Kto wybierze nowego marszałka? Wyborcy czy partie?

Większość samorządowców jest za - sądzą, że urzędy marszałkowskie będą mniej podatne na naciski polityczne.

Kto ma pieniądze, ten rządzi. Rządzą więc prezydenci miast, burmistrzowie i wójtowie wybrani przez mieszkańców. Województwami rządzą natomiast marszałkowie dysponujący miliardami złotych.

Ale dlaczego szefów regionów wybierają partyjniacy z sejmików samorządowych, a starostów - rady powiatów? Sojuszowi Lewicy Demokratycznej to się nie podoba. Jego liderzy twierdzą np., że skoro marszałkowie odpowiadają za wydawanie unijnych miliardów, powinni poddawać się osądowi wyborców, tak samo jak wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast.

Przeczytaj również: W samo południe: Marszałek Całbecki porządzi w pałacu

- Argument, że sposób wyboru marszałka wpłynie na podział środków unijnych nie ma znaczenia. Zarówno podział pieniędzy z UE, jak potem i ich rozliczanie, odbywa się według ścisłych procedur ustalanych w Brukseli - tłumaczy Piotr Całbecki, marszałek województwa kujawsko-pomorskiego.

Zdaniem Całbeckiego wybory bezpośrednie zwiększyłyby autonomię marszałka, ale kosztem pomniejszenia roli radnych wojewódzkich i sejmiku.

Grażyna Ciemniak, była parlamentarzystka, dziś wiceprezydent Bydgoszczy twierdzi, że już cztery lata temu proponowała zmianę ustawy o wyborze marszałków i starostów: - Zostałam jednak zakrzyczana przez wielu kolegów.

Lider regionalnego Sojuszu Krystian Łuczak: - Rzeczywiście zamierzamy jesienią zapytać naszych członków, co o tym sądzą. Moim zdaniem bezpośredni wybór szefa województwa sprawiłby, że wybieralibyśmy najpierw człowieka, a dopiero poźniej partię, którą reprezentuje.

Zobacz także: Wojewoda w Bydgoszczy, marszałek w Toruniu - ta decyzja ciąży na losach miasta

Przez dwie kadencje (w latach 1999-2006) marszałkiem Kujawsko-Pomorskiego był Waldemar Achramowicz (SLD). Jego zdaniem zmiany nie są prostą sprawą. Wybory powszechne marszałków i starostów wymagałyby jasnego, ustawowego sprecyzowania ich kompetencji, zakresu władzy i odpowiedzialności: - Dziś obowiązuje ustawa, którą należałoby od początku zmieniać. Pytanie, jak zostałby usytuowany zarząd województwa i rola sejmiku samorządowego? Czy silny marszałek miałby np. prawo powoływać swoich zastępców, jak prezydenci miast i burmistrzowie?
Jeśli padłyby jasne odpowiedzi na te pytania, były marszałek kujawsko-pomorski podpisałby się pod pomysłem wyborów bezpośrednich: - Urząd stałby się mniej upolityczniony, a pozycja marszałka znacznie wzmocniona - przekonuje.

Czytaj też: W samo południe: Wojewoda Bruski niewiele mógł, prezydent Bruski nie chce chcieć?

Prezydent Włocławka Andrzej Pałucki sądzi, że nad pomysłem SLD warto się zastanowić. Choćby dlatego, że marszałkowie i starostowie byliby w ten sposób chronieni przed politycznymi układami w sejmiku i radach powiatu. Atutem wybranego przez mieszkańców marszałka byłaby też silna akceptacja społeczna. Wprawdzie Piotr Całbecki miał również najlepszy wynik w województwie - uzyskał ponad 40 tys. głosów - ale to nieporównywalne z wyborami bezpośrednimi: - Tak silny mandat sprawiłby, że marszałek czy starosta byłby mniej podatny na prośby czy wręcz żądania swoich partyjnych kolegów, którzy go wystawili. Warto o tym rozmawiać.

Najbardziej sceptyczny wobec bezpośrednich wyborów marszałka i starostów jest prezydent Inowrocławia Ryszard Brejza: - Twierdzę, że spowodowałoby jeszcze większe upolitycznienie urzędów marszałkowskich. Jedynym plusem byłoby silniejsza pozycja marszałka. Miałby zarówno większe kompetencje, ale i większą odpowiedzialność.