STRZELNO. Strzelno (pow.mogileński) rozsławiają unikatowe zabytki sakralne, znajdujące się w kompleksie świątynnym przy pl. św. Wojciecha. Romańską perłą jest liczący ponad 800 lat kościół św. Prokopa z XII w. To jedna z dwóch zachowanych romańskich świątyń w kształcie rotundy w Europie. W pobliżu stoi zaś kościół - bazylika pw. św. Trójcy. W tym pięknym obiekcie datowanym na ok. 1170 r., a potem przebudowywanym, podziwiać można słynne romańskie kolumny z płaskorzeźbami, personifikującymi cnoty i przywary ludzkie. Pomiędzy tymi kościołami znajduje się dawny klasztor sióstr norbertanek. Część klasztoru została zaadaptowana na potrzeby Romańskiego Ośrodka Kultury Ottona i Bolesława. W nim mieście się także muzeum prezentujące znaleziska archeologiczne, zabytkowe ornaty, nagrobki, starodruki.
TRZEMESZNO. Trzemeszno szczyci się bogatą historią. To tu w 966 roku, za sprawą przyszłego świętego - biskupa Wojciecha założono najprawdopodobniej pierwszy w Polsce klasztor bernardynów. W XI w. klasztor został zniszczony, zaś w następnym wieku Bolesław Krzywousty sprowadził do Trzemeszna kanoników regularnych. Zbudowali romańską bazylikę z klasztorem, a po szwedzkim potopie przyczynili się do znacznego rozwoju miasta. W XVIII w. bazylika została przebudowana otrzymując kopułę i styl barokowy. Warto zwiedzić tę przepiękną świątynię. Spośród wielu postaci związanych z Trzemesznem należy wymienić przede wszystkim kościuszkowca - szewca Jana Kilińskiego, którego pomnik zdobi dziś centrum miasta.
