Kto ma prawo do świadczeń przedemerytalnych? [relacja z dyżuru]

Mąż ma 59 lat, pracował od 1972 roku, bo zalicza mu się szkołę budowlaną - ma świadectwo pracy - do 1989 r. 15 lat pracował w warunkach szkodliwych. Potem się zwolnił, założył zakład murarski, pracował do listopada 2005 r. Zachorował i zrezygnował z prowadzenia firmy. Rok był na zasiłku dla bezrobotnych, potem bez praw do zasiłku, w międzyczasie miał operację. Ma przyznaną raz II, raz III grupę inwalidzką, ale bez prawa do renty. Dostaje zasiłek z MOPR. Czy, gdy skończy 60 lat, będzie mógł przejść na zasiłek przedemerytalny?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie ma już zasiłków przedemerytalnych, są świadczenia przedemerytalne, a nie zasiłki. Pani mąż nie pracuje, więc do świadczenia nie będzie miał prawa. Gdy skończy 60 lat może sprawdzić, czy nie nabył prawa do emerytury. Jeśli na 1 stycznia 1999 roku udowodni staż pracy wynoszący 25 lat (okresy składkowe i nieskładkowe) w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach, to po ukończeniu 60 lat na jego wniosek organ rentowy rozpatrzy uprawnienia.

Pracuję od 1973 r., od 2000 r. prowadzę działalność gospodarczą, bo zlikwidowano zakład pracy. 9 kwietnia skończyłam 60 lat. Działalność chcę już zlikwidować, bo nie przynosi żadnych dochodów, a przeciwnie. Czy będę miała prawo do świadczenia przedemerytalnego?
Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą spełnić kilka warunków, by otrzymać świadczenie przedemerytalne. Kobiety muszą mieć ukończone 56 lat, udokumentować 20 lat stażu uprawniającego do emerytury, prowadzić działalność nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 24 miesiące i opłacać przez ten czas składki na ubezpieczenie społeczne, nie mieć z tego tytułu żadnych zaległości i musi być ogłoszona upadłość działalności. Warunki te muszą być spełnione do dnia ogłoszenia upadłości, to jest do dnia, w którym sąd wydał postanowienie w tej sprawie. Samo zamknięcie działalności nie uprawnia do otrzymania świadczenia.

Później trzeba się zarejestrować w urzędzie pracy, nabyć prawo do zasiłku dla bezrobotnych, pobierać go przez 180 dni. Nie można w tym czasie odmówić przyjęcia propozycji pracy, jeśli urząd taka pani złoży. Po 180 dniach pobierania zasiłku dla bezrobotnych dostaje się zaświadczenie i w ciągu 30 dni trzeba je złożyć w ZUS, oczywiście wraz z wnioskiem i innymi niezbędnymi dokumentami o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Urodziłam się w 1964 r, czyli mam 51 lat i 35 lat pracy. Czy mam prawo do świadczenia przedemerytalnego?
Jednym z podstawowych warunków dla osób zatrudnionych, posiadających określony wiek i staż, jest utrata pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. To może być likwidacja zakładu, stanowiska, przyczyny ekonomiczne, organizacyjne lub inne, ale zawsze przyczyna dotyczy pracodawcy. Ważne jest też, że u pracodawcy, od którego przechodzi się na świadczenia przedemerytalne, trzeba pracować minimum 6 miesięcy.
Gdzie trzeba złożyć wniosek?
W pierwszej kolejności po zwolnieniu trzeba zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna i mieć prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Zasiłek trzeba pobierać 180 dni. Po tym okresie dostaje się zaświadczenie, które w ciągu 30 dni wraz z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne i wymaganymi dokumentami składa się w ZUS.

