Bocian przynosi szczęście
Bocian w tradycji ludowej był i jest do dzisiaj ptakiem, na którego się czeka. W Bliźnie wierzono, że obecność bociana chroni chatę przed gromami i pożarem. Szanowano go jako zwiastuna szczęścia. Dlatego czyniono wysiłki, aby ptaka ściągnąć do zagrody, budując gniazda na stodole, czy ustawiając koła od wozu na palach. Przestrzegano, aby nie naruszyć bocianiego gniazda. Nikt nie śmiał drażnić, ani zabić bociana. Kto to zrobił, ten tracił szczęście, a jego dzieci źle się chowały. Opuszczenie gniazda zapowiadało nieszczęście w rodzinie, a nawet wymarcie całego rodu. Na wiosnę oczekiwano przylotu boćków. Ten pierwszy, ujrzany w locie, wróżył podróż, gdy był w gnieździe lub się przechadzał - wróżył lenistwo.
Jaskółka, herold wiosny
Jaskółka od dawna uważana jest za symbol światła słonecznego, wczesnego poranka, wiosny, odradzania przyrody. Powszechna była wiara, że jaskółka pod okapem szczęście przynosi. Lud na Pomorzu oceniał jaskółkę jako oznakę błogosławieństwa Bożego. W Bliźnie, gdy jaskółka zatrzymała się w obejściu, jej świergot wróżył gospodarzom radosną nowinę w tym dniu. Rybakom wróżyło powodzenie w połowie ryb, gdy nad nimi lub przed nimi jaskółka przeleciała. Wierzono, że jeśli ktoś zabije jaskółkę, woda w studni i mleko przy dojeniu krów zmienią się w krew. Ten chybki ptak przepowiadał pogodę. Gdy lata nisko będzie deszcz. Przysłowie mówiło: "Kiedy się jaskółka zniża, deszcz się do nas zbliża". Jaskółka widziana we śnie wróżyła szczęście rodzinne, gdy była martwa, wróżyła zawód miłosny, przylatująca do domu - dobre wieści z daleka, gdy opuszczała dom - zgryzoty.
Ptaki wróżące pomyślność
Wśród ptaków wróżących pomyślność i przez lud chronionych są między innymi skowronek i kukułka. Skowronek symbolizuje świt, poranek, złączenie nieba z ziemią, wiosnę. Na Pomorze przylatuje w dzień św. Walentego i śpiewa ku czci Matki Boskiej. W cytowanym wcześniej Bliźnie w pow. grudziądzkim mówiono: "Kto w nocy śni o skowronku, tego spotka w ciągu dnia radość". Skowronek był zawsze zegarem rolnika. Żeńcy wstawali ze skowronkiem i ze skowronkiem spać się kładli. Kukułka dla odmiany symbolizuje podstęp, oszustwo, egoizm, pasożytnictwo. Ukrywała się zawsze przed człowiekiem, siedząc wysoko w koronach drzew. W folklorze wielu krajów symbolizuje również bogactwo, szczęście, wiosnę i deszcz. Na Pomorzu, gdy "kukawka" woła, należy mieć przy sobie pieniądze. Kukułka zapewnia szczęście temu, kto ma przy sobie grosze. Regularne kukanie związane jest z liczeniem pieniędzy lub lat życia. W Warlubiu na Kociewiu, gdy kukułka kukała liczono pieniądze, które miano przy sobie.
Diabelskie ptaki
Nietoperze swą tajemniczością budziły szczególne zainteresowanie ludzi. Jako ptaki nocne, symbolizujące ucieczkę od świata i naturalnego porządku rzeczy, nazywano nietoperze "diabelskimi ptakami". Na Kociewiu uważano, że po uderzeniu o twardy przedmiot nietoperz zamienia się w smołę. Powszechnie przypisywano im złośliwą chęć wplątania się we włosy kobiet i dlatego przed nimi uciekają.
Czarne ptaki
Zwiastunami nieszczęść, pomoru i wojny były od dawna kruki i wrony. Te czarne ptaki odstraszały ludzi tajemnymi kontaktami z ciemnymi mocami, przynoszącymi zło. Znane było powiedzenie: "Wrony kraczą na zły los". Złą przepowiednię przynosiły również sowy, nocnym hukaniem zapowiadające nieszczęście, najczęściej śmierć. Słuchając złowieszczego zwiastuna, powtarzano: "Gdy puszczyk zawodzi, pućka woła, puchacz huka, to śmierć jest blisko". W sowie dopatrywano się postaci diabła, a niekiedy czarownicy. Wielkim niebezpieczeństwem było naśladowanie i przedrzeźnianie jej głosu.
Ptasie wróżby
Bazyli Wyściełło
Obok wierzeń i przesądów dotyczących zjawisk przyrody, także z ptakami związane były ludowe przepowiednie na Pomorzu i ziemi chełmińskiej. Niektóre z nich uważane były za przynoszące szczęście i te znajdowały się zawsze w pobliżu ludzi i pod ich opieką. Inne napawały ludzi grozą, były zwiastunami nieszczęść. Przeżytki z najdawniejszych czasów przetrwały do dziś i są obecne w naszej kulturze.
