W ciągu 18 miesięcy trzy państwa będą sprawować przewodnictwo w Radzie UE, po pół roku każde. Polska, analogicznie jak w latach 2011-2012 jest w tej grupie z Danią i Cyprem. Zasada o trzech współpracujących ze sobą państwach została wprowadzona w 2009 roku przez Traktat Lizboński.
Główne zadania prezydencji
Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej opiera się na:
Planowaniu i prowadzeniu posiedzeń Rady oraz jej organów przygotowawczych,
Reprezentowaniu Rady w kontaktach z innymi instytucjami UE (np. Parlamentem Europejskim, Komisją Europejską).
Kluczowe procesy decyzyjne na poziomie unijnym realizowane są z inicjatywy Komisji Europejskiej. W kolejnym kroku unijne przepisy zazwyczaj są przyjmowane przez dwie instytucje: Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Prezydencja w Radzie pozwala zatem bezpośrednio uczestniczyć w procesie tworzenia prawa, które ma bezpośrednie przełożenie na sytuację wszystkich krajów, w tym Polski.
Historia i funkcje prezydencji Polski w Radzie UE
Poprzedni i jedyny raz, Polska sprawowała prezydencję w Radzie Unii Europejskiej w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2011 roku. Choć trudno mówić o bezpośrednim wpływie prezydencji na kraj, który ją sprawuje (pełni on rolę bezstronnego arbitra), może eksponować sprawy istotne i priorytetowe z jego punktu widzenia. Te z kolei, przekładając się na formalne decyzje, mogą bezpośrednio oddziaływać na wszystkie kraje członkowskie i ich obywateli, w tym Polskę i Polaków.
Kluczowe obszary bezpieczeństwa w 2025 roku
W czerwcu 2024 miały miejsce wybory do Parlamentu Europejskiego, a to właśnie w nadchodzących miesiącach rozpocznie prace nowa Komisja Europejska, której proces wyboru nadal trwa. Rozpoczyna się zatem 5-letni cykl działań nowych instytucji unijnych, dzięki czemu Polska, jako kraj przewodniczący, może podnosić na forum unijnym ważne dla regionu sprawy.
Polska prezydencja będzie przebiegała pod hasłem bezpieczeństwa:
militarnego,
energetycznego,
żywnościowego,
ekonomicznego,
zdrowotnego,
informacyjnego,
cywilnego.
Bezpieczeństwo militarne będzie jednym z ważniejszych tematów nie tylko nadchodzącego półrocza. Polskie władze chcą między innymi wykorzystać ten okres do pozyskania unijnych środków na budowę tzw. Tarczy Wschód, mającej chronić wschodnią granicę UE przed rosyjskim zagrożeniem.
Stały i tani dostęp do prądu
Ważnym tematem, na który Polska ma zwrócić uwagę podczas sprawowania prezydencji, będzie również bezpieczeństwo żywieniowe oraz energetyczne. Rządzący chcą ochronić rolników przed zwiększonymi normami bioróżnorodności, natomiast przemysł przed rosnącymi kosztami energii.
Bezpieczeństwo energetyczne wiąże się z zapotrzebowaniem odbiorców na paliwo i energię. Zdolność do ciągłego i niedrogiego dostarczania energii jest jednym z podstawowym warunków, zapewniających społeczeństwu wzrost gospodarczy i dobrobyt. Energia musi być łatwo osiągalna i tania, a system jej dostarczania odporny na nieprzewidywalne zakłócenia, które mogą zagrozić stałemu przepływowi lub nagłemu wzrostowi jej cen. Postulaty dotyczące transformacji i bezpieczeństwa energetycznego propagują m.in. spółki energetyczne jak ORLEN, który w Brukseli jest stale aktywny, za pośrednictwem swojego przedstawicielstwa.
W kwestii bezpieczeństwa ekonomicznego, polska prezydencja chce zachowania bardzo ważnego elementu unijnego budżetu, czyli polityki spójności. Unię czeka długa dyskusja na temat priorytetów budżetu na lata 2028-2034.
