Z renty na emeryturę - jak to zrobić, by nie stracić - relacja z dyżuru

Podczas ostatniego dyżuru szczególnie interesowała naszych Czytelników kwestia wysokości emerytury przyznawanej po rencie. Czy może być niższa niż renta? Okazuje się, że może. Ale można takiej sytuacji uniknąć i dostawać emeryturę w takiej samej wysokości, jak renta.

Oto najbardziej istotne sprawy, poruszane podczas czwartkowego dyżuru.

- W grudniu kończę 60 lat. Od 1996 roku jestem na rencie, w sumie pracowałam tylko 5 lat. Dostaję niecałe 700 zł renty. Czy będę mogła przejść na emeryturę? Czy będzie ona wyższa?
- Może pani złożyć wniosek o emeryturę przed ukończeniem przedłużonego wieku emerytalnego, ale nie musi. Jeśli złoży pani wniosek, dostanie pani tzw. emeryturę mieszaną, czyli w 20 proc. wyliczoną według starych zasad, w 80 proc. według nowych. W tym przypadku nowa emerytura będzie wyliczona tylko ze zwaloryzowanego kapitału początkowego, bo składki po 1999 roku nie były płacone. O ile nie ma pani wyliczonego kapitału początkowego, ZUS wyliczy go z chwilą złożenia wniosku o emeryturę.

Jeśli nie złoży pani wniosku, ZUS z urzędu przyzna pani emeryturę. Jej wysokość nie będzie niższa niż renta, którą pani pobiera.

- Mam ukończone 63 lata, od ponad dwóch lat jestem na rencie, która kończy mi się w maju 2014 roku. Na rentę przeszedłem mając ukończone 60 lat, a mam 42 lata pracy. Chcę się starać o przedłużenie renty do osiągnięcia wieku emerytalnego. Czy jeszcze raz będę musiał składać dokumenty, dotyczące przebiegu pracy, ubezpieczenia? Druga sprawa: moja renta wynosi 75 proc. wymiaru, bo mam orzeczoną częściową niezdolność do pracy. Czy to znaczy, że emerytura będzie o 25 proc. wyższa?
- Dokumentów nie będzie musiał pan składać ponownie, one są już w ZUS.

Nie można powiedzieć, że emerytura będzie o 25 proc. wyższa, bo będzie wyliczona inaczej niż renta. Wysokość renty była obliczona według starych zasad. Emerytura będzie wyliczona w całości według nowych zasad. Czyli: suma zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek zapisanych na pana koncie po 1999 roku, podzielona przez liczbę miesięcy dalszego trwania życia.

- Czy emerytura może być niższa od renty?
- Może tak być. Jeśli złoży pan wniosek o emeryturę, dostanie decyzję z wyliczoną wysokością świadczenia. W ciągu 30 dni od jej otrzymania, przed uprawomocnieniem się decyzji, może pan wniosek wycofać. Wówczas dostanie pan emeryturę z urzędu w gwarantowanej wysokości pobieranej renty.

- Mam rentę z powodu całkowitej niezdolności do pracy przyznaną do osiągnięcia wieku emerytalnego. Pracowałam tylko dwa lata. Czy gdy ukończę wiek emerytalny muszę złożyć wniosek o emeryturę, czy dalej będę dostawała rentę?
- Jeśli renta jest przyznana do osiągnięcia wieku emerytalnego, po jego osiągnięciu, o ile nie złoży pani wniosku, ZUS z urzędu przyzna emeryturę zamiast renty w wysokości nie niższej niż otrzymywana renta.

- Kiedy się opłaca renciście samemu złożyć wniosek o emeryturę, a nie czekać aż wyliczy ją ZUS?
- Nie ma takiej reguły, ale mężczyźni urodzeni w 1948 roku to ostatni rocznik, który może przejść na emeryturę na starych zasadach. Można przeliczyć podstawę wymiaru od nowej kwoty bazowej, można przyjąć inne lata do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia, np. 20 lat z całego okresu pracy. To są bardzo indywidualne sprawy w zależności, kiedy kto przechodził na rentę.

Jeśli ktoś na rencie pracował co najmniej 30 miesięcy, część socjalną emerytury będzie miał wyliczoną od kwoty bazowej obowiązującej w dniu złożenia wniosku lub nabycia prawa do świadczenia. Te osoby muszą jednak spełnić warunek wymaganego stażu pracy, by przejść na emeryturę.

