Mieszkańcy Bytkowic opiekują się ewangelickim cmentarzem. Stanie tu krzyż...

W powiecie bydgoskim w prawie każdej wsi spotkać można poniemieckie cmentarze. Pisaliśmy o ewangelickich nekropoliach m.in. w Stronnie (gmina Dobrcz), i w Gogolinie, gmina Koronowo. To przykłady wsi, w których mieszkańcy w ostatnich latach zaczęli opiekować się poniemieckimi cmentarzami, a raczej tym, co po nich pozostało.

Wśród świerków, sosen i lip

To charakterystyczne elementy krajobrazu: kępa drzew wśród pól, często świerki, sosny, a także lipy, i wśród nich najczęściej granitowe nagrobki, ogrodzone często kutymi z żelaza płotami. Ślady takich niewielkich cmentarzy wśród drzew można spotkać jeszcze m.in. w Kotomierzu i Karczemce (gmina Dobrcz), a także w kilku miejscowościach na terenie gminy Koronowo.

Złomiarze zrobili swoje

Cmentarz ewangelicki w Bytkowicach jest jednym z największych w powiecie bydgoskim. Mierzy około pół hektara. Po wojnie wandale najczęściej niszczyli ewangelickie cmentarze. Bo niemieckie. Opamiętanie przyszło w latach 90. XX wieku. Mieszkańcy zaczęli opiekować się poniemieckimi cmentarzami. Ale wtedy też zaczęli grasować złomiarze. Bo na ewangelickich nekropoliach było dużo żelaza.

Więcej wiadomości z Koronowa i okolic na www.pomorska.pl/koronowo[/a]

- Przyjeżdżali nocami, zabierali wszystko, co metalowe, w tym także krzyże, niszczyli też co ciekawsze elementy z marmuru czy granitu - opowiada sołtys Bytkowic. - To była plaga złomiarzy...

5-6 lat temu mieszkańcy Bytkowic skrzyknęli się i zajęli się poniemieckim cmentarzem. Najstarsze groby pochodzą XVIII i XIX wieku, najmłodsze z lat 30. XX wieku. - Wywieźliśmy kilkadziesiąt kontenerów śmieci, odkrzaczyliśmy cały teren, bo był bardzo zarośnięty. Nawiązaliśmy kontakt z pastorem parafii ewangelickiej w Bydgoszczy.

Są dwie tablice i krzyż

- Otrzymaliśmy dwie tablice - w języku polskim i niemieckim - oraz wykonany z kutego żelaza krzyż - mówi sołtys Waldemar Małaczyński. - Wystąpiliśmy więc do gminy, która jest właścicielem działki, na której jest cmentarz, o zgodę na montaż tablic i postawienie krzyża. Mamy problem - nikt nie wie, kto tę zgodę ma wydać: gmina, czy może starostwo, bo obok jest droga powiatowa...