Michael Schudrich
Ma 53 lata. Rabinem jest od dwudziestu ośmiu. Od 2004 roku pełni zaszczytną funkcję Naczelnego Rabina Polski w Gminach Wyznaniowych Żydowskich. Michael Schudrich to postać pełna kontrowersji.
Przyszedł na świat w 1955 w Nowym Jorku jako syn rabina i nic w tym dziwnego, że sam w roku 1980 przejął tę rolę. Oczywiście jak na rabina przystało, otrzymał gruntowne wykształcenie. Na Stanowym Uniwersytecie Nowego Jorku w Stony Brooks ukończył religioznawstwo, zaś na Uniwersytecie Columbia otrzymał dyplom z historii. W 1980 roku został konserwatywnym rabinem. Dwadzieścia lat później otrzymał ordynację ortodoksyjną. Sześć lat swojego życia spędził w Japonii, gdzie pełnił funkcję konserwatywnego rabina w gminie żydowskiej w Tokio. Tam również uczył historii i kultury żydowskiej. Następnie od 1992 mieszkał w Warszawie, gdzie pracował jako dyrektor polskiego oddziału amerykańskiej Fundacji Ronalda S. Laudera. Od czerwca 2000 r. jest rabinem Warszawy i Łodzi. Ma żonę i córkę.
Michael Schudrich jest osobą niezwykle aktywną w szerzeniu kultury żydowskiej. To głównie dzięki niemu powstały w Polsce żydowskie przedszkola i szkoły. Pełni wiele ważnych ról w społecznym i kulturowym życiu polskich Żydów. Jest znanym uczestnikiem dialogu polsko-żydowskiego i chrześcijańsko-żydowskiego. Za swoją niezwykłą działalność był wielokrotnie nagradzany i uhonorowany wieloma tytułami. 8 grudnia 2004 roku został wybrany Naczelnym Rabinem Polski. Od 23 lutego 2008 jest jednym z siedmiu członków Rabinatu Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto wybrano go członkiem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu. 3 listopada 2005 roku Michael Schudrich otrzymał polskie obywatelstwo, stając się od tej pory jednocześnie obywatelem Stanów Zjednoczonych i Polski.
W świetle powyższych osiągnięć i wyróżnień niezwykle bulwersującym był fakt oskarżenia rabina Schudricha w maju 2006 przez jedną z ortodoksyjnych gazet o to, że był członkiem Beit Dinu, którego jeden z sędziów sfałszował podpis na dokumencie konwersji, czyli zmiany wyznania. Było to zalążkiem niezwykle żywiołowej dyskusji co do legalności całego procesu konwersji. Ponadto rabin Schudrich jest głośno krytykowany za swój dość liberalny stosunek do halachy, czyli prawa żydowskiego, dotyczącego przepisów kultowo-liturgicznych, pokarmowych i różnych aspektów życia codziennego, obowiązujących Żydów ortodoksyjnych.
Na Michaelu Schudrichu, jako Głównemu Rabinowi, ciąży wielka odpowiedzialność. Ma z racji funkcji wiele obowiązków. W jego gestii leżą sprawy związane z koszernością, z opieką nad cmentarzami oraz utrzymywanie kontaktu z innymi gminami żydowskimi. Musi on uczestniczyć w obradach Beit Dinu, czyli sądu rabinicznego funkcjonującego według prawa opartego na religii żydowskiej, a także angażować się we wszelkie sprawy odnoszące się do edukacji młodzieży. Główny Rabin jest jednocześnie Rabinem Warszawy. Nakłada to nań odpowiedzialność za prowadzenie w stolicy wszelkich nabożeństw i obrządków religijnych. Główny Rabin jest reprezentantem społeczności żydowskiej ale także swoistym symbolem i wyznacznikiem pewnego standardu dla Żydów w Polsce. Wszelkie jego decyzje są wiążące a głos - najważniejszy.
Żydzi w Bydgoszczy
W środę o godzinie 16.00 będą Państwo mieli niepowtarzalną okazję rozmawiać z tym szczególnym człowiekiem. Gazeta Pomorska organizuje czat z Michaelem Schudrichem - Naczelnym Rabinem Polski. Zapraszamy !