Przeczytaj także: Wyobraźmy sobie, że co druga osoba na ulicy jest emerytem. Science fiction? Nie, nasza przyszłość!

- Dwa tygodnie temu mąż był na komisji w ZUS, ale nie mamy jeszcze odpowiedzi, czy będzie miał przedłużoną rentę. Jest na niej 17 lat. W styczniu mąż ukończy 62 lata. Co możemy zrobić, gdyby nie dostał renty?
- Jeśli mąż był badany przez lekarza i nie zgodzi się z jego oceną, w ciągu 14 dni może złożyć sprzeciw do komisji lekarskiej. Jeśli rzeczywiście stanął już przed komisją, to dostanie decyzję razem z orzeczeniem. Od tego przysługuje odwołanie do sądu za pośrednictwem ZUS.
- Gdyby mąż nie dostał renty, mógłby przejść na świadczenie przedemerytalne? Ma 28 lat pracy.
- Wówczas w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji trzeba zarejestrować się w Powiatowym Urzędzie Pracy, przez 6 miesięcy pobierać zasiłek dla bezrobotnych. Po 6 miesiącach można złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

- Mam 63 lata, jestem na rencie i pracuję na pół etatu. Czy przechodząc na emeryturę będę musiał złożyć wniosek o jej przyznanie?
- Jeśli nie złoży pan wniosku, ZUS z urzędu przyzna emeryturę. Nie ma znaczenia, czy pan pracuje, czy nie.
Jeśli będzie pan pracował i złoży wniosek - świadczenie zostanie przyznane, ale jego wypłata zawieszona, póki nie będzie rozwiązany stosunek pracy. Natomiast jeśli przyznamy emeryturę z urzędu, nadal może pan być zatrudniony. Nie wpływa to na pobieranie emerytury.

- Są osoby, które mają przyznaną rentę do osiągnięcia wieku emerytalnego. Ale wiek został podniesiony. Co w tej sytuacji?
- ZUS do tych emerytów wysłał informację o przedłużeniu renty do osiągnięcia nowego wieku emerytalnego. Nie trzeba stawać na badania.

- Od 1994 roku jestem na rencie, mam ją przyznaną na stałe. W lutym 2014 r. skończę 64 lata. Czy będę mógł wcześniej przejść na emeryturę? Nie pracowałem w szczególnych warunkach.
- Na emeryturę może pan przejść w listopadzie 2015 r.

- Mam 64 lata, w 1997 r. miałem wypadek przy pracy i w 1998 przeszedłem na rentę. W 2009 r. odszedłem na wcześniejszą emeryturę z art. 184, czyli z powodu pracy w szkodliwych warunkach. Czy po ukończeniu 65 lat będę mógł przejść na zwykłą emeryturę i czy będzie ona wyższa od dotychczasowej?
- Może pan złożyć wniosek o emeryturę, gdy ukończy pan nowy, podniesiony wiek emerytalny. Ale wówczas wysokość emerytury zostanie obliczona wyłącznie na nowych zasadach, czyli ze zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek. Proszę jednak pamiętać, że od tak wyliczonej podstawy odejmuje się sumę wypłaconych już świadczeń, czyli wcześniejszych emerytur.

- Mam przyznaną rentę do osiągnięcia wieku emerytalnego. Czy będę mógł wybrać, co chcę dostawać: emeryturę czy rentę?
- Nie. Wybierać mogą tylko osoby, które mają przyznaną rentę na stałe.

- Jestem na rencie, mam 63 lata. Niedawno dostałem z ZUS informację, że w wieku 66 lat i 2 miesięcy przejdę na emeryturę. Wyliczyli mi ją w dwóch wariantach: w jednym to 2340 zł, w drugim - 2510 zł. Czy, gdy będę przechodził na emeryturę, te kwoty będą podobne? Mniejsze czy większe?
- List, który pan dostał z ZUS jest tylko informacją, to nie jest decyzja.
Ile wyniesie emerytura będzie wiadomo, gdy dostanie pan decyzję za ponad 3 lata.
- Od czego będzie zależała wysokość mojej emerytury?
- Od kapitału początkowego i składek płaconych po 1999 roku. Jedno i drugie jest waloryzowane. Na koniec zostanie zsumowane i podzielone przez liczbę miesięcy przewidywanego dalszego trwania życia. W ten sposób obliczona zostanie pana emerytura.