Pracuję u pracodawcy, który prowadzi działalność gospodarczą i chce ją zakończyć, więc mnie zwolni. Mam 35 lat pracy. Czy będę miała prawo do świadczenia przedemerytalnego?
Kobietom, które udokumentują 35 lat stażu uprawniającego do emerytury (okresy składkowe i nieskładkowe) świadczenie przedemerytalne przysługuje bez względu na wiek. Ale warunkiem jest rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Zawsze decyduje więc o tym pracodawca, a nie pracownik.
Jakie wiec powinno być moje wypowiedzenie?
Ze świadectwa pracy czy z samego wypowiedzenia musi jasno wynikać, że przyczyna rozwiązania stosunku pracy leży po stronie pracodawcy: jest to likwidacja etatu, zakładu czy przyczyny ekonomiczne powodujące konieczność zwolnienia pani.
U pracodawcy, który panią zwolni, musi być pani zatrudniona co najmniej 6 miesięcy.

W tym roku skończę 53 lata, w 2017 roku miałabym 30 lat pracy, a w tej chwili do końca czerwca jestem na zasiłku dla bezrobotnych, później będę opłacała składki KRUS. Przez te wszystkie lata płaciłam na zmianę składki ZUS i KRUS. Czy okresy opłacania KRUS ZUS mi zaliczy do stażu uprawniającego do świadczeń przedemerytalnych?
Generalnie, do ustalenia okresu uprawniającego do świadczenia przedemerytalnego zalicza się wszystkie okresy wymienione w ustawie, czyli składkowe, nieskładkowe i uzupełniające. Do uzupełniających zaliczają się m.in. lata pracy w gospodarstwie rolnym, za które opłacano składki.

Okresy opłacania ubezpieczenia rolniczego są uwzględniane do świadczenia przedemerytalnego w wymiarze niezbędnym do nabycia tego prawa. Aby nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego Pani ostatnim ubezpieczeniem nie może być ubezpieczenie społeczne rolników, ale musi być Pani zatrudniona w ramach stosunku pracy lub służbowego przez minimalny okres 6 miesięcy, a rozwiązanie stosunku pracy musi nastąpić z przyczyn dotyczących zakładu pracy i uzyskać prawo do zasiłku dla bezrobotnych.

Kolega urodził się we wrześniu 1951 roku, przepracował 40 lat w zakładach papierniczych. Gdy zostały zlikwidowane próbował prowadzić działalność ze wspólnikiem. Ale się z nim nie dogadał i odszedł. Teraz nie pracuje, dostaje zasiłek z pomocy społecznej. Czy on ma prawo do świadczenia przedemerytalnego? Niestety nie, nie jest pracownikiem.
A gdyby został przez kogoś zatrudniony?
Musiałaby to być umowa o pracę, trwać co najmniej 6 miesięcy. Kolega musiałby zostać zwolniony z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, a później zarejestrować się w urzędzie pracy i mieć prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Nie wiem, jak długo jest bez pracy i czy nie będzie to przeszkodą w otrzymaniu zasiłku dla bezrobotnych. Bez pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez 180 dni nie będzie miał prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Pracuję od 1 września 1981 r. 17 maja skończę 54 lata, ale 19 kwietnia z powodu likwidacji stanowiska zostanę zwolniona z pracy. Czy spełniam warunki do uzyskania świadczenia przedemerytalnego? Dodam, że moi rodzice posiadali małe gospodarstwo rolne. Ucząc się i dojeżdżając do szkoły, najpierw zawodowej rolniczej, a później technikum, pomagałam i pracowałam w gospodarstwie. Czy to mi się będzie liczyło do stażu?
Praca w gospodarstwie rodziców jest okresem uzupełniającym, który zalicza się do świadczeń przedemerytalnych. Będzie pani musiała przedstawić zeznania świadków i inne niezbędne dokumenty, np. potwierdzenie posiadania gospodarstwa przez rodziców, zameldowanie, ewentualne opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników. ZUS oceni dokumenty. Jeśli zostaną uznane, to będzie pani posiadała wymagany okres uprawniający do świadczenia.
Rozważam ewentualnie prowadzenie działalności gospodarczej. Czy z 1-osobowej działalności będę mogła przejść na świadczenie przedemerytalne?
Jest taka możliwość, ale trzeba spełnić określone warunki. Nie krócej niż 24 miesiące należy opłacać składki na ubezpieczenie społeczne, ogłosić upadłość działalności z czym wiąże się przeprowadzenie postępowania upadłościowego w sądzie. Na dzień ogłoszenia upadłości musi pani mieć ukończone 56 lat i 20-letni okres uprawniający do emerytury.

