Mogilno. W Święto Morza na jeziorze defilowały łodzie przybrane lampionami i kajaki, puszczano wianki

Koniec I wojny światowej i postanowienia Traktatu Wersalskiego z 28 czerwca 1919 r. przyniosły Polsce wyczekiwaną i wywalczoną po ponad 100 latach niepodległość, a w raz z nią dostęp do morza. Generał Józef Haller, rzucając pierścień do morza w Pucku, w dniu 10 lutego 1920 r. dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem. To wydarzenie spowodowało entuzjazm społeczeństwa z posiadania dostępu do morza. Rozpoczęto popularyzację tematyki morskiej w całym kraju. Powstała Liga Morska i Kolonialna. W 1932 r. w Gdyni zrodził się pomysł obchodów Święta Morza, które łącząc tradycję ludową nocy świętojańskiej podkreślało związek ludności polskiej z morzem.

W Mogilnie doroczne uroczystości tak jak w całym kraju odbywały się w dzień 24 czerwca. Organizatorem święta była. Liga Morska i Kolonialna. Jej działaczami byli między innymi Konrad Waberzich i Marian Krauze, propagator sportów wodnych na Jeziorze Wiecanowskim. Do udziału włączały się też inne organizacje. "Młode Polki", harcerze, członkowie "Sokoła" i innych organizacji. Liga Morska i Kolonialna dla szerzenia idei morskich, założyła w 1933 r. drużynę kajakową. W 1935 r. odbył się chrzest kajaków zakupionych przez ZHP.

- Wszystkie jednostki wiezione na wozach konnych, pięknie udekorowane, przejechały ulicami miasta. Potem po zwodowaniu, defilowały przed zebranymi nad jeziorem przy banku. Grała orkiestra dęta. Konkurs na najefektowniej udekorowaną jednostkę wygrał Bolesław Białęcki. Z platformy na środku jeziora oświetlonej lampionami puszczano wianki. - wspomina Zenon Cieślewicz. Od 1936 r. w Święto Morza odbywała się uroczysta msza święta, pochód organizacji ulicami miasta, defilada łodzi na wodzie, występy chóru oraz puszczanie wianków na jeziorze.

Liga Morska i Kolonialna działała do wybuchu wojny w 1939 r. Została reaktywowana w 1944 r. pod nazwą Liga Morska, a następnie zlikwidowana w 1953 r., po czym przyłączona do Ligi Przyjaciół Żołnierza (przekształconej w Ligę Obrony Kraju).W pierwszych latach powojennych uroczystości Święta Morza odbywały się w dawnej formie, przy banku nad jeziorem.

- Na wodzie defilowały, przybrane lampionami łodzie harcerskie i "młodych polek", grała orkiestra i śpiewał chór Walerego Żurowskiego, do którego należałam - wspomina Henryka Napieralska. Kontynuatorem idei morskich w Mogilnie, był Harcerski Klub Wodny "Rybitwa", który powstał w lutym 1965 r. Jego prezesem został przedwojenny harcerz, wodniak, Bolesław Białęcki.

W połowie lat 90. poprzedniego wieku, Mogileński Dom Kultury zorganizował na Jeziorze Mogileńskim "Świętojanki", które w pewnej części nawiązywały do tradycji. Program obejmował między innymi paradę łodzi rybackich, specjalnie udekorowanych, puszczanie wianków, występy zespołów muzycznych i wokalistów.