Zestaw pierścieni

Był już znany starożytnym, ale dopiero Galileusz zapoczątkował jego naukowe badania. Obserwując po raz pierwszy Saturna w lipcu 1610 roku przez teleskop, Galileusz sadził, że widzi trzy obiekty.

Dopiero późniejsze obserwacje i opublikowany w 1616 roku szkic przedstawiał planetę z czymś w rodzaju pierścieni. Następnie pierścienie Saturna obserwował regularnie od 1655 oku angielski uczony Christian Huygens. Jego obserwacje nie wykazały jednak nic ponad odkrycia włoskiego astronoma.

W 1675 roku Włoch Giovanni Domenico Cassini odkrył lukę pomiędzy dwoma największymi pierścieniami, która potem na jego cześć została nazwana Przerwą Cassiniego. Dalsze udoskonalenia konstrukcji teleskopów i dokładniejsze obserwacje zachęcały do rozmaitych spekulacji na temat pochodzenia i cech pierścieni.

Zestaw pierścieni

Składa się w przeważającej części z cząstek wodnego lodu, krzemionki, tlenków żelaza. Ich rozmiar waha się od drobin pyłku, do dziesięciometrowych i większych głazów. Każda cząstka jest maleńkim księżycem, z daleka sprawiają wrażenie jednolitych pierścieni okrążających planetę.

Istnieją dwie główne teorie mówiące o pochodzeniu pierścieni Saturna. Pierwsza, zakłada że dzisiejsze pierścienie były niegdyś księżycem Saturna, który został rozerwany przez siły pływowe planety lub pod wpływem kolizji, np. z kometą. W wyniku obu hipotez powstało wiele różnych wielkości brył, które pod wpływem grawitacji Saturna przybrały znaną postać pierścieni. Druga teoria przewiduje natomiast, że pierścienie mogą być przechwyconą przez grawitację planety pierwotną materią międzygwiezdną.

Główny system pierścieni rozciąga się od około 700 km ponad chmurami do przeszło 74 000 km. Pierścienie są bardzo cienkie, ich przeciętna grubość wynosi zaledwie 100 metrów. Z boku wyglądają jak ostrze noża. Mimo ogromnych rozmiarów pierścieni, gdyby całą ich materię zebrać w jednym miejscu, utworzyłyby księżyc o średnicy tylko 500 km.

Księżyce

Saturn imponuje, drugą po Jowiszu, liczbą księżyców. Z 56 dotychczas odkrytych, 35 ma już oficjalne nazwy. Raczej nigdy nie będzie możliwe ustalenie ostatecznej liczby satelitów. Ponieważ bryły lodu, z których składają się pierścienie, mogą być czasami wytrącone przez grawitację planety, stając się kolejnym księżycem Saturna. Najciekawszym księżycem jest Tytan, który jako jedyne takie ciało w Układzie Słonecznym posiada gęstą atmosferę.

Misje badawcze

Dotychczas udało się zrealizować trzy misje badawcze. Pierwszy w 1979 roku do systemu Saturna dotarł Pionier 11. W listopadzie 1980 roku Voyager 1 jako pierwszy dostarczył szeregu wysokiej jakości zdjęć planety, jego pierścieni i księżyców. Roku później dotarł bliźniaczy Voyager 2. Od 21 lipca 2004 roku sondą badającą Saturna jest Cassini.