Zewnętrzne egzaminy wymusiły w Polsce powszechność nauczania języka obcego

Maturę zdaje się już po trzeciej klasie liceum, a jej dobre wyniki są przepustką na studia.

Sześć lat, dwa etapy

Od 10 lat szkoła podstawowa jest sześcioklasowa, a nauka w niej składa się z dwóch etapów. W klasach I-III wprowadzono kształcenie zintegrowane.
Jednak zdaniem Elwiry Wiewióry, wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 63 w Bydgoszczy niewypałem okazały się zeszyty ćwiczeń i podręczniki dla klas I - III. - Treści integruje się na siłę, karty pracy (rodzaj ćwiczeń - KM) nie dają rodzicom szansy na monitorowanie tego, co dziecko ma do zrobienia. Poza tym uczeń wypełnia karty mechanicznie, niestarannie, więc nie uczy się kształtnego pisania.
Pani dyrektor uważa, że właściwe było wprowadzenie zewnętrznych egzaminów po szkole podstawowej. - Brakuje mi jednak badania "edukacyjnej wartości dodanej", a wiem, że w założeniach to występowało. Potrzebny byłby drugi pomiar, np. po klasie trzeciej. Jednym nikt nie sprawdzi, na ile dzieci w danej szkole się rozwinęły.

Jasne reguły gry

Po szóstej klasie i zewnętrznym sprawdzianie końcowym uczniowie przechodzą do trzyletnich gimnazjów.
Hanna Rogowska - pedagog z toruńskiego Gimnazjum nr 16 przyznaje: - Gimnazjaliści wzrostem aspirują do dorosłości, a emocjonalnie i społecznie to często jeszcze dzieci.
Największymi problemami są wagary i agresja (nasilona wśród dziewcząt). Część gimnazjalistów pali papierosy i pije alkohol. A narkotyki? - Nie odważyłabym się powiedzieć, że ich nie ma. Większym kłopotem są jednak bardziej dostępne dopalacze.
KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE
(Od roku 2004/05 dzieci w wieku 6 lat obowiązkowo kończą klasę zerową.)
Szkoła podstawowa (6-letnia), wiek: 7-13 lat: etap I nauczanie zintegrowane, 7-10 lat, etap II nauczanie przedmiotowe, 10-13 lat.
Gimnazjum (3-letnia szkoła średnia I stopnia), wiek: 13-16 lat - etap III nauczanie przedmiotowe.

Na zakończenie 6-letniej szkoły podstawowej - powszechny, obowiązkowy sprawdzian umiejętności wymaganych w podstawie programowej. Przystąpienie do tego sprawdzianu umożliwia rozpoczęcie nauki w gimnazjum.
Na zakończenie 3-letniego gimnazjum - powszechny, obowiązkowy egzamin, którego wyniki, wraz z końcową oceną osiągnięć uczniów, decydują o przyjęciu do szkół średnich II stopnia.

Tylko w parze z liceum

Po gimnazjum uczniowie obowiązkowo zdają egzamin, a jego wynik decyduje o przyjęciu do liceum.
Andrzej Drozdowski, dyrektor Zespołu Szkół nr 10 w Toruniu zaznacza, że sprawdzają się gimnazja powstałe przy liceach (tak jest u niego).
Brakuje mu reformy programowej. - Liczyliśmy, że programy nauczania zostaną odświeżone i odciążone od encyklopedyzmu. Powinny być dostosowane do rozwiązywania problemów, a nie wymagać wkuwania niepotrzebnych faktów - mówi.

Jego zdaniem, skracając czas nauki w ogólniaku, zrobiono krzywdę licealistom, ponieważ młodzież nie ma teraz czasu dla siebie. - Nie mogą realizować swoich pasji. W ogólniaku, w praktyce, są dwa i pół roku, mają świadomość tego, co przed nimi i wiedzą, że przede wszystkim muszą się uczyć - mówi dyrektor toruńskiej "dziesiątki".

Zepsuła mi pracę

Marek Pawłowski - nauczyciel matematyki z IV LO w Toruniu, mentor olimpijczyków, reformę oświaty z 1999 roku od samego początku oceniał źle. - Obawiałem się, że zepsuje mi ona pracę i tak też się stało - twierdzi. - Młodzieży niewiele się chce, a wydzielenie gimnazjum z całą pewnością pogorszyło poziom kształcenia. Marek Pawłowski uważa też, że matura powinna być zewnętrzna, ale jego zdaniem rozwiązywanie dużej liczby zadań, zaledwie na dwóch poziomach, jest nieporozumieniem. On należy do przeciwników wprowadzenia obowiązkowego egzaminu dojrzałości z matematyki. - Na pewno nie podniesie to poziomu. Uczeń na maturze powinien zdawać to, w czym czuje się najlepiej i co wiąże się z jego przyszłymi studiami - uważa.

Większość zdaje maturę

Dr Antoni Jeżowski, twórca Instytutu Badań w Oświacie, prorektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Głogowie, zwolennik reformowania edukacji, do pozytywów zmian z 1999 roku zalicza wydłużenie czasu nauki ogólnokształcącej poprzez przywrócenie gimnazjum. Dzięki temu odwróciły się proporcje i dziś w naszym kraju maturę zdaje 80 proc. absolwentów kształcenia pogimnazjalnego, a szkołę zawodową kończy tylko 20 proc.

Profesor przytacza badania Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów z roku 2003 i 2006 roku - pokazały one, że wyniki uzyskane przez naszych piętnastolatków wskazują na "skok cywilizacyjny" w Polsce.
Według niego wprowadzenie zewnętrznego pomiaru wyników nauczania wymusiło powszechność nauczania języka obcego.
Dr Antoni Jeżewski wskazuje też na mankamenty reformy. Wymienia ich kilka, m.in. nieprzygotowanie nauczycieli do pracy w gimnazjach. Do nich przeszli bowiem nauczyciele z podstawówek, którzy często nie mieli świadomości, z jak trudnym przedziałem wiekowym uczniów się zetkną. Niewłaściwy jest też system awansu zawodowego nauczycieli, ponieważ ustanowiono mało znaczące, biurokratyczne wymagania przy uzyskiwaniu kolejnych stopni. - Dziś mamy prawie 67 proc. nauczycieli dyplomowanych, czyli tych, którzy osiągnęli najwyższy pułap wynagrodzenia, tracąc jakąkolwiek motywację do dalszego doskonalenia - uważa.
Od września 2009 roku szkoły czekają kolejne zmiany - reforma programowa. O tym szerzej już wkrótce.

SZKOLNICTWO ŚREDNIE
II STOPNIA I POLICEALNE
Liceum ogólnokształcące i profilowane, wiek: 16-19 lat; technikum, wiek: 16-20 lat; zasadnicza szkoła zawodowa, wiek: 16-18/19 lat; szkoła policealna, wiek: 19-21 lat.
Od września 2004 także: uzupełniające liceum ogólnokształcące, wiek: 18/19-20/21 lat; technikum uzupełniające, wiek: 18/19-21/22 lat.
Egzaminy na zakończenie szkoły średniej II stopnia są ujednolicone i zewnętrzne, to: egzamin maturalny, który uprawnia do ubiegania się o przyjęcie na studia i składa się z dwóch części: zewnętrznego egzaminu pisemnego i wewnętrznego egzaminu ustnego lub egzamin zawodowy (w zasadniczych szkołach zawodowych, technikach i szkołach policealnych).