne wspomnienia. Z drugiej strony, dla młodszego pokolenia to egzemplarze, które stanowią okno do innego świata – świata cenzury, literackiego sprzeciwu i kultury minionych dekad. Współczesna moda na retro i vintage, zainteresowanie PRL-em jako epoką historyczną i kulturową oraz poszukiwanie oryginalnych przedmiotów z tego okresu sprawiają, że książki te są coraz bardziej poszukiwane.
Od czego zależy wartość starych publikacji?
Wartość starych książek, komiksów i gazet zależy od kilku kluczowych czynników. Egzemplarze w idealnym stanie (bez zagnieceń, plam, ubytków) są najcenniejsze. Kolekcjonerzy zwracają również uwagę na twardą oprawę. Cenne są pierwsze wydania – im wcześniejsza edycja, tym wyższa wartość.Szczególnie pierwotne wydania popularnych serii komiksów są zazwyczaj bardziej cenne niż późniejsze reprinty.
Książki i komiksy, które miały mały nakład lub zostały wycofane przez cenzurę, są bardziej poszukiwane. Takie, które były zakazane lub ocenzurowane, są szczególnie wartościowe. Egzemplarze, które przetrwały w swojej pierwotnej formie, są na wagę złota dla kolekcjonerów.
Na większą wartość publikacji wpływ ma również autograf autora – mogą podnieść wartość książki nawet o 100-200proc. Ważne są też pełne komplety serii (np. "Kapitan Żbik" czy "Kajko i Kokosz") są warte dużo więcej niż pojedyncze egzemplarze.
Takich książek, komiksów i innych wydań z PRL poszukują kolekcjonerzy: tytuły i ceny
Kolekcjonerzy poszukują przede wszystkim pierwszych wydań literatury pięknej i popularnej, a także takich ilustrowanych dla dzieci. Kultowe książki, szczególnie te w twardych oprawach lub z autografami autorów, osiągają najwyższe ceny. Do najbardziej poszukiwanych tytułów należą:
"Solaris" – Stanisław Lem (1961) – pierwsze wydanie tej legendarnej powieści science-fiction może kosztować nawet 3 000 - 6 000 zł w zależności od stanu egzemplarza.
"Mała apokalipsa" – Tadeusz Konwicki (1979) – kultowa powieść o realiach PRL-u, pierwsze wydanie warte jest 500 - 1 500 zł.
Seria "Pan Samochodzik" – Zbigniew Nienacki – pierwsze wydania z lat 60. i 70. ("białe" wydania) mogą kosztować od 800 do 2 000 zł za egzemplarz w idealnym stanie.
Jednym z najwybitniejszych ilustratorów w tamtych czasach był Jan Marcin Szancer. Ilustracje jego autorstwa można znaleźć w kilkuset książkach dla dzieci. Jego nazwisko pojawia się między innymi w takich klasykach, jak wydania zebranych wierszy Jana Brzechwy, "Pinokio", "Dziadek do orzechów". Książki z oprawą graficzną Jana Marcina Szancera cieszą się obecnie największą popularnością wśród kolekcjonerów. Cena za takie książki z czasów PRL sięgają nawet 500 zł.
"Bajeczki z obrazkami" autorstwa radzieckiego pisarza Władimira Sutiejewa wycenione są nawet na ponad 300 zł.
Sporo warte są szkolne podręczniki z czasów PRL, zwłaszcza ze szkoły podstawowej. Zbiory zadań z matematyki z lat 70. czy 80. są obecnie bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów. Podobnie książki do nauki języka rosyjskiego czy wypisy dla klasy drugiej z lat 80. mogą kosztować od kilkudziesięciu po 150 złotych.
Wysokie ceny osiągają również elementarze. "Litery. Nauka czytania" Ewy i Feliksa Przyłubskich czy klasyczny "Elementarz" Falskiego mogą być warte od 100 do nawet 600 zł.
Czytaj też:
Komiksy z czasów PRL-u cieszą się coraz większym uznaniem, a ich ceny stale rosną. Kolekcjonerzy szczególnie polują na pierwsze wydania w dobrym stanie:
"Kapitan Żbik" – jeden z najsłynniejszych polskich komiksów z lat 60. i 70. Kompletna kolekcja może osiągnąć wartość nawet 5 000 - 10 000 zł, a pojedyncze numery od 100 do 500 zł.
"Tytus, Romek i A’Tomek" – Henryk Jerzy Chmielewski – pierwsze wydania komiksów Papcia Chmiela z lat 60. i 70. mogą kosztować 500 - 3 000 zł za sztukę. Za komplet trzeba niekiedy zapłacić 5 000 zł.
"Kajko i Kokosz" – Janusz Christa – kultowa seria, której pierwsze wydania osiągają ceny 800 - 2 500 zł.
Seria „Przygód Koziołka Matołka” w oryginalnych wydaniach z lat 50. to koszt od 300 do 1000 zł za tom.
"Relax" – czasopismo komiksowe z lat 70., pojedyncze egzemplarze kosztują od 200 do 800 zł, a pełna kolekcja może być warta nawet 8 000 zł.
Wydaje się to zaskakujące, ale stare instrukcje obsługi, katalogi i prospekty reklamowe z PRL-u są także poszukiwane przez kolekcjonerów. Dotyczy to zwłaszcza przedmiotów związanych z motoryzacją i elektroniką. Oto kilka przykładów:
Instrukcje napraw czy obsługi do samochodów PRL (np. Fiat 126p, Syrena, Warszawa, Żuk) – oryginalne egzemplarze kosztują 200 - 1 000 zł.
Katalogi i prospekty reklamowe motocykli SHL, Junak, WSK – ceny wahają się od 300 do 2 500 zł.
Instrukcje do gramofonów, magnetofonów, telewizorów Unitra – kolekcjonerzy płacą za nie od 150 do 800 zł w zależności od stanu.
Podobnie poszukiwane są też katalogi mebli z czasów PRL. "Meble do małych mieszkań" wydane przez Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego warte są nawet 170 zł.
Kolekcjonerzy poszukują również dawnych czasopism, które dokumentują codzienne życie w Polsce Ludowej. Oto niektóre z najcenniejszych:
"Przekrój" – stare numery z lat 40. i 50. są szczególnie cenne, mogą kosztować od 100 do 500 zł za egzemplarz.
"Młody Technik" – pierwsze wydania z lat 50. i 60. osiągają ceny 200 - 600 zł.
"Świat Młodych" – czasopismo popularne wśród młodzieży PRL, numery z lat 70. i 80. kosztują od 50 do 300 zł za sztukę.
Peerelowskie poradniki, zwłaszcza dla gospodyń domowych, również cieszą się zainteresowaniem kolekcjonerów. "Praktyczna kuchnia" z lat 50. i 60. kosztuje około 100 zł.