Wiadomo, iż od początków swego istnienia Bydgoszcz gościła w swych murach żydowskich kupców zatrzymujących się tu w drodze do Gdańska. Wraz z nadaniem Bydgoszczy w 1346 roku praw miejskich, żydowska mniejszość poczęła tworzyć bydgoską diasporę, której mieszczaństwo nigdy nie zaakceptowało a nawet żywiło doń jawną niechęć. Rok 1555 przyniósł dekret królewski nakazujący Żydom opuszczenie miasta. Wtedy to wielu z nich przeniosło się do pobliskiego Fordonu. Dwieście lat później do Bydgoszczy powrócili tylko nieliczni.
Po pierwszym rozbiorze w Bydgoszczy osiadły cztery rodziny żydowskie, w Fordonie zaś żyła żydowska biedota licząca około 559 osób. Mieli oni swoją dawną synagogę (dawne kino "Wisła") oraz cmentarz.
W lipcu 1833 roku bydgoska społeczność żydowska doczekała się prawnego statusu mniejszości narodowej. W skład gminy weszli starozakonni z Bocianowa, Okola, Rupienicy, Szwederowa i Grodztwa. W drugiej połowie XIX wieku bydgoska diaspora coraz bardziej tworzyła zamknięty krąg społeczności wyznaniowej i jednocześnie zaczęła odgrywać coraz większą rolę w publicznym życiu miasta. Jej przedstawiciele zasiadali nawet w Radzie Miejskiej.
Cmentarz żydowski w Bydgoszczy został założony w 1874 roku przy obecnej ulicy Szubińskiej. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz tak, iż nie zachował się żaden nagrobek. Drugi cmentarz żydowski w Bydgoszczy znajdował się przy ulicy Filareckiej. Powtórzył los poprzedniego. Kolejny mieścił się w Fordonie przy obecnej ulicy Piastowej a założono go na przełomie XVIII-XIX wieku. Niestety, ten także niszczyli Niemcy od jesieni 1939 r. do wiosny następnego roku, wykorzystując nagrobki między innymi do umocnienia skarpy nad Wisłą przy ul. A. Frycza-Modrzewskiego.
Do 1932 r. fordońska gmina zachowywała swoją samodzielność. W tymże samym roku Urząd Wojewódzki ustalił podział terytorialny gmin wyznaniowych żydowskich, włączając gminę fordońską w skład gminy bydgoskiej. W skład gminy bydgoskiej oprócz Fordonu weszły Koronowo i Solec Kujawski. Do podstawowych zadań gminy należało utrzymanie rabinatu i synagogi, organizowanie kąpieli i modlitw rytualnych, religijne wychowywanie młodzieży, dostarczanie mięsa koszernego i zarządzanie majątkiem.
Ważną datą w życiu żydowskiej społeczności w naszym regionie był 2 października 1834 roku. Tego dnia, po przeszło pół wieku starań, uroczyście poświęcono i oddano do użytku położoną przy ul. Pod Blankami pierwszą w mieście drewnianą synagogę, zwaną dziś Starą Synagogą. Drewniany budynek mieścił się na skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Wały Jagiellońskie i Jana Kazimierza. Po latach na jej miejscu stanęła nowa, monumentalna synagoga. Była jedną z najwspanialszych i najbardziej charakterystycznych budowli miasta z okresu XIX wieku. Budowę wielkiej i murowanej bożnicy rozpoczęto w roku 1822, a zakończono dwa lata później. Wcześniej, w 1874 roku w okolicach dzisiejszej ulicy Szubińskiej założono nowy cmentarz żydowski, zaś w 1898 roku powstała szkoła żydowska. Obecnie po synagodze pozostał pusty plac oraz kilka zdobionych cegieł znajdujących się w bydgoskim muzeum.
Synagoga w Bydgoszczy-Fordonie
Jedyna zachowana w Bydgoszczy synagoga znajduje się w dzielnicy Fordon, przy ulicy Bydgoskiej 22. Została zbudowana w pierwszej połowie XIX wieku, na miejscu starej, wcześniej zniszczonej bożnicy. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali ją, a następnie urządzili w niej kino, które znajdowało się tu do 1988 roku. We wczesnych latach komunizmu nazywało się ono "Robotnik", a w późniejszych - "Wisła". W latach 70-tych dawna synagoga miała spełniać rolę centrum kultury, do tej pory jednak pozostaje w stanie ruiny.
Niestety, II wojna światowa zatarła wiele śladów obecności diaspory w Bydgoszczy. W październiku 1939 roku rozpoczęto rozbiórkę bydgoskiej synagogi. Wraz z nią przestała też istnieć bydgoska gmina żydowska.