Dla firmy skutki związane z niepłaceniem faktur mogą być bardzo dotkliwe niezależnie od przyczyn, skali zadłużenia, czasu jego trwania, a nawet "winy". Przedsiębiorcy narażają się na swego rodzaju napiętnowanie poprzez upublicznienie faktu zadłużenia, na przykład poprzez umieszczenie danych o podmiocie i długu w Biurze Informacji Gospodarczej. Jest to jeden z trzech komercyjnych podmiotów działających w Polsce na podstawie Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.
Czytaj też: Zatory płatnicze barierą rozwoju. Rosną problemy przedsiębiorstw z odzyskiwaniem należności
Kiedy firma trafia na "czarną listę"?
Informacje o zobowiązaniu przedsiębiorcy mogą zostać zgłoszone do biura jeśli:
* zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym;
* łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 zł i są one wymagalne od co najmniej 60 dni;
* upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby.
Poza powyższymi przypadkami, wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o dłużniku, jeśli jego zobowiązanie zostało stwierdzone tytułem wykonawczym (czyli np. prawomocnym wyrokiem sądu) oraz minęło co najmniej 14 dni od wysłania przez wierzyciela listem poleconym pisma, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura. Co szczególnie istotne, w rejestrze prowadzonym przez biuro informacji gospodarczej można zamieszczać również informacje o wierzytelnościach przedawnionych pomimo, że dochodzenie takich roszczeń na drodze sądowej może okazać się praktycznie niemożliwe.
Co grozi firmie za niepłacenie faktur? Wszyscy poznają jej długi
Oprócz biur informacji gospodarczej, wiadomość o długu może zostać umieszczona także na tzw. giełdzie wierzytelności. Dzieje się tak, jeśli wierzyciel zdecyduje się na sprzedaż długu. Upublicznienie informacji o zaległościach bardzo utrudnia dłużnikowi nie tylko prowadzenie działalności gospodarczej, ale wręcz funkcjonowanie. Firma z długami traci wiarygodność w obrocie gospodarczym. Nie uzyska kredytu kupieckiego, ani finansowania zewnętrznego. Dłużnik - konsument będzie miał problem z uzyskaniem nawet kredytu konsumenckiego oraz z zawarciem umów np. z operatorem telefonicznym.
Szczególnym rodzajem upublicznienia informacji o dłużnikach i ich zadłużeniu jest wpis do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych. Prowadzony jest przez Krajowy Rejestr Sądowy. Jego cechą charakterystyczną jest to, że figurują w nim osoby fizyczne odpowiedzialne za firmy znajdujące się w stanie upadłości lub nie posiadające środków finansowych, umożliwiających przeprowadzenie takiego procesu (niewypłacalne całkowicie) oraz osoby fizyczne, które zostały tam umieszczone na wniosek wierzyciela posiadającego tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko takiej osobie jeśli dłużnik w terminie 30 dni od daty wezwania nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym.
Czytaj też: Zatory płatnicze 2011. Nie płacą ci, którym też nie płacą
Oby nie do sądu!
Naturalną i bolesną dla dłużnika konsekwencją niepłacenia faktur jest proces sądowy o zapłatę, który wierzyciel może wytoczyć dłużnikowi z reguły w trybie uproszczonym (nakazowym lub upominawczym). Przegranie takiego procesu wiąże się z niemałymi kosztami (w tym kosztami zastępstwa prawnego pełnomocnika drugiej strony).
Wierzyciel dysponujący nakazem zapłaty (nawet nieprawomocnym) w postępowaniu nakazowym lub wyrokiem wydanym w sprawie gospodarczej, lub też tytułem zaopatrzonym w klauzulę wykonalności może doprowadzić do obciążenia nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową, za pośrednictwem sądu wieczystoksięgowego.
Egzekucja sądowa prowadzona przez komornika to ostateczna, dodajmy bardzo kosztowna dla dłużnika (do 15 proc.) egzekwowanej należności, nie licząc kosztów dodatkowych - np. wyceny biegłego), konsekwencja uporczywego zadłużenia. Komornik, działający w granicach wniosku wierzyciela, zajmując składniki majątkowe (ruchomości, wierzytelności, rachunki bankowe itp.) może spowodować sparaliżowanie funkcjonowania tak firmy, jak i gospodarstwa domowego dłużnika.
Ostatecznym krokiem wierzyciela wobec dłużnika, który popadł w stan niewypłacalności, tj. (jak definiuje to ustawa "Prawo upadłościowe i naprawcze" z 28 lutego 2003 r.) nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych jest wniosek do sądu gospodarczego o ogłoszenie upadłości dłużnika.
Warto wiedzieć, że dłużnik lub osoby reprezentujące dłużnika (np. zarząd spółki), który zaprzestał spłacać swoje wymagalne zobowiązania pieniężne, czyli popadł w stan niewypłacalności jest zobowiązany złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie swojej upadłości. Jeśli tego nie zrobi, grozi mu (lub osobom zarządzającym danym podmiotem posiadającym zdolność upadłościową) orzeczenie o pozbawieniu go na okres od trzech do dziesięciu lat prawa do prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.
Czytaj też: Jak odzyskać dług od firmy? Teraz każdy przedsiębiorca może zostać windykatorem online we własnej sprawie
Wiele instytucji chroni wierzycieli
Podobnie pozbawiony jest możliwości występowania jako reprezentant lub pełnomocnik w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu wykonywania działalności gospodarczej, a także nie może zasiadać w organach spółek prawa handlowego.
Wiele instytucji i rozwiązań systemowych chroni wierzycieli. Należy mieć jednak świadomość, że i dłużnicy częstokroć wykorzystują luki i wady systemu prawnego. Warto więc rozważnie korzystać ze środków do zwalczania zmory współczesnego obrotu handlowego czyli braku regulowania w terminie zobowiązań pieniężnych, starając się, w miarę możliwości, zapobiegać powstawaniu zatorów płatniczych.
