Zwolnienia. Kto otrzyma odprawę?

Czy w razie zwolnienia będę miał prawo do odprawy pieniężnej? - pyta pan Janusz z Grudziądza.

Zwolnienie grupowe ma miejsce, jeśli dochodzi do rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron. Wypowiedzenie to musi być dokonane w okresie nieprzekraczającym 30 dni i obejmować co najmniej:

- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10 proc. pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednak mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Obowiązkowa konsultacja
Pracodawca zamierzający dokonać tzw. zwolnień grupowych zobowiązany jest skonsultować swój zamiar z zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w zakładzie pracy.

Informacje dotyczące planowanych zwolnień pracodawca musi przekazać także radzie pracowników działającej w danym zakładzie.

Zawiadomienie urzędu pracy
Ponadto pracodawca musi powiadomić powiatowy urząd pracy o przyjętych ustaleniach dotyczących zwolnień, liczbie zatrudnionych i zwalnianych pracowników oraz przyczynach ich zwolnienia, okresie w ciągu, którego nastąpi takie zwolnienie.

Konieczne uzasadnienie
W piśmie zawierającym oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony musi być podana przyczyna wypowiedzenia. Przyczyna ta musi być prawdziwa.

Pracodawca zaczął zwolnienia grupowe i zwolnił pracownika, podając że jego stanowisko pracy będzie likwidowane. Faktycznie jednak to stanowisko nie miało być likwidowane. Wobec tego pracownik może odwołać się do sądu pracy od takiego wypowiedzenia. Jeśli sąd uzna, że pracodawca podał nieprawdziwą przyczynę zwolnienia, może orzec o uznaniu wypowiedzenia za bezskuteczne.

Ile odszkodowania?
W dniu rozwiązania umowy o pracę pracodawca musi wypłacić pracownikom odprawę pieniężną. Prawo do odprawy ma każdy zwalniany z przyczyn niedotyczących pracowników zarówno w ramach zwolnień grupowych jak i indywidualnych. Wysokość odprawy zależy od zakładowego stażu pracy pracownika, czyli od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.

Odprawa przysługuje w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż dwa lata,
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od dwóch do ośmiu lat,
- trzymiesięcznego wynagrodzenia - jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad osiem lat.

W przypadku naszego Czytelnika pracodawca nie musi wypłacić odprawy pieniężnej, ponieważ zatrudnia mniej niż 20 osób. Wobec tego nie jest zobowiązany do wypłaty odprawy zwalnianym pracownikom.

Pracodawca wypowiedział umowę o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika i umowa rozwiążę się 31 grudnia 2008 roku. Pracownik był zatrudniony od 1 lipca 2000 roku do 31 grudnia 2001 roku na czas określony. Przez kolejne trzy lata nie pracował, a następnie podjął pracę na czas nieokreślony u tego samego pracodawcy. Jak z tego wynika u pracodawcy, u którego dojdzie do rozwiązania umowy o pracę pracownik był zatrudniony ponad 5 lat. Oznacza to, że ma prawo do dwumiesięcznej odprawy pieniężnej.

Czasami pracownik wróci
Przy dokonywaniu zwolnień grupowych pracodawca musi spodziewać się, że czasami będzie musiał ponownie zatrudnić zwolnionego pracownika. W razie bowiem ponownego zatrudnienia pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał umowę o pracę.

Oczywiście pod warunkiem, że zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia pracy u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim umowy o pracę. W takiej sytuacji pracodawca powinien ponownie zatrudnić takiego pracownika w okresie 15 miesięcy od dnia rozwiązania z nim umowy o pracę. Ustawa nie nakłada na pracodawcę w tym zakresie obowiązku informowania zwolnionych pracowników o naborze nowych osób.