CHOJNICE

     Od nazwy rzeki!
     W licznych opracowaniach pojawiają się nieprecyzyjne objaśnienia nazwy miasta Chojnice, określające pochodzenie tego toponimu od nazwy pospolitej chojna - sosna (m. in. w pracy prof. Mikołaja Rudnickiego "Nazwy geograficzne" w: "Polskie Pomorze", t. I, Toruń 1929) lub jodła (np. w leksykonie "Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany", t. II, pod red. K. Rymuta, Kraków 1997). Tymczasem etymologia nazwy pomorskiego grodu Chojnice związana jest ściśle z nazwą rzeki Chojnica, która ongiś płynęła przez sosnowe lasy otaczające miasto. Nazwa rzeczna skonstruowana została z przyrostkiem (sufiksem) -ica od rzeczownika "chojna" i określała rzekę płynącą wśród chojen (sosen). Przyrostki -ica, -nica oraz -owica przyczyniły się na Pomorzu Gdańskim do utworzenia kilkudziesięciu nazw rzek i strug pochodzących od pierwotnych nazw drzew, krzewów i innych roślin, m. in. Grabica (strumień płynący wśród grabów), Klonowica (pośród klonów) czy Olsznica (wśród olch). Nazwa rzeczna Chojnica jest przeto w systemie hydronimicznym (nazw wodnych) Pomorza Gdańskiego nazwą regularną. Dawna Chojnica miała źródło na południe od współczesnego miasta i wpadała do Brdy na obszarze Łukomia (Jeziora Charzykowskiego). Historyczną Chojnicę utożsamić możemy z teraźniejszą Strugą Jarcewską, popularnie nazywaną przez chojniczan Modejką. Struga Jarcewska należy, obok Strugi Czerwonej (dawniej zwaną Kopernicą) i Strugi Ostrowickiej (bardziej znanej pod nazwą Strugi Siedmiu Jezior) do prawobrzeżnych dopływów Brdy mających ujście w jeziorze Łukomie.
     Trzy osady
     Nad Chojnicą utworzono w dawnych wiekach trzy osady: Chojnicę (dzisiejsze miasto powiatowe Chojnice), Jakuszową Chojnicę (wzmiankowaną w 1366 r., będącą własnością Jakusza, czyli Jakuba) wchłoniętą później przez gród, oraz Małą Chojnicę (notowaną już w 1326 r. jako parva [łac. mała] Conitz; współczesne Chojniczki).
     Chojnice i Konitz
     Najstarsza zachowana łacińska wzmianka źródłowa dotycząca Chojnic (i rycerza Myśliboja Malowego) pochodzi, o czym wiedzą miłośnicy regionalnej przeszłości, z 1275 roku (zapis łaciński: Choyniz). Pierwotna nazwa miasta (Chojnica) jest polską nazwą topograficzną - ponowioną od nazwy rzeki (strugi) Chojnica. W drugiej połowie XVII w. upowszechniła się forma liczby mnogiej nazwy (Chojnice), chociaż zapisy z końcowym -e pojawiały się już sporadycznie podczas rządów krzyżackich. Jedną z prawdopodobnych przyczyn pluralizacji nazwy (przyjęcia liczby mnogiej) mogło być połączenie się dwóch nadrzecznych osad: Chojnicy i Jakuszowej Chojnicy. Za czasów krzyżackich zanotowano nazwę Conitz (1326), często później stosowaną w wielu niemieckojęzycznych dokumentach i publikacjach (np. w tytule pierwszej monografii historycznej miasta "Geschichte der Stadt Conitz" Isaaka Gottfryda Goedtkego). Podczas zaboru pruskiego oraz okupacji hitlerowskiej przyjęto urzędową nazwę Konitz.
     Za tydzień: Tuchola.