Nauczycielka poprawiła ją uznając, że jest tu błąd ortograficzny. - Czy miała rację? - pyta pani Klaudia.
- Miała rację. Piszemy bowiem "jakżeż" - "ż" lub "eż" to partykuła, dodawana do słów wtedy, kiedy chcemy wyrazić pewnego rodzaju emocje. Możemy zapytać "gdzie ci mężczyźni?", ale możemy też zapytać "gdzież ci mężczyźni?". "Gdzież" ma oddać nasze większe zaangażowanie. "Jakżeż tu o tym mówić?" - tu "ż" dodano do słowa "jakże". Wydawałoby się, że jedno "że" wystarczy, owszem, częściej wystarczy - mówimy "tenże", a nie "tenżeż", "tamże", a nie "tamżeż" i "gdzież" (bo po samogłosce wystarczy jedno "ż") - ale nie zawsze. "Jakże" tak bardzo się zleksykalizowało, tak bardzo stało się naturalne, że nie odczuwamy w nim "że" jako wzmacniającej partykuły. I dlatego obok "jak" mamy "jakże", mało tego, do "jakże" dodajemy "ż" i mamy "jakżeż" - to to samo "ż", które jest w "gdzież" i "kiedyż" - tu nie mamy wątpliwości co do "ż" na końcu.
Pani Magdalena ma dość poważny problem - chodzi o formę przymiotnika "pilna" w zdaniu: "Prosimy o potraktowanie sprawy jako..." no właśnie - "pilnej" czy "pilną"?
Traktujemy sprawę jako "pilną" - niewątpliwie. A nie traktujemy sprawy jako...? Właśnie - nie traktujemy jako "pilną" czy jako "pilnej"? Tak to jest, że przy negacji, a także, i o to Pani pyta, przy przejściu czasownika w rzeczownik biernik zmienia się w dopełniacz. Możemy widzieć "kobietę", ale nie widzieć "kobiety", jest też widzenie "kobiety". Kiedy z czasownika powstaje rzeczownik - jest dopełniacz. Ale tutaj nie jest to takie proste - jak powinno być z "pilną sprawą"? "Potraktowanie sprawy pilną" nigdy nie powiemy, bo mamy rzeczownik "potraktowanie", ale mam też "jako", które oddziela formę rzeczownika od słowa "potraktowanie". Czy zatem powinniśmy mówić "potraktowanie sprawy jako pilnej" czy "jako pilną"? Jest teraz pewna tendencja do używania dopełniacza, także i tutaj, czyli rozszerza się zasięg tego przypadka. Kiedyś można było powiedzieć "potraktowanie sprawy jako pilną", dzisiaj większość z nas powie "potraktowanie sprawy jako pilnej". I chyba tak powinniśmy mówić, tak jak większość. W moim przekonaniu nie będzie błędu, jeśli Pani powie "potraktowanie sprawy jako pilną", ale będzie to trochę niezręczne, trochę niezgodne z naszym wyczuciem językowym. Mówmy więc i piszmy "potraktowanie sprawy jako pilnej".
