U Popiela i Piasta

Prastare grodzisko

Początki państwa polskiego pamięta kolegiata kruszwicka zbudowana w stylu romańskim. Tu jej surowe wnętrze, a powyżej - widok od strony południowej.

W 1922 r. prof. Zygmunt Zakrzewski odkrył na Półwyspie Rzępowskim (dawniej wyspie) grodzisko kultury łużyckiej z okresu halsztackiego (V w. p.n.e.). Mniejsze, co prawda, niż w Biskupinie, ale odkryte wcześniej (gród biskupiński odkryto w 1933 r.). To najstarszy historyczny ślad na kruszwickiej ziemi.

Legendarna stolica

Później była tu stolica państwa Goplan rządzonego przez dynastię Popielidów. W drugiej połowie IX w. Polanie i Goplanie stworzyli podwaliny państwa polskiego.
- Za panowania Bolesława Chrobrego, prawdopodobnie w 1013 roku, Kruszwica została siedzibą biskupstwa kujawskiego - mówi Ryszard Zalewski, przewodnik po Kujawskim Szlaku Romańskim. - Długosz podaje, że stało się to już w 966 roku, choć w naszej historiografii przyjmuje się, że pierwsze biskupstwo powstało w Poznaniu w 968 roku, w Gnieźnie - w 1000. Biskupstwo w Kruszwicy istniało do 1123 roku, kiedy przeniesiono je do Włocławka. Pierwotny kościół katedralny mógł stać na podgrodziu. Niestety, nie ma po nim śladu.

Kontakt, noclegi

Przy brzegu pod Mysią Wieżą cumuje statek "Rusałka", którym od maja znów będzie można wyruszyć w rejs po Gople - największym jeziorze regionu

-Oddział Nadgoplański PTTK w Kruszwicy, ul. Podzamcze 1, tel. 052/ 351-53-03. Mysią Wieżę można zwiedzać cały rok.
- Hotel i restauracja "Gopło", ul. Poznańska 17, tel. 0-52/351-52-33.
-Ośrodek Sportu i Rekreacji, tel. 0-52/351-61-72.
- Hotel Pałac w podkruszwickich Kobylnikach, tel. 0-52/351-54-21.Po reakcji pogańskiej i najeździe czeskiego księcia Brzetysława w latach 1036-38, Kruszwica była jednym ze stołecznych grodów państwa Kazimierza Odnowiciela. W 1096 r. rozegrała się tu krwawa bitwa między wojskami panującego Władysława Hermana, a jego zbuntowanym synem Zbigniewem, wspieranym przez siedem słabo uzbrojonych hufców z Kruszwicy. Wszystkich wojów wycięto w pień, a gród zrównano z ziemią. Nad jeziorem jest ich cmentarzysko.
- Należy się im pamięć, choćby kamień z wyrytym napisem. W przyszłym roku będzie 900. rocznica tej bitwy - przypomina Zalewski.

Romańska kolegiata

Najcenniejszym zabytkiem miasta jest kolegiata pw. świętych Piotra i Pawła wzniesiona w ówczesnej wsi Grodztwo na wschodnim brzegu Gopła. Powstała zapewne za panowania Bolesława Krzywoustego w latach 1120-1140. W 1148 r. odbył się tu ślub córki nieżyjącego już władcy - księżniczki Judyty z synem margrabiego Brandenburgii Albrechta Niedźwiedzia - Ottonem.

Kolegiata to trójnawowa bazylika zbudowana na planie krzyża łacińskiego. W części wschodniej znajduje się pięć absyd różnej wielkości, a w południowej - trzy portale z kolumnami. Na początku XVI w. dobudowano ceglaną wieżę w stylu gotyckim.

Mysia Wieża

Mysia Wieża była bastionem ostatniej obrony, stąd wejście przez zwodzony most znajdowało się wysoko nad ziemią. Dziś dojdziemy tam schodami.

Nad Kruszwicą góruje 32-metrowa Mysia Wieża. Tradycja wiąże ją z tragedią Popiela zjedzonego przez myszy, ale w rzeczywistości budowla jest jedynym ocalałym fragmentem zamku Kazimierza Wielkiego z połowy XIV w. Niemniej, w tym miejscu mogła się wznosić drewniana wieża dawnego grodziska. Zamek zniszczyli Szwedzi, a jej cegły były później wykorzystywane jako materiał budowlany.

Źródło mocy

- Jak magnes przyciąga turystów do Kruszwicy czakram, czyli gruczoł Ziemi, źródło mocy - wyjaśnia Henryk Zajączkowski, kierownik Oddziału Nadgoplańskiego PTTK. - Przesiadują na Mysiej Wieży po kilka godzin. Szczególnie dobrze czują się panie, ale i panowie odczuwają przypływ sił witalnych.