Wyjątkowa wystawa pochodzącego z Chełmna Mariusza Kałdowskiego w Muzeum. Zdjęcia

Obrazy, z kolekcji Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego UKW w Bydgoszczy, autorstwa pochodzącego z Chełmna Mariusza Kałdowskiego, można oglądać na wystawie w Muzeum Ziemi Chełmińskiej. Tym razem, z powodu wciąż trwającej pandemii i obostrzeń z tym związanych, wystawa nie ma swojego wernisażu. W Muzeum zapraszają jednak w swoje gościnne progi, bo jest co zobaczyć.

Portrety Mariusza Kałdowskiego już w Muzeum w Chełmnie

- Przygotowaliśmy te wystawę wspólnie z Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego UKW w Bydgoszczy - mówi Anna Grzeszna-Kozikowska, historyk z Muzeum Ziemi Chełmińskiej. - Oba Muzea łączy Mariusz Kałdowski, artysta wywodzący się z Chełmna. Jego prace wielokrotnie gościły już w murach naszego Muzeum, ale dotąd były to pejzaże, elementy architektury, elementy związane z muzyką, a teraz to cykl portretów. Mariusz Kałdowski, gdy już w latach 1997-1998 przebywał w Wielkiej Brytanii kontaktował się z Polonią, między innymi Ryszardem Kaczorowskim - ostatnim prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie - i namalował 40 portretów Polaków żyjących tam na emigracji. Były to osoby, które wyjechały tam po II wojnie światowej, ale także w czasie stanu wojennego. Te prace od wielu lat artysta użycza właśnie Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego UKW w Bydgoszczy.

W Muzeum Ziemi Chełmińskiej jest obecnie połowa portretów z tego cyklu.

- Wśród nich portret między innymi Leszka Kołakowskiego - wybitnego filozofa, czy wybitnej aktorki Włady Majewskiej, która występowała jako piosenkarka i parodystka, od 1932 z zespołem Szczepcia i Tońka (przez ponad 30 lat prowadziła londyńskie biuro Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa RWE - dop. red.) - dodaje Anna Grzeszna-Kozikowska. - Zapraszamy do obejrzenia naszej nowej wystawy.

Autor prac, Mariusz Kałdowski, cieszy się z tego, że kolejny raz jego prace goszczą w Muzeum Ziemi Chełmińskiej. W miejscu szczególnym dla całej rodziny Kałdowskich, którego założycielem był jego ojciec Jerzy Kałdowski.

- Wystawa moich portretów, od których zaczęła się moja przygoda z Londynem na poważnie, pojawiła się w Muzeum Ziemi Chełmińskiej - podkreśla Mariusz Kałdowski, wywodzący się z Chełmna artysta. - W 1997 roku namalowałem ze spotkań i pozowania ponad 40 portretów ludzi emigracji londyńskiej. Były małe wyjątki, bo prof. Kołakowskiego, prof. Terleckiego malowałem w Oxfordzie. Byłem bardziej malarzem - kronikarzem. Nie szukałem emocji i ich zapisu z tych spotkań w ekspresyjnych rozwiązaniach malarskich, tylko trzymałem się bardziej tradycyjnego warsztatu, aby zapisać pamięć o tych ludziach - jacy byli, jak wyglądali i kawałek ich otoczenia. Część z nich już odeszła, ale też i część ciągle działa w środowiskach polskich w Londynie.

Czy Mariusz Kałdowski przyjedzie do Chełmna na wystawę?

- Chciałbym bardzo, ale najbliższe tygodnie mam straszliwie zawalone sporymi wyjazdami, albo gośćmi u nas - ubolewa Mariusz Kałdowski. - Faktem jest, że o tej wystawie dowiedziałem się z tydzień temu, gdy odebrałem telefon z prośbą o zgodę na wypożyczenie obrazów z Bydgoszczy do Chełmna. Wszystko dzieje się dla mnie bardzo szybko, ale bardzo się cieszę, że obrazy wyruszyły w świat do nowych ludzi, którzy mogą je zobaczyć, a przede wszystkim spotkać w taki sposób tych wyjątkowych ludzi i dotknąć fragmentu ważnej naszej historii. Co do sentymentów, które pozostały we mnie do poszczególnych ludzi, troszkę trudno teraz powiedzieć, bo malowałem je prawie ćwierć wieku temu i wiele wspomnień się już rozmyło. Jak teraz czytałem na szybko ich biogramy, patrzyłem na portrety to coś tam się budziło, ale z każdym mam piękne spotkania, choć każde było inne i często na innych płaszczyznach. Takie wejście na chwilę i za przyzwoleniem w cudze życie, na dodatek z akceptacją tej osoby, piękne opowieści na różne tematy i różne drogi życiowe. Teraz już ich nie pamiętam, ale było to wszystko bardzo twórcze i ważne w moim poznawaniu życia poprzez tak różne i indywidualne historie. Niech się portrety bronią i krótkie noty ich historii idą w świat. Dziękuję, że tak szybko i tak treściwie ta wystawa jest prezentowana.

