Jakie Kujawsko-Pomorskie pozostawiamy naszym dzieciom? Nasz region się starzeje i wyludnia

Niezwykle ciekawy raport o stanie ludności w naszym województwie przygotował bydgoski Urząd Statystyczny, analizując dane na rok 2023. Wynika z niego, że do 2060 będziemy mocno się postarzejemy, a liczba ludności w regionie będzie spadać na potęgę. Obecnie jest nas niespełna 2 miliony (bez 4 tys.), a to oznacza, że stanowimy 5,3 proc. wszystkich Polaków.

Tylko w porównaniu z poprzednim rokiem liczba mieszkańców województwa zmniejszyła się o pół procenta, co można byłoby porównać do wymazania z mapy miasta wielkości Kruszwicy lub Mogilna (tylko w ciągu jednego roku!).

Spadek liczby ludności w Kujawsko-Pomorskiem był szybszy niż polska średnia o 0,3 proc. Jeśli nie nastąpi cud, już za 16 lat województwo skurczy się o miasto miasto wielkości Torunia (8,8 proc., czyli 175 tys.). Natomiast w 2060 roku (to tyle czasu, ile minęło od początku polskiej transformacji ustrojowej) zniknie populacja, która mogłaby zasiedlić Bydgoszcz i Grudziądz (460 tys. - 22,9 proc.). Znowu znacznie więcej niż średnia krajowa (17,8 proc.).

Kobiety tradycyjnie stanowią większość wśród mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Na 100 mężczyzn przypada ich średnio 107. Ta liczba nie powinna jednak zwodzić panów szukających partnerki, ponieważ wpływ na nierównomierność ma głównie duża przewaga kobiet w wieku emerytalnym.

Obecnie większość ludności województwa kujawsko-pomorskiego mieszka w miastach 57,9 proc. (w Polsce 59 proc.). Od 2000 r. wartość tego wskaźnika w województwie systematycznie spadała. W 2023 w porównaniu z 2022 r. zmniejszyła się o 0,2 p. proc. Tu również statystyka nieco wprowadza nas w błąd, ponieważ dane rosnącej migracji na wieś dotyczą głównie zamożnych przedmieść Bydgoszczy i Torunia. Wyludniają się natomiast „prawdziwe” obszary wiejskie na południu województwa.

Boleśnie odczuwają zmiany dwie największe aglomeracje regionu – tylko w ciągu roku w Bydgoszczy ubyło 3,6 tys. mieszkańców, a w Toruniu 0,9 tys. osób. Ze wszystkich powiatów i miast na prawach powiatu liczba ludności wzrosła jedynie w powiatach bydgoskim (o 1,5 tys. osób) i toruńskim (o 0,7 tys. osób).

Zarówno w 2040, jak i w 2060 przyrost liczby ludności dotyczyć będzie jedynie tych dwóch powiatów w województwie. W 2060 w powiecie bydgoskim ma mieszkać o 13,2 tys. osób więcej niż obecnie, a w powiecie toruńskim o 11,0 tys. Do tego roku liczba mieszkańców Bydgoszczy spadnie 107 tys. osób, a Torunia – o 47,9 tys.

Ludność w wieku poprodukcyjnym (kobiety – 60 lat i więcej, mężczyźni – 65 lat i więcej) w Kujawsko-Pomorskiem to 471,9 tys. osób (23,6 proc. ogółu). Zaledwie w ciągu roku (2022/2023) grupa ta zwiększyła się o 8,1 tys. osób. Odsetek seniorów w ogólnej liczbie ludności województwa wzroście do 29,9 proc. w 2040 i do 36,8 proc. w 2060.

Liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadającą na 100 osób w wieku produkcyjnym wzrasta nieustannie. Obecnie 71,6 osób w wieku nieprodukcyjnym przypada na 100 osób w wieku produkcyjnym. Według prognozy, w 2040 r. będzie to 78,6, a w 2060 – uwaga! - 105,9.

Jeśli przyjrzymy się relacji liczby seniorów w stosunku do dzieci wieku 0-14 lat uzyskamy tzw. indeks starzenia się. W naszym województwie w końcu 2023 wynosił on 137 (na 100 wnuczków przypadało 137 dziadków), podczas gdy ledwie rok wcześniej - 128 osób. Prognozy wskazują, że w 2040 na 100 wnuczków przypadać już będzie 223 dziadków, a w 2060 - 285 dziadków.

Współczynnik urodzeń żywych w w 2023 roku wyniósł 6,76 i – nie trzeba już chyba powtarzać - był niższy niż rok wcześniej - 7,49. Gorzej, że wyraźnie odstawał od danych z całej Polski - 7,23 urodzeń żywych na 1000 ludności.

Przywykliśmy już, że liczba urodzeń była niższa od liczby zgonów. Ale tych ostatnich, zarejestrowano w naszym regionie aż o 1,9 tys. mniej (22,3 tys.) niż w roku poprzednim. W 2023 r. najwyższą wartość współczynnika przyrostu naturalnego odnotowano w powiecie bydgoskim (minus 0,62 osoby na 1000 ludności), a najniższą we Włocławku (minus 8,99 osób na 1000 ludności). W Toruniu było to minus 3,62, a w Bydgoszczy - minus 5,94 osoby na 1000 mieszkańców.

W 2023 r. w województwie zawartych zostało 7,6 tys. małżeństw – również mniej niż rok wcześniej - o 6,9 proc. Spadek odnotowano zarówno w miastach (o 7,8 proc.), jak i na wsiach (o 5,4 proc.).

Na przestrzeni ostatnich lat rósł wiek nowożeńców biorących ślub po raz pierwszy. W 2023 r. średni wiek kawalerów wynosił 30,1 lat, a panien 27,9 lat.

Jest i dobra wiadomość - względem roku poprzedniego spadła (o 6,5 proc.) liczba orzeczonych rozwodów. Większość par rozwiodła się w miastach (65,1 proc.). Co trzeci rozwód został orzeczony w Bydgoszczy lub w Toruniu. Najwięcej małżeństw, tj. nieco ponad 1/5, rozwiodło się w wieku 40-44 lat.

Obok ujemnego przyrostu naturalnego, na spadek liczby ludności w 2023, podobnie jak w latach poprzednich, wpływ miały wyprowadzki z naszego województwa na stałe. W 2023 r. odpływ migracyjny był większy niż napływ o 2,0 tys. osób (w tym 52,5 proc. dotyczył kobiet). W roku poprzednim było to minus 1,8 tys. osób. Saldo migracji na pobyt stały w 2023 r. w miastach województwa wyniosło minus 4,4 tys. osób, a na wsiach było… dodatnie i wyniosło 2,4 tys. osób. W 2023 r. mieszkańcy województwa kujawsko-pomorskiego najczęściej emigrowali do Wielkiej Brytanii i Niemiec (odpowiednio 37,5 proc i 28,6 proc. wszystkich migracji zagranicznych). Natomiast z zagranicy najczęściej przenosili się do nas dotychczasowi mieszkańcy Ukrainy i Wielkiej Brytanii.

W 2023 r. w 43 gminach (29,9 proc. wszystkich gmin) ogólne saldo migracji było dodatnie. Najwięcej osiedliło się w gminie Osielsko (32,39 osoby na 1000 ludności). Wśród powiatów najniższy współczynnik migracji odnotowano w powiecie radziejowskim (minus 5,24 osoby na 1000 ludności).