Matura z matematyki zniesiona? NIK: - Nauczanie matematyki w szkołach pozostawia wiele do życzenia

NIK wskazuje wiele niedoskonałości polskiego systemu kształcenia w zakresie przedmiotu jakim jest matematyka. Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że w 2015 r. obniżyły się umiejętności matematyczne polskich uczniów w stosunku do 2012 roku (na podstawie ostatnich opublikowanych wyników testów PISA). Te same dane wskazują, że Polska zajmuje dopiero 17 miejsce pod względem wyników z matematyki na świecie, a w naukach ścisłych - 22. W rankingu wyprzedzają nas m.in. takie kraje europejskie jak Estonia, Holandia, Dania czy Finlandia.

Najwyższa Izba Kontroli wskazuje następujące przyczyny problemów z nauką matematyki:

• brak podziału klas na grupy odpowiednio do możliwości uczniów
• brak własnych programów nauczania
• brak modyfikacji programów nauczania
• zbyt szybkie tempo pracy na lekcji
• niedostosowanie zadań do możliwości uczniów
• ograniczony dostęp do zajęć wyrównawczych lub zajęć dla uczniów uzdolnionych matematycznie
• niejednakowe wsparcie nauczycieli przez doradców metodycznych

NIK wymienia także wynikające z tego skutki:

• zaburzenia psychiczne
• słabe oceny z matematyki w szkołach
• wydatki na korepetycje
• trudności w nauczaniu innych przedmiotów
• niższa zdawalność na maturze
• niezadowalający poziom umiejętności matematycznych u studentów kierunków ścisłych

Jak wynika z opinii przygotowanej na zamówienie NIK przez dr hab. Małgorzatę Makiewicz, prof. Uniwersytetu Szczecińskiego, "narastające zaległości (w uczeniu się matematyki - przyp. red.) zastępują początkową fascynację dziecka szkołą i stopniowo przeradzają się w niezadowolenie, rozczarowanie, frustrację, na długo zakorzenioną, niechęć do matematyki. Konsekwencją takich negatywnych zdarzeń jest systematyczne wygaszanie zainteresowań i zdolności oraz kumulowanie zaległości poznawczych podczas całego cyklu nauczania". Oznacza to, że problemy z nauczaniem matematyki mogą mieć bardzo negatywny wpływ na rozwój dziecka, a także jego kondycję psychiczną.

Z przeprowadzonej kontroli wynika, że z nauczaniem matematyki w polskich szkołach - jak to określił NIK - nie jest najlepiej. Dlatego też Najwyższa Izba Kontroli wysunęła następujące wnioski, które mają poprawić poziom i sposób nauczania:

Do Ministra Edukacji Narodowej o:

• przegląd materiałów dydaktycznych, w tym programów nauczania matematyki pod kątem efektywnej realizacji podstawy programowej;
• monitorowanie realizacji podstawy programowej nauczania matematyki w szkołach w zakresie adekwatności treści i liczby godzin oraz ewentualne podjęcie działań korygujących;
• wsparcie metodyczne nauczycieli matematyki;
• upowszechnianie indywidualnych form pracy z uczniem;
• kreowanie pozytywnego wizerunku nauczania matematyki;

Do organów prowadzących o:

• stworzenie możliwości organizacji lekcji matematyki w podziale na grupy, odpowiednio do poziomu umiejętności uczniów;
• rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych z matematyki, w tym wyrównawczych oraz zajęć dla uczniów uzdolnionych matematycznie;
• poprawę stanu wyposażenia pracowni matematycznych.

Do dyrektorów szkół o:

• rozpoznanie poziomu wiedzy i umiejętności matematycznych uczniów pod kątem indywidualnych form pracy z uczniem;
• organizację lekcji matematyki w podziale na grupy, odpowiednio do poziomu umiejętności uczniów;
• tworzenie własnych programów nauczania lub modyfikowanie istniejących, odpowiednio do poziomu umiejętności uczniów;
• stworzenie oferty zajęć pozalekcyjnych z matematyki, w tym wyrównawczych oraz zajęć dla uczniów uzdolnionych matematycznie;
• wsparcie systematycznego rozwoju zawodowego nauczycieli matematyki zgodnego z potrzebami pracy szkoły;
• podjęcie działań na rzecz poprawy stanu wyposażenia sal lekcyjnych;
• kreowanie pozytywnego wizerunku nauczania matematyki.

Istotną kwestią poruszoną w raporcie z kontroli NIK jest obowiązkowa matura z matematyki. Dane uzyskane z Centralnej Komisji Egzaminacyjnej wskazują, że uczniowie mają z matematyką większe problemy niż z pozostałymi przedmiotami. Wynik matury z matematyki w latach 2015 - 2017 wynosił średnio 55 proc., podczas gdy z języka polskiego - 60 proc., a z języka angielskiego - 73 proc. Z kolei jak wynika z danych zaprezentowanych przez Najwyższa Izbę Kontroli, w latach 2015 - 2017 średnio co szósty uczeń nie zdał matury z matematyki.

NIK doszła do wniosku, że obowiązkowy egzamin maturalny z matematyki nie stanowi sam jako taki wartości dodanej w procesie nauczania w szkołach ponadpodstawowych kończących się maturą. Przynosi za to odwrotne skutki (w postaci wydatków na korepetycje, czy obciążenia psychicznego związanego ze stresem) dla prawie jednej trzeciej osób kończących ten typ szkoły.

Kontrolerzy zwrócili również uwagę, że nie można wskazać, że obowiązkowa matura z matematyki ma bezpośredni wpływ na miejsce danego państwa w rankingu innowacyjności gospodarki. Nie zauważono tutaj bezpośredniej korelacji, co najlepiej prezentuje poniższa infografika:

W związku z powyższym, NIK rekomenduje rozważenie możliwości zawieszenia egzaminu maturalnego z matematyki jako obowiązkowego dla wszystkich uczniów do czasu poprawy skuteczności nauczania tego przedmiotu w szkołach. Oznacza to, że obowiązkowa matura z matematyki miałaby zostać zniesiona, przynajmniej na jakiś czas. Czy tak się stanie? Do sprawy odniosło się także Ministerstwo Edukacji Narodowej, zapewniając, że matematyka pozostanie obowiązkowym przedmiotem na maturze: