Fundusz emerytalny - jak go zmienić

Takie telefony mnożą się zwykle po ogłoszeniu przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych wyników inwestowania za ostatnie trzy lata. Ale nie tylko. Czasami w skrzynce na listy znajdujesz ofertę spotkania z "doradcą emerytalnym", który za darmo powie ci, czy dobrze wybrałeś fundusz, czy lepiej się przenieść, póki czas.
Może być i tak, że wyczerpała się twoja cierpliwość. Bo OFE, któremu zaufałeś przed laty, ciągle z wynikami nie może przebić się w górę. Czy warto w nim zostać? - pytasz sam siebie.

Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) to tzw. II filar reformy. Przekazywana jest do nich część obowiązkowej składki emerytalnej - 7,3 proc., robi to ZUS.
W 1999 roku do funduszy mogły zapisywać się osoby urodzone po 1948 a przed 1969 rokiem, był to ich wybór. Urodzeni w 1969 i później mają obowiązek przystąpienia do funduszu. Jeśli tego nie zrobią - fundusz zostanie im wyznaczony przez losowanie.
OFE zaczęły działać w 1999 roku, z 21 zostało 15. Mają prawie 12 mln członków.

Z opublikowanych niedawno wyników inwestowania funduszy emerytalnych za ostatnie trzy lata wynika, że nie ma reguł, iż małe fundusze radzą sobie źle, duże dobrze. Najlepiej pieniądze swoich klientów w tym czasie pomnażały OFE Polsat i Dom, które zajęły czołowe miejsca, a mają mały udział w rynku.
Czołówka przez lata się zmienia, choć są fundusze, które rzadko ją opuszczają.
Jeśli uznałeś, że cierpliwość się wyczerpała i nie chcesz dłużej czekać, aż fundusz zacznie lepiej zarabiać - masz prawo go zmienić. Ale jeśli mimo niskich stóp zwrotu odpowiada ci taki sposób inwestowania, bo uważasz, że do emerytury jeszcze daleko i wszystko się może zmienić - też masz prawo tak myśleć. To twoje pieniądze i twoja emerytura.

Dziś głównym powodem, dla którego wybierasz fundusz, jest stopa zwrotu, czyli rezultaty inwestowania składek. Im lepiej to robi, tym większy zysk i więcej przybywa pieniędzy na koncie. Nie jest jednak powiedziane, że OFE, które słabo radzi sobie teraz, nie zmieni później taktyki i nie wskoczy do czołówki. Ważne, by nasz fundusz regularnie osiągał dobre wyniki.
Wszystkie stopy zwrotu od 1999 roku można prześledzić na stronie KNUiFE: www.knuife.gov.pl w zakładce Fundusze Emerytalne. Oblicza się dwa razy w roku: na koniec marca i koniec września za trzy lata. Wcześniej publikowano je co kwartał dla okresów dwuletnich. Do tej pory ogłaszano je 16 razy. OFE Bankowy trzy razy nie osiągnął minimalnej stopy zwrotu i musiał dopłacać swoim klientom.

Jeszcze kilka lat temu zwracaliśmy uwagę również na opłaty pobierane przez fundusze od składki. Teraz dla nowych członków pozornie straciły one znaczenie. Po zmianie przepisów w 2003 roku, prawie wszystkie fundusze pobierają od nowych członków maksymalną opłatę - 7 proc. Wyjątkiem jest OFE Allianz, który do 2013 roku bedzie brał 4 proc.
Opłaty nie mają znaczenia pozornie, bo większość funduszy inaczej traktuje tych, którzy przystąpili przed 1 kwietnia 2004 (wtedy weszła w życie wspomniana wyżej zmiana przepisów). Niebawem miną dwa lata i po tym czasie wiele OFE obniży im składkę. Zmieniając fundusz traci się staż i wpada na wyższą opłatę.

Zmiana kosztuje.Ale nie wszystkich. Nic nie kosztuje to tych, którzy:
- w danym funduszu są co najmniej 24 miesiące (członkostwo liczy się od ostatniego dnia miesiąca, w którym podpisano umowę);
- niezależnie do stażu chcą zmienić fundusz, bo został on przejęty przez inne towarzystwo lub połączył się z innym.
W pozostałych przypadkach trzeba zapłacić za transfer pieniędzy zgromadzonych na rachunku:
- przy stażu w funduszu do 12 miesięcy - 160 zł
- od 12 do 24 miesięcy - 80 zł.
Płaci się z własnej kieszeni, żeby nie pomniejszać sumy zgromadzonej na rachunku.

