Kiedy dozwolona jest praca w niedziele i święta. Czy pracodawca powinien zapewnić w zamian dzień wolny?

Niedziele i święta określone przepisami są z założenia dniami wolnymi od pracy. Wykonywanie pracy w te dni jest niedopuszczalne.

Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u pracodawcy została ustalona inna godzina.

Kiedy dopuszczalna

Tylko wyjątkowo praca w niedziele i święta jest dopuszczalna. Przypadki wykonywania takiej pracy określa art. 151 (10) kodeksu pracy.

Praca w niedzielę i święta jest dopuszczalna:

- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

- w ruchu ciągłym,

- przy pracy zmianowej,

- przy niezbędnych remontach,

- w transporcie i komunikacji,

- w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,

- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,

- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w :

- zakładach świadczących usługi dla ludności,

- gastronomii,

- zakładach hotelarskich,

- jednostkach gospodarki komunalnej,

- zakładach opieki zdrowotnej,

- w pomocy społecznej,

- w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku.

Wolne za niedzielę

Pracownikowi, który wykonuje pracę w niedzielę, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy w tygodniu. Dzień wolny trzeba zapewnić niezależnie od liczby przepracowanych w niedzielę godzin. Musi to nastąpić w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po przepracowaniu niedzieli.

Dni wolnych za niedzielę nie należy ani przekładać na termin późniejszy ani kumulować. Dzień ten nie może wypadać w dzień wolny pracownika, wynikający z rozkładu czasu pracy.

Jeżeli pracodawca nie będzie miał możliwości przyznania dnia wolnego we wskazanym terminie (np. z powodu urlopu lub choroby pracownika), wówczas pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego.

W razie braku możliwości przyznania dnia wolnego w tym terminie - dodatek w wysokości 100 proc. za każdą godzinę pracy w niedzielę.

Roszczenie o wypłatę tego dodatku przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym dodatek powinien być wypłacony.

Pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy.

Wolne za święta

Jeżeli praca wykonywana jest w święta to pracownikowi tak jak w przypadku niedzieli przysługuje dzień wolny od pracy w tygodniu, który musi być udzielony do końca okresu rozliczeniowego. W sytuacji, gdy okaże się, że udzielenie wolnego w tym terminie jest niemożliwe, to pracownikowi przysługuje 100 proc. dodatek za każdą godzinę pracy w święto.

Także w tym przypadku, gdy praca była wykonywana ponad wymiar dobowy i pracownik otrzymał dzień wolny, to za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje dodatek albo czas wolny.