Ekspozycja będzie czynna do końca sierpnia 2021 roku.

Kto jest na portretach w Muzeum w Chełmnie?

• JAN M. MOKRZYCKI. Lekarz dentysta, ur. 27.11.1932 r. w Warszawie. W czasie wojny jego ojciec został zastrzelony, matka wywieziona do Oświęcimia, a następnie do Ravensbruck. W 1945 r. wraz z matką ucieka z kraju. W 1956 r. kończy wydział chirurgii dentystycznej na uniwersytecie w Newcastle on Tyne. W 1961 r. otwiera własną przychodnię dentystyczną w Coventry. Prezes Polskiego Koła i Klubu Katolickiego w Leamington Spa, założyciel jedynego w Wielkiej Brytanii polsko angielskojęzycznego programu radiowego „Poles Apart", emitowanego przez radio BBC for Coventry and Warwickshire. Wiceprezes, a od 1997 r. prezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii. Żonaty, syn i córka, sześcioro wnucząt.
• ADAM OSTOJA-OSTASZEWSKI. Ur. w 1946 r. w Londynie. Doktor matematyki, prowadzi badania naukowe z zakresu topologii ogólnej oraz ekonomii matematycznej, wykłada w London School of Economics. Dorobek naukowy, poza publikacjami prac, zawiera dwa podręczniki w języku angielskim, jeden po polsku. Oprócz tego redagował „Dissent in Poland 1976-77" - opis dziejów opozycji w Polsce w dokunientach. Za czasów studenckich działał w Zrzeszeniu Studentów Polskich redagując „Merkuriusza Polskiego". W życiu społecznym zaangażowany od wielu lat w sprawy teatralne i artystyczne POSK (Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego) w Londynie. Prezes POSK od roku 1994.
• JERZY JAN PALMI. Komandor Orderu Św. Grzegorza, inżynier chemik. Ur. 3.10.1921 r. w Gorlicach. W okresie II wojny światowej żołnierz II Korpusu — 5. Kresowej Dywizji Piechoty (kapitan 5. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej). Studia chemiczne w Borough Polytechnic w Londynie 1949-1952 i Regent Polytechnic w Londynie 1952-53, studia administracji przemysłowej w Croydon Polytechnic w Londynie 1953-55. Główny chemik D. MacPher-son Co. w Londynie 1955-69; dyrektor ds. eksportu Fleming Group w Londynie 1969-74; naczelny dyrektor Dai-Ichi Croda KK w Osace (Japonia) 1974-79; naczelny dyrektor Croda Italiana SPA w Morta-ra (Włochy) 1979-87; prezes Polskiego Funduszu Dobroczynności (PBF) w Londynie od 1991, PBF Housing Association w Londynie od 1991; M. B. Grabowski Fund w Londynie od 1991; wiceprezes Związku Żołnierzy 5. Kresowej Dyw. Piechoty w Londynie od 1990; członek zarządu Związku Artylerii Przeciwlotniczej w Londynie od 1988. Member of British Institute of Management 1955 i Fellow of Institute of Industrial Managers 1969. Odznaczenia (m.in.): Order Odrodzenia Polski (V kl.), Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny i Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal Wojska, Krzyż Monte Cassino.
• KATARZYNA BZOWSKA-BUDD. Absolwentka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W Polsce pracowała w Ośrodku Badania Opinii Publicznej w TVP. Od 1980 r. w Wielkiej Brytanii. Współpracowała przy wydawaniu PSC News i Voice of Solidarność. Od 1983 r. pracuje w „Dzienniku Polskim", początkowo jako redaktor spraw krajowych, potem zastępca redaktora naczelnego, a od 1991 r. jest redaktorem naczelnym gazety.
