Andrzejkowe wróżby

(fot. Rys. Weronika Dobrzyńska)

W andrzejki wszyscy chcemy poznać swoją przyszłość. Zgodnie z tradycją, obchodzimy je w wigilię św. Andrzeja, czyli 29 listopada. Zwyczaj wróżenia sobie w ten wieczór znany jest od XVI wieku (z tego okresu pochodzą pierwsze zapisy na ten temat). Andrzejki były przeznaczone dla panien (chłopcy mieli "katarzynki", obchodzone w przeddzień św. Katarzyny, czyli z 24 na 25 listopada) Tego wieczoru spotykały się dziewczyny, które wróżyły sobie, kiedy i za kogo wyjdą za mąż. Zwyczaj ten znany był i praktykowany w całej Europie.

Najbardziej popularną andrzejkową wróżbą jest lanie wosku przez dziurkę od klucza (dawniej lano ołów lub cynę).

- Wróżby andrzejkowe przepowiadają, co będzie za parę lat - pisze Wojtek Wojciechowski ze Szkoły Podstawowej w Chełmcach. - Kiedyś, gdy świętowaliśmy andrzejki w naszej klasie, mieliśmy różne zabawy, na przykład: "kim zostanę, gdy dorosnę" lub "wróżenie z wosku". Gdy skończyły się zabawy, wszyscy powiedzieliśmy swoje wróżby naszej pani. A pani dała nam monetę, którą wrzucaliśmy do pudełka. Temu, kto trafił do pudełka, spełnią się wszystkie wróżby.

Magda Michalak, szkolna koleżanka Kuby, także bawi się w andrzejkowe wróżby. - Układamy buty w rządku i właścicielka buta, który pierwszy będzie przy drzwiach, pierwsza wyjdzie za mąż - opowiada Magda. - Pani wycina czerwone serca i pisze imiona dziewczyn oraz chłopaków. Potem my wbijamy szpilki w te serca z papieru.

W andrzejki wróżą też sobie dzieci z klasy I b Szkoły Podstawowej nr 20 we Włocławku. - Muszę mieć 3 kubki i pieniążek, wkładam go pod jeden z kubków - tak opisuje jedną z andrzejkowych wróżb Oliwia Durniat. - Ta osoba, która zgaduje, musi mieć zamknięte oczy. Dotyka dłonią kubka i wskazuje, gdzie jest ukryta moneta. Gdy zgadnie, ma zapewnione bogactwo w najbliższym roku. Wróżby andrzejkowe przepowiadają przyszłość. Ja wierzę w spełnienie się wróżb.

Asia Kasprowicz zna jeszcze inną wróżbę: - Wlewam do miski ciepłą wodę. Potrzebna jest mi chusteczka, którą zamaczam - wyjaśnia Asia. - Mieszam ją wielką łyżką. Wyjmuję ją po pewnym czasie. Jaki kształt będzie miała chusteczka, takie będzie całe nasze życie.

Mateusz Wiśniewski ułożył wiersz o andrzejkach:
W andrzejkowy wieczór
przyszedł czas na wróżby.
Buty ustawiamy,
progi przekraczamy.
Chętnie wosk
przez dziurkę od klucza
przelewamy,
wtedy swoją przyszłość
na pewno spotkamy.
Andrzejki Popatrz! Baba Jaga siedzi na stołeczku
I przebiera wróżby po troszeczku,
A druga na miotle leci i straszy dzieci.
Zaś trzecia to ma sukienkę w serduszka - taka z niej wróżka.
Czwarta jest niewarta, bo mówi:
"Ence pence, w której ręce?
Jak wylosujesz pieniążka okrągłego
Da Ci coś pysznego,
A jak guzika, to w nosa pstryka.
Już świecę zapalić trzeba
I wróżby przygotować szczerze
Bo w andrzejki teraz wierzę!

Anna Bujewska, SP 17 w Toruniu