Emerytury dla nauczycieli. Ekspert ZUS odpowiedział nam na najważniejsze pytania

Zobacz wideo: To już pewne. W 2021 roku będzie Czternasta Emerytura

Na pytania odpowiadała Grażyna Mucha, główny specjalista z Wydziału Koordynacji Usług Świadczeń Emerytalno-Rentowych w oddziale ZUS w Bydgoszczy.

Mam 55 lat i 36 lat pracy. Czy mogę od września przejść na wcześniejszą emeryturę lub świadczenie kompensacyjne?
By dostać emeryturę z Karty Nauczyciela, musiałaby Pani na 31 grudnia 2008 roku posiadać co najmniej 30 lat pracy ogółem, w tym 20 lat "przy tablicy" wykonywanej przynajmniej na pół etatu i rozwiązać umowę o pracę. Z kolei, aby otrzymać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, należy spełnić łącznie trzy warunki. Pierwszym jest wiek zróżnicowany dla obu płci w zależności od roku, w którym się go ukończy. W latach 2021-2022 dla kobiety wynosi on 55 lat, a dla mężczyzny 59 lat. Drugim warunkiem jest odpowiedni staż ubezpieczeniowy, tj. co najmniej 30 lat stażu, czyli okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej połowy etatu. Trzecim warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy. Jeśli Pani pracuje w kilku miejscach, to musi Pani rozwiązać wszystkie swoje stosunki pracy, bez względu na ich charakter i wymiar czasu pracy. Co ważne, po rozwiązaniu stosunku pracy w charakterze nauczyciela, a przed przejściem na świadczenie kompensacyjne, nie może Pani wykonywać żadnej innej pracy ani prowadzić działalności gospodarczej.
Ponieważ na koniec 2008 roku nie miała Pani 30 lat pracy, pozostaje Pani nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Na swój wniosek może Pani rozwiązać umowę o pracę i przejść na wspomniane świadczenie. Decydując się na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, traci Pani prawo do tzw. emerytury z rekompensatą. W praktyce jest to nawet kilkaset złotych więcej do bieżącej wypłaty emerytury powszechnej.

Jaka jest wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego?
Wysokość wspomnianego świadczenia ustalana jest indywidualnie i nie może być niższa niż najniższa emerytura. Aktualnie jest to 1250,88 zł brutto. Oblicza się ją dzieląc podstawę obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat. Świadczenie kompensacyjne jest wynikiem podzielenia sumy zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego zapisanych na indywidualnym koncie w ZUS przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat. Doradca emerytalny w ZUS obliczy prognozowaną wartość świadczenia kompensacyjnego.

Jestem nauczycielem w szkole podstawowej. Mam 58,5 roku i 36 lat pracy. W 2017 roku składałem do ZUS wniosek o świadczenie kompensacyjne. W tym roku chcę na nie przejść. Mam decyzję o ponownym ustaleniu kapitału z 2017 roku. Czy muszę złożyć wniosek o ponowne naliczenie kapitału przy składaniu wniosku o świadczenie kompensacyjne? Czy będę miał korzystniejsze warunki?
Jeżeli Pan już składał w 2017 roku wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego, to teraz nie musi Pan składać takiego wniosku. Kapitał jest już przeliczony. Nawet gdyby Pan nie złożył w 2017 roku wniosku o przeliczenie kapitału początkowego, to ZUS i tak z urzędu by go przeliczył przy rozpatrywaniu wniosku o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Jeśli Pan chce w tym roku przejść na nie, musi Pan rozwiązać na swój wniosek stosunek pracy i złożyć wniosek do ZUS o to świadczenie. Do wniosku musi Pan dołączyć dokument, z którego będą wynikały okresy niezdolności do pracy za cały okres pracy zawodowej oraz przebieg Pana pracy nauczycielskiej i wymiar czasu pracy.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać emeryturę nauczycielską i emeryturę z rekompensatą. Mam 62 lata i 30 lat pracy.
Ponieważ ukończyła Pani już powszechny wiek emerytalny (60 lat), nie może Pani już ubiegać się o świadczenie kompensacyjne. Może Pani złożyć wniosek o emeryturę powszechną z rekompensatą. Żeby otrzymać taką rekompensatę, należy udowodnić 15 lat pracy w szkodliwych warunkach na koniec 2008 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy jako nauczyciel bez np. urlopów wychowawczych, urlopu dla poratowania zdrowia czy okresów niezdolności do pracy. Rekompensata przysługuje osobie, która nie skorzystała z prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Stanowi dodatek do kapitału początkowego ustalonego na dzień 1 stycznia 1999 roku i podlega waloryzacjom przewidzianym dla kapitału początkowego. Kapitał dzięki rekompensacie wzrasta przynajmniej o jedną czwartą jego wartości. Dzięki temu emerytura może wzrosnąć nawet o kilkaset złotych.

Mam 49 lat. Rozpoczęłam pracę w 1994 roku. Czy mogę przejść na wcześniejszą emeryturę dla nauczycieli?
Z Karty Nauczyciela, bez względu na wiek, mogłaby Pani przejść na wcześniejszą emeryturę pod warunkiem, że na dzień 31 grudnia 2008 roku miałaby Pani co najmniej 30 lat pracy, w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej przynajmniej na pół etatu. Jeśli pracuje Pani w szkolnictwie specjalnym, to wymagany staż nauczycielski do 2008 roku wynosi 20 lat i odpowiednio 25 lat ogółem. Jeśli nie ma Pani wymaganego stażu pracy na 31 grudnia 2008 roku, to obecnie nie może Pani skorzystać z wcześniejszej emerytury.
Z kolei o świadczenie kompensacyjne mogłaby Pani się ubiegać, gdyby w tym czy przyszłym roku miałaby Pani 55 lat i wymagany staż pracy. Wiek 55 lat obowiązuje do 2024 roku, potem wzrasta. Zatem najwcześniej na świadczenie kompensacyjne mogłaby Pani przejść w 2030 roku, mając 58 lat i dokumentując 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej przynajmniej na pół etatu.

Jestem nauczycielem z 37- letnim stażem. W grudniu skończę 59 lat. Czy mogę przejść na wcześniejszą emeryturę?
Jeśli ma Pan 30 lat stażu pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej przynajmniej na pół etatu, to po ukończeniu 59 lat może Pan ubiegać się