• ANDRZEJ STANISŁAW CIECHANOWIECKI. Historyk sztuki. Ur. w Warszawie 28 września 1924 r. Tajną maturę na tzw. komplecie profesorskim złożył w 1942 r. Żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego. Studia podziemne zakończone w Krakowie na Akademii Handlowej w 1948 r. Magisterium z historii sztuki w 1950 r. Asystentura w Katedrze Historii Sztuki UJ. Aresztowany na początku października 1950. Po długim i uciążliwym procesie, skazany w styczniu 1952 r. na 10 lat więzienia. Zwolniony 6 lutego 1956 r. Pracuje jako wolny pracownik naukowy. W 1958 r. wyjeżdża na stypendia Forda i British Council — z zamiarem powrotu do kraju. W 1960 r. doktorat z historii kultury polskiej na uniwersytecie w Tiibingen. Sytuacja w kraju zmusza go do pozostania na Zachodzie. Prowadzi działalność antykwaryczną. Kolekcjoner poloników, działa charytatywnie w Związku Kawalerów Maltańskich, którego jest baliwem. Po wypadku w 1995 r. sparaliżowany. Profesura honorowa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz trzy doktoraty honorowe. Posiada obszerny dorobek naukowy. Organizator licznych wystaw międzynarodowych, ambasador kultury polskiej. Poza wojennymi odznaczeniami uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Polonia Restituta i licznymi zagranicznymi orderami w stopniach od komandorii do wielkich krzyży.
• JULIUSZ LUDWIK ENGLERT. Ur. 7.09.1927 r. w Warszawie. Żołnierz Batalionu Harcerskiego „Wigry", mając lat 16 wziął udział w Powstaniu Warszawskim, po opuszczeniu kraju w 1946 żołnierz 2. Korpusu we Włoszech. Absolwent Borough Polytechnic w Londynie. Czynny przez szereg lat w starszym harcerstwie, założyciel i kierownik londyńskiego 12. Kręgu Starszoharcerskiego im. Stefana Starzyńskiego. Grafik, dziennikarz, publicysta i fotografik. Inicjator i autor lub współautor kilkunastu albumów historycznych, m.in. o Józefie Piłsudskim i serii wyższych dowódców PSZ na Zachodzie. Kronikarz życia polskiej emigracji niepodległościowej, autor kilkudziesięciu wystaw fotograficznych, eksponowanych w Wielkiej Brytanii, a od 1991 r. również w kraju. Zmarł 13 stycznia 2010 r. w Londynie.
• RYSZARD JANUARY GABRIELCZYK. Ur. 19.09.1927 r. w Łucku, inżynier budowlany. Syn powstańca śląskiego. W 1940 r. wysiedlony wraz z rodziną na Syberię. W 1942 r. wstępuje wraz z ojcem do tworzącego się Wojska Polskiego. Do 1947 r. uczy się w szkołach junackich w Palestynie. Matura i studia w Wielkiej Brytanii. Znany działacz emigracyjny, członek wielu polskich (w Anglii) i angielskich instytutów naukowych i stowarzyszeń. Od 1965 r. sekretarz, a od 1969 r. powiernik Polish Benevolent Fund. Członek, a następnie prezes Polskiej Macierzy Szkolnej. Członek Rady i Komitetu Fundacji M. B. Grabowskiego. Członek Fundacji POSK. Odznaczenia: Kawaler Orderu Św. Sylwestra, Polonia Restituta, Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP, Złoty Krzyż Zasługi.
• LESZEK KOŁAKOWSKI. Ur. 23.10.1927 r. w Radomiu, filozof; 1964-68 r. profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz PAN; 1966 r. usunięty z PZPR, po wydarzeniach marcowych w 1968 r. pozbawiony katedry emigrował; od 1970 r. profesor Uniwersytetu w Oksfordzie; przedstawiciel KOR za granicą. W 1977 r. otrzymał Pokojową Nagrodę Księgarzy Niemieckich; od 1991 r. członek PAN. Główne dziedziny zainteresowań to filozofia i prądy mistyczne XVII w., filozofia współczesna oraz współczesna kultura i cywilizacja, badanie granic i możliwości filozofii, jej antynomii i iluzji; uprawia także sceptyczno-krytyczną moralistykę filozoficzną, również w konwencji literackiej. Poglądy Kołakowskiego przeszły ewolucję od marksizmu-leninizmu przez marksizm heglizujący, nawiązujący do różnych nurtów filozofii nowożytnej (oceniany przez komunistyczne władze jako rewizjonizm), do jego krytyki; autor fundamentalnej pracy o marksizmie i jego historii „Główne nurty marksizmu. Powstanie - rozwój - rozkład". Jest autorem wielu książek i rozpraw, m.in. „Światopogląd i życie codzienne" 1957, „Filozofia pozytywistyczna" 1966, „Kultura i fetysze" 1967, „Jeśli Boga nie ma" 1987 (Londyn), 1988 (kraj), „Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955-1968" 1989, „Cywilizacja na ławie oskarżonych" 1990. Zmarł 17.07.2009 w Oxfordzie.
• WŁADA MAJEWSKA. właśc.Włodzimira Władysława Majewska ur. 19 marca 1911 lub 1914 we Lwowie, magister praw uniwersytetów lwowskiego i szkockiego w Edynburgu. Przed wojną aktorka i pieśniarka bardzo popularnej audycji Lwowskiej Fali — Rozgłośni Polskiego Radia. W 1939 r. zmobilizowana, razem z zespołem (Szczepko i Tonko) opuszcza Lwów, wysłana do pracy propagandowej. Na wieść o wkroczeniu wojsk nieprzyjacielskich do kraju, przekracza razem z Lwowską Falą granicę rumuńską. Jako grupa teatralna rozpoczynają objazdy z koncertami dla internowanych żołnierzy WP, a także dla ludności polskiej. Wiosną 1940 r. wezwani przez gen. W. Sikorskiego, meldują się w sztabie w Paryżu. Zespół Lwowskiej Fali staje do poborów, są żołnierzami-aktorami, a W. Majewska dostaje stopień podporucznika Czołówki Teatralnej WP nr 1. Występuje dla żołnierzy nowo powstającej armii polskiej na terenie Francji. Po krótkim okresie kampanii francuskiej i po załamaniu się Francji, razem z wojskiem polskim ucieka do W. Brytanii. Przydzielona do Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. S. Maczka (Szkocja), przez cztery i pół roku kontynuuje pracę aktorską, razem z Lwowską Falą objeżdżając całą W. Brytanię, grając dla wszystkich jednostek WP. Razem z wojskiem wyrusza do Europy - poprzez Belgię, Holandię. Paromiesięczny postój na linii frontu, aż do chwili konferencji jałtańskiej, która uniemożliwiła powrót do Lwowa. Zespół wraca do Szkocji i rozwiązuje się. W. Majewska przenosi się do Londynu, gdzie Marian Hemar angażuje ją do swojego literackiego kabaretu. Równocześnie zaczyna pracować dla sekcji londyńskiej Radia Wolna Europa jako producent programów m.in. Hemara. W RWE pracuje 40 lat. Po zakończeniu pracy radiowej, jako spadkobierczyni praw autorskich Hemara, zaczyna wydawać tomy jego twórczości: wiersze, prozę, płytę, album z piosenkami. Wystawia widowiska teatralne, a przede wszystkim zasila Polskie Radio w Warszawie archiwalnymi kasetami kabaretów Hemara i innymi programami. Za działalność kulturalno-artystyczną odznaczona Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta. Ostatnie 1,5 roku życia spędziła w Domu Kombatanta „Antokol”w Chislehurst (Kent) pod Londynem. Zmarła 18 maja 2011 w Chislehurst pod Londynem
• ARTUR RYNKIEWICZ. Ur. 8.12.1927 r. w Stołowiczach, woj. nowogrodzkie. Inżynier. W lutym 1940 r. wywieziony wraz z rodziną w głąb ZSRR, skąd jesienią 1942 r. po tzw. amnestii wydostał się do Iranu z ewakuowanym sierocińcem. Styczeń 1943 r. - Junacka Szkoła Wojskowa w Isfahanie, maj 1943 r. - Junacka Szkoła Kadetów w Palestynie. Lipiec 1943 r. - przeniesiony do Wielkiej Brytanii, do szkoły lotniczej RAF. 1944-47 r. kończy wydział radiotechniczny i radarowy. 1948 - 1953 r. odbywa służbę w RAF. 1953-57 r. studiuje elektronikę w Polytechnic of North London. Podczas studiów przewodniczy związkowi studentów. 1957-63 r. praca zawodowa w przemyśle elektronicznym. 