Koleżanka 4 marca skończyła 50 lat. Ukończyła szkołę zawodową, odbywała płatne praktyki, czyli pracowała od 15 roku życia. Z końcem roku zostanie zwolniona, bo poczta likwiduje jej stanowisko pracy. W międzyczasie jakiś okres pracowała na pół etatu. Czy dostanie świadczenie przedemerytalne?
Do świadczenia przedemerytalnego zatrudnienie na pół etatu nie jest przeszkodą, liczy się fakt podlegania ubezpieczeniu. Pani koleżanka musi udowodnić 35 lat stażu uprawniającego do emerytury, czyli lat składkowych i nieskładkowych. Wtedy bez względu na wiek będzie mogła starać się o świadczenie przedemerytalne.

Zwracam jednak uwagę, że zasadnicza szkoła zawodowa nie jest zaliczana do stażu pracy. Do stażu zalicza się okres ubezpieczenia, musiałaby więc mieć zawartą indywidualną umowę o naukę zawodu. Chyba że koleżanka posiada świadectwo pracy potwierdzające, że podlegała ubezpieczeniu jako pracownik młodociany.

W maju kończę działalność gospodarczą jako murarz. Mam 35 lat pracy, w marcu skończyłem 61 lat. Działalność prowadzę 10 lat, ale zawsze na zimę zawieszałem, bo murarz, to wiadomo - nie ma co robić. Czy będę miał prawo do świadczenia przedemerytalnego?
Osoba prowadząca działalność gospodarczą musi m.in. nieprzerwanie przez co najmniej 24 miesiące prowadzić działalność i opłacać składki. Jeśli pan zawieszał prowadzenie działalności, to nie ma mowy o ciągłości 24 miesięcy opłacania składek. Poza tym musi być ogłoszona upadłość firmy, czyli musi być w sądzie prowadzone postępowanie upadłościowe.

Mąż ma 43 lata pracy i ukończone 61 lat. Czy może przejść na świadczenie przedemerytalne na własną prośbę, czy musi to być z przyczyn ekonomicznych?
Świadczenia przedemerytalne są dla pracowników, którzy tracą pracę z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Zawsze umowę musi wypowiedzieć pracodawca.

Mam 56 lat, 37 lat pracy, ale pracodawca nie planuje likwidować mojego stanowiska. Czy mam szanse na świadczenie przedemerytalne?
Nie. Świadczenia przedemerytalne są przewidziane dla osób, które utraciły pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy.
A gdybym się sama zwolniła?
Ustawa mówi, że przyczyna rozwiązania stosunku pracy musi leżeć po stronie pracodawcy, chyba, że pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, w takim przypadku pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 55 §1 prim Kodeksu Pracy, które również jest uznawane za przyczyny dotyczące zakładu pracy.

Mąż na dziś posiada 38 letni staż pracy,w tym 15 lat w warunkach szczególnych. W lipcu kończy 60 lat. Czy, jeśli utraci prace, może starać się o świadczenie przedemerytalne ?
W przypadku świadczeń przedemerytalnych fakt pracy w warunkach szczególnych nie ma znaczenia, gdyż są to świadczenia mające na celu zapewnienie środków utrzymania osobie bezrobotnej, która utraciła możliwości zarobkowe z przyczyn od niej niezależnych, np. likwidacja zakładu, jeśli ta osoba legitymuje się bardzo długim stażem, a nie spełnia warunków wymaganych do przyznania emerytury. W opisanej przez Panią sytuacji o ile do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, małżonek ukończy co najmniej 60 lat a jak Pani podała posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat, to jako osoba bezrobotna będzie mógł ubiegać się o świadczenie przedemerytalne po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, ważne, aby w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu.