Historia tragicznego związku Cygana i wiejskiej dziewczyny została zaczerpnięta z powieści Kraszewskiego Chata za wsią, lecz libretto opery różni się zasadniczo od literackiego pierwowzoru. Obok tytułowego, Cygana Manru, na pierwszoplanowego bohatera wyrasta postać tajemniczego kaleki-znachora, Uroka.
Opera Paderewskiego wyreżyserowana na scenie Opery Nova przez Laco Adamika stała się uniwersalnym spektaklem o nietolerancji i ludzkich uprzedzeniach. Zastosowane przez realizatorów nowoczesne rozwiązania scenograficzne pozwoliły na stworzenie współczesnego w wyrazie i aktualnego spektaklu.
Muzyka pisana pod wpływem dramatów muzycznych Wagnera zawiera szczególnie imponujące partie symfoniczne orkiestry, piękne partie wokalne. Paderewski włączył do partytury także elementy folklorystyczne : tańce góralskie i motywy cygańskie.
W partiach solowych wystąpią:
- jako Manru: w sobotę Edward Kulczyk, w niedzielę Janusz Ratajczak
- Ula: Małgorzata Grela , Danuta Dudzińska-Wieczorek (solistka Teatru Wielkiego w Łodzi)
- Urok - Wojciech Dyngosz, Leszek Skrla
- Aza - Monika Ledzion ( WOK, Teatr Wielki-Opera Narodowa)
- Jadwiga - Małgorzata Ratajczak,BarbaraKrahel (solistka Opery Wrocławskiej)
Oros - Ryszard Smęda i Jacek Greszta
Za pulpitem dyrygenckim stanie Maciej Figas.
* Podczas najbliższych przedstawień na potrzeby przygotowywanej wersji "Manru" na DVD dogrywane będą urywki akcji scenicznej, reakcje widzów, ukłony wykonawców i oklaski.