1963-88 r. wykładowca a później starszy wykładowca elektroniki na uczelniach londyńskich. 1967-72 r. podsekretarz stanu oddziału kultury w egzekutywie Zjednoczenia Narodowego. Wrzesień 1970 r. sekretarz generalny Kongresu Współczesnej Nauki i Kultury Polskiej na Obczyźnie. 1972-78 r. wchodzi do Rady Narodowej RP z ramienia niezależnej Grupy Społecznej, następnie z wyboru 1978-90 r. W 1989 r. przewodniczący Obywatelskiego Komitetu Wyborczego do Rady Narodowej RP. Był członkiem Głównej Komisji Skarbu Narodowego, honorowym sekretarzem Funduszu Pomocy Krajowi. 1990 r. minister spraw emigracji Rządu RP na Uchodźstwie. 1955-71 r. członek Komitetu Wykonawczego, skarbnik generalny Stowarzyszenia Lotników Polskich. 1966-68 r. prezes Zrzeszenia Studentów i Absolwentów Polskich na Uchodźstwie. Od 1966 r. członek Rady, a od 1967 r. członek Zarządu POSK. Od 1993 r. przewodniczący Fundacji POSK. 1974-76 r. wiceprezes Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii. Od 1981 r. współzałożyciel i wiceprzewodniczący Medical Aid For Poland Fund. 1963-73 r. członek Zarządu, następnie 1974-90 prezes, 1993 przewodniczący Rady Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii. 1978-90 w prezydium Rady Koordynacyjnej Polonii Wolnego Świata; 1994 przewodniczący II Zjazdu PWŚ w Londynie; 1995-97 przewodniczący Rady Towarzystwa Pomocy Polakom; 1981-84 członek Rady British Refugee Council; od 1993 honorowy skarbnik Confćdćration Europćene des Anciens Combattans (oddział brytyjski). Zmarł 15.09.2019 r. w Londynie. Był ostatnim żyjącym ministrem rządu RP na uchodźctwie.
• RAFAEL (FELEK) SCHARF. Ur. w Krakowie 18.06. 1914 r., wychowanek hebrajskiej szkoły i gimnazjum tamże, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1938 r. mieszkał w Anglii. Lata wojenne spędził w Armii Brytyjskiej (Intelligence Corps), potem był członkiem ekipy Badań Zbrodni Wojennych. Od lat 50. był współzałożycielem i współredaktorem kwartalnika polityczno-literackiego „The Jewish Quarterly". Współzałożyciel Instytutu Badań Spraw Polsko-Żydowskich i członek redakcji czasopisma tegoż Instytutu „POLIN". Były wiceprzewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka, laureat nagrody niemieckiego Stowarzyszenia Korczaka. Autor licznych artykułów w czasopismach angielskich i polskich. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP. Zmarł 16.09.2003 r. w Londynie.
• STEFAN SOBONIEWSKI. Ur. w Kamyku k. Częstochowy 7.12.1906 r. , prawnik, pułkownik broni pancernych. Uczestnik walk w kampanii włoskiej. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem Monte Cassino. Po skończeniu działań wojennych pozostał na emigracji politycznej. Jeden z organizatorów Stowarzyszenia Polskich Kombatantów i długoletni prezes jego Zarządu Głównego oraz Rady Federacji. Znany powszechnie działacz niepodległościowy. Odznaczony wszystkimi stopniami Orderu Polonia Restituta, łącznie z Wielką Wstęgą. Zmarł 7.05.1998 r. w Londynie.
• PRZEMYSŁAW ANDRZEJ SZUDEK. Podpułkownik. Ur. 13.12.1921 r. w Częstochowie. Kampanię wrześniową odbył w szeregach 21. pp Dzieci Warszawy. W latach 1939-43 sprawował różne etatowe funkcje w ZWZ/AK, kończąc jako oficer odbioru zrzutów w Komendzie Głównej AK. Aresztowany i więziony w obozach koncentracyjnych, w 1944 r. powrócił do służby czynnej w Polskich Siłach Zbrojnych. Po wojnie zajmował różne stanowiska wojskowe, przeważnie na Dalekim Wschodzie. Studiował nauki polityczne i wojskowe. Autor wielu prac i książek z dziedziny wojskowości, w języku polskim i angielskim. Członek Komisji Historycznej Polskich Sił Zbrojnych. Member Military Commentators' Circle, London. Zmarł 12.01.2008 r. w Londynie.