Jeśli zdecydowaliśmy się na zmianę to:
KROK 1
najpierw podpisujesz umowę o członkostwo z nowym funduszem
KROK 2
- zawiadamiasz swój dotychczasowy fundusz o podpisaniu nowej umowy (imię, nazwisko, adres, NIP, PESEL, numer rachunku w funduszu emerytalnym, nazwa nowego funduszu, z którym zawarłeś umowę i kiedy; na stronach internetowych OFE można znaleźć wzory formularzy)
- wpłacasz na konto dotychczasowego funduszu opłatę transferową, jeśli jest wymagana.
Bez wniesienia tej opłaty do zmiany nie dojdzie.

Przepisywanie z funduszu do funduszu nie odbywa się nieustannie. Są wyznaczone sesje transferowe - w ostatni dzień roboczy lutego, maja, sierpnia i listopada. Kwota wypłaty ustalana jest w piątym dniu roboczym przed wypłatą.
Żeby wypłata odbyła się w najbliższej sesji, trzeba zawrzeć umowę z nowym OFE do 25 dnia miesiąca poprzedzającego ten, w którym odbywają się transfery (złożyć dokumenty i opłacić transfer).
Podczas ostatniej sesji w lutym fundusz zmieniło 81 868 osób.

Zdecydowana większość akwizytorów to ludzie uczciwi i jeśli trafią ci do przekonania argumenty za zmianą funduszu - rozważ decyzję.
Może być tak, że o fundusz emerytalny zagadnie cię twój agent ubezpieczeniowy. Jeśli jednocześnie jest akwizytorem OFE to w porządku. Trzeba pamiętać, że tylko i wyłącznie akwizytor ma prawo wykonywać wszelkie czynności związane z podpisaniem umowy z funduszem emerytalnym. Musi być wpisany do rejestru prowadzonego przez KNUiFE (rejestr agentów ubezpieczeniowych to odrębna sprawa) i może pracować tylko dla jednego funduszu. Jeśli więc chcemy poznać ofertę innych funduszy - musimy spotkać się ich akwizytorami. Wystarczy zadzwonić na infolinię i poprosić o takie spotkanie.

Nie wiadomo dlaczego, część akwizytorów ukrywa swoje prawdziwe zajęcie i przedstawia się jako serwisant, konsultant, doradca - pomysłowość nie zna granic. Nie daj się nabrać, taki zawód w zgodzie z przepisami nie istnieje. Już samo posługiwanie się takimi określeniami powinno wzbudzić twoją czujność. Podobnie, jak podawanie się za inspektorów ZUS lub KNUiFE, którzy chcą sprawdzić prawidłowość umowy, czy składki wpływają w prawidłowej wysokości itp. Obie instytucje nie mają takiego prawa i swoich pracowników do klientów nie rozsyłają. Zaś spisanie danych z umowy pozwoli nieuczciwym akwizytorom przepisać cię bez twojej wiedzy i zgody do innego funduszu.
Pamiętając zaś, że akwizytor może być związany tylko z jednym OFE łatwo sobie wyobrazić, jaki fundusz "doradzi" ci jako najlepszy.
Akwizytorzy posługują się dla zachęty wynikami z wybranych okresów. Pytaj wtedy o stopy zwrotu z innych okresów i pamiętaj, że wyliczenia KNUiFE nie są rankingiem funduszy, jak często usiłuje się to przedstawiać.
Akwizytor nie może oferować żadnych upominków, pieniędzy, korzyści majątkowych za podpisanie umowy z funduszem emerytalnym.

Nie podejmuj decyzji pochopnie, pod presją. Nie wierz, gdy akwizytor mówi ci, że musisz się przenieść, bo twój fundusz został kupiony przez inne towarzystwo, wobec tego musisz poszukać inny. Albo, że bankrutuje. To wszystko nieprawda.
Wtedy warto sobie przypomnieć, że akwizytor ma płacone od zawartej umowy i - czasami - od tego, czy klient płaci wysokie składki, regularnie wpływające na konto. Może więc nim powodować nie tyle troska o twoją emeryturę, ile o jego kieszeń, co się zdarza.
Funduszom zależy na tym, by nowi klienci przejmowani z innych funduszy przynosili z sobą jak najwięcej pieniędzy. Rośnie wtedy wartość ich aktywów, pozycja na rynku no i opłata za zarządzanie, pobierana od wartości aktywów, czyli wszystkich zgromadzonych w funduszu pieniędzy.
W razie wątpliwości zawsze warto zadzwonić do funduszu lub KNUiFE. Wiele pożytecznych informacji i rad, jak uniknąć błędów, można znaleźć zwłaszcza na stronie: www.knuife.gov.pl w "Serwisie konsumenta" oraz w zakładce Fundusze emerytalne.