O kompach i duchach

     Niemal każdy zna pojęcia manga i anime, ale nie każdy wie, czym się różnią. Otóż, w wielkim skrócie, manga to japoński komiks, a anime - film animowany, nakręcony na podstawie mangi. Termin "manga" powstał z połączenia dwóch słów i oznacza mniej więcej "dynamiczne sceny". Anime jest natomiast skrótem od słów JapAN anIMAtion - japońska animacja.
     Każdy miłośnik M&A znajdzie wśród rozmaitych gatunków coś dla siebie. Są więc filmy i kreskówki dla dziewcząt, zwane shojo, które opowiadają o szkolnych przyjaźniach, miłościach, przyjaciółkach i rywalkach. Bohaterkami shojo są śliczne dziewczynki. Jest też manga (lub anime) dla chłopców - shonen (np. "Dragonball", "Saint Seiya "), czyli opowieści w przygodowo-bohaterskim duchu. Jest też manga ambitna, dla dorosłych, poruszająca poważne problemy i niosąca przesłanie - to gekiga. Zagorzały fan M&A to otaku.
     Dla chłopców i dziewczynek
     Jednym z pierwszych seriali anime, który pojawił się u nas, była "Czarodziejka z Księżyca". Film przeznaczony był dla widzów około 12-letnich. Jego główna bohaterka to Bunny, wraz z innymi dziewczętami walcząca o miłość i sprawiedliwość. Filmik wywodzi się z shojo manga i serii "Magical Girls", której bohaterki mają zdolności magiczne. Innym znanym serialem rysunkowym jest "Dragonball". Opowiada o chłopcu Son Gokou, zesłanym na Ziemię w celu jej zniszczenia. Chłopak dostaje się pod skrzydła starca Son-Gohan, od którego odbiera dobre wychowanie i zapomina o morderczej misji. Wkrótce spotyka wynalazczynię, od której dowiaduje się o istnieniu smoczych kul (dragonball) o ogromnej mocy. Wyruszają w podróż, aby odnaleźć kule. Ostatnio powstał nawet pełnometrażowy film kinowy "Dragonball Z". Inny znany serial to "Pokemony". Od razu kojarzą się z żółtym, przypominającym zajączka Pikachu. To jedna z najpopularniejszych japońskich kreskówek przeznaczonych dla dzieci. Obfituje jednak w sceny przemocy, dlatego ma wielu przeciwników.
     Od legend do s-f
     Sukces anime spowodował, że zaczęły powstawać filmy pełnometrażowe. "Ghost in the Shell" - czyli "Duch w pancerzu", czy "Księżniczka Mononoke" to jedne z największych osiągnięć anime. "Duch..." z 1995 roku należy do nurtu tzw. cyberpunkowego. Opowiada o agentach organizacji rządowej, którzy w XXI-wiecznej Japonii poszukują legendarnego Władcy Kukiełek, hakera włamującego się do ludzkich mózgów. Władca okazuje się być programem komputerowym, który osiągnął świadomość. "Księżniczka..." to całkiem inny klimat. Akcja rozgrywa się w erze Muromachi, kiedy na świecie można spotkać leśne duchy, demony, potwory, bóstwa i zwykłych ludzi. Na wioskę głównego bohatera - Ashitake - napada złośliwy demon. Potwór rani Ashitake. Rana przesiąknięta jest złem. Aby ocalić życie bohater wyrusza w podróż. W odległym kraju wplątuje się w spór pomiędzy światem ludzi a naturą.
     Nie tylko fani doceniają anime. Ostatnio japoński film animowany - "Spirited Away. W krainie bogów" - dostał Oscara. "Spirited..." to rewelacyjna opowieść o przygodach małej dziewczynki Chichiro w dziwnym świecie duchów. Ogląda się go z zapartym tchem, zdziwienie nie ustępuje końca. Film pełen jest egzotycznych, wschodnich motywów, bóstw, duchów i dziwnych zjawisk. Ma też swoje przesłanie i nie jest tylko bezmyślną "bajeczką". Rozrywka jakich mało.
     Wachowscy lubią "Akirę"
     Fanami M&A są też bracia Wachowscy. Przypomnijmy sobie sceny z "Matriksa", kiedy Neo trenuje walki Wschodu. Podskakuje, wykonuje cios i zawisa w powietrzu, a obraz obraca się wokół niego. Ten efekt nazywa się "freeze", czyli zamrożenie jednej części obrazu. Podobne motywy widoczne są także w późniejszych filmach, czerpiących wzory z "Matriksa" - np. "Tomb Raider", "Przyczajony tygrys, ukryty smok". Wachowscy nie ukrywają, że zainspirowała ich manga i anime. Ich ulubionymi komiksami są "Akira" i "Duch w pancerzu".
     Dlaczego manga jest tak wyjątkowa? W żadnym innym kraju, poza Japonią, komiks nie poszedł tak daleko, pod względem różnorodności tematyki i jakości. W Kraju Kwitnącej Wiśni czyta się go jak książki. Wśród setek tematów każdy może bowiem znaleźć coś dla siebie.