• STANISŁAW ŚWIERCZYŃSKI. Ksiądz, ur. 13.05.1931 r. w osadzie górniczej Boże Dary pod Katowicami. W czasie wojny był łącznikiem Armii Krajowej. 1951-54 r. studia teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, 1954-56 r. w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie, 1966-67 r. specjalistyczne studia w Międzynarodowym Instytucie Pastoralnym Lumen Vitae w Brukseli, 1967-69 r. w Wyższym Instytucie Katechetycznym w Paryżu. Staże naukowe w Instytucie Katechetycznym w Montrealu, na Uniwersytecie w Quebecu, w Nimwegen, Monachium i Münster. 1956 r. święcenia kapłańskie. Działalność duszpasterska, wykładowa. Pracownik zarządu w Międzynarodowym Biurze dla Spraw Dziecka - uczestniczy w międzynarodowych spotkaniach, sympozjach, festiwalach. Od 1972 r. w Wielkiej Brytanii. Od 1991 r. rektor Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii; prezes Polskiego Funduszu Dobroczynności w Londynie; Prałat Jego Świątobliwości. Członek m.in.: Zarządu Polskiej Macierzy Szkolnej, Rady POSK, Zarządu Zjednoczenia Polskiego, Zarządu Komisji Katechetycznej dla Anglii i Walii. Korespondent śląskiej prasy katolickiej. Odznaczenia: Order Odrodzenia Polski (dwukrotnie).
• URSZULA ŚWIĘCICKA. Związana z teatrem na emigracji. Rozpoczęła swoją działalność kulturalną wraz z otwarciem gmachu POSK. Od maja 1975 r. w Sali Malinowej w każdy pierwszy czwartek miesiąca organizowała wieczory artystyczne o różnorodnym charakterze (recitale, wieczory poetyckie, kabarety itp.) pod nazwą „Czwartki w POSK". Z chwilą otwarcia sali teatralnej w 1982 r. przeniosła do niej swoją działalność, prowadząc Teatr Nowy POSK w oparciu o aktorów z kraju, którzy pozostali w Anglii po ogłoszeniu stanu wojennego. Teatr wystawiał przeciętnie 3 sztuki w roku i zakończył swoją działalność w 1991 r. Od 1979 r. równolegle działa jako niezależny impresario sprowadzając z Polski wybitnych aktorów i pełne przedstawienia teatralne.
• TYMON TERLECKI. Ur. 10.08.1905 r. w Przemyślu, studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza, debiut pisarski w 1930 r. na łamach „Słowa Polskiego", doktorat u Juliusza Kleinera 1932 r. Przed wojną profesor PIST w Warszawie, członek kierownictwa literackiego teatrów warszawskich (TKKT), współredagował rocznik „Życie Sztuki", redagował „Teatr", „Scenę Polską" oraz serię wydawniczą „Wiedza o teatrze". W 1939 r. we Francji współzałożyciel i redaktor „Polski Walczącej". Po wojnie współzałożyciel i kierownik wydawnictw Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, współzałożyciel i dwukrotnie (1955, 1965) przewodniczący Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Członek Rady Naczelnej NiD. Od 1964 r. profesor historii literatury polskiej w The University of Chicago, potem Senior Visting Professor w State University of Illinois. Autor i redaktor parudziesięciu książek, laureat licznych nagród, w 1991 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. Zmarł 6.11.2000 r. w Oksfordzie.
• TERESA UJAZDOWSKA. Redaktor „Tygodnia Polskiego", aktorka, reżyserka teatralna. Działaczka „Solidarności", internowana w czasie stanu wojennego. Od października 1983 r. w Wielkiej Brytanii.
• SZCZEPAN WESOŁY. Ksiądz arcybiskup, ur. 16.10.1926 r. w Katowicach. Jako gimnazjalista zostaje siłą wcielony do wojska niemieckiego. 15.08.1944 r. na terenie Francji w ryzykownych warunkach przekracza linię frontu. Do końca wojny służy w wojsku polskim we Włoszech. Gimnazjum w Anglii, studia w Rzymie zakończone uzyskaniem doktoratu. W 1956 r. przyjmuje święcenia kapłańskie. Do 1962 r. pełni funkcję kapelana wychodźców polskich na terenie Włoch. W czasie całego Soboru Watykańskiego II pełni funkcję kierownika Sekcji Języków Słowiańskich w tzw. Ufficio-Stampa, tj. urzędzie do spraw prasowych Soboru. Następnie pracuje w Centralnym Ośrodku Duszpasterstwa dla Polskiej Diaspory w Rzymie. Jest prawą ręką śp. abp. J. Gawliny, następnie śp. kard. Wł. Rubina. 7.02.1969 r. przyjmuje sakrę biskupią z rąk ks. prymasa S.Wyszyńskiego. W 1979 r. przyjmuje obowiązki delegata Prymasa Polski do Spraw Duszpasterstwa Emigracji. 1.02.1994 r. papież Jan Paweł II nadaje mu godność Arcybiskupa Diagonary. 12.02.1996 r. otrzymuje honorowe obywatelstwo Katowic. 11.12.1996 r. za pracę dla zachowania wiary ojców i dziedzictwa polskiego, za służbę polskim wartościom duchowym i wartościom kultury, za pracę dla apostolstwa świeckich, KUL nadaje mu tytuł doktora honoris causa. Ma na swoim koncie wiele publikacji w języku polskim i językach obcych oraz książek. Jest wykładowcą na Letnim Uniwersytecie w Rzymie, licznych kursach i sympozjach. Jest prezesem Rady Polskiej Macierzy Szkolnej, przewodniczącym Polskiej Duszpasterskiej Rady Zachodniej Europy, prowadzi Fundację Jana Pawła II. Bierze udział we wszystkich pracach Konferencji Episkopatu Polski, której jest członkiem. Zmarł 28.08.2018 r. w Rzymie.
• SZYMON JAN ZAREMBA. Ps. „Jerzy". Ur. 12.02.1920 r. w Pytowicach w powiecie piotrkowskim. Skończył gimnazjum im. J. Zamojskiego w Warszawie. Wojna przerwała studia na SGGW. Wzięty do niewoli rosyjskiej, uciekł z Rosji i powrócił do Polski. Od początku w Armii Krajowej. Oficer operacyjny obwodu Radomsko, dowódca dywersji, później dowódca kompanii partyzanckiej odpowiedzialny za odbiór zrzutów broni, oficer łącznikowy AK do Misji Brytyjskiej. Aresztowany razem z Misją i wywieziony do Rosji, oddany Anglikom w Moskwie, gdzie przebywał siedem miesięcy jako oficer brytyjski.W Anglii zaangażowany społecznie, wieloletni prezes a przedtem skarbnik Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego. Zmarł 22.08.2015 r. w Londynie.
• CZESŁAW ZYCHOWICZ. Urodzony we wsi Toustobaby 17.02.1926 r., inżynier mechanik, mieszka w Londynie. Syn osadnika-żołnierza Armii gen. Hallera. 10.02.1940 r. został wraz z rodziną wywieziony na Syberię do Swierdłowskiej Obłasti. 10.02.1942 r. wstępuje do Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. W. Andersa. Jeden z najmłodszych uczestników bitwy o Monte Cassino. Od chwili demobilizacji, tj. 17.01.1948 r., pracuje w polskich organizacjach społecznych, m.in. SPK i ZHP. Przewodniczący Rady Federacji Światowej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, prezes Zarządu Głównego SPK w Wielkiej Brytanii, wiceprezes Federacji Organizacji Kombatanckich PSZ i Rady Kombatantów w Kraju przy Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Prowadził akcję zbierania przeszło pół miliona funtów na Help Poland Fund (tzw. Fundusz T. Mazowieckiego). Przewodniczy Komitetowi Pomocy Polakom w Kazachstanie. Odznaczony m.in. Komandorią Orderu Polonia Restituta, Komandorią Orderu Zasługi dla Rzeczypospolitej Polskiej. Żonaty, troje dzieci.

Opracowanie: Muzeum Ziemi Chełmińskiej.

Zobaczcie zdjęcia