Opiekunowie mają mieć wsparcie. Powstaną nowe programy

Opiekunowie dorosłych niesamodzielnych bliskich, rodzice zajmujący się niepełnosprawnymi dziećmi od dawna wskazują problemy, które powinny być rozwiązane. Część z nich chciałaby, przy wsparciu np. asystenta, łączyć pracę z opieką. Dziś pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego czy specjalnego zasiłku opiekuńczego absolutnie to wyklucza. Nieliczna grupa opiekunów rezygnuje z pomocy państwa i pracuje, a udaje się to tylko dzięki zaangażowaniu wielu członków rodziny.

Usługi opiekuńcze świadczone przez gminy są niewystarczające, prywatne - często za drogie. By sprawować opiekę nad niesamodzielną osobą, jeden z członków rodziny zwalnia się z pracy lub w ogóle jej nie podejmuje. Najczęściej jest to kobieta. Po latach wypada z rynku pracy. Jest wypalona, często ma problemy ze zdrowiem, wykluczona społecznie.

Podaż usług i różnych propozycji ułatwiających opiekę nie nadąża za rosnącym popytem. Bo pomocy coraz częściej potrzebują także osoby starsze, choć często wymagają zupełnie innego wsparcia.

Wszystkie te i inne problemy, związane również ze starzeniem się społeczeństwa, opisuje Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju przygotowana przez wicepremiera Morawieckiego.

Przeczytaj również: Zasiłek dla bezrobotnych opiekunów niepełnosprawnych [zasady]

Co proponuje dla rozwiązania tych problemów?

Diagnozuje, że potrzebne będą większe nakłady dla sektora „białej gospodarki” i rozwój gałęzi „srebrnej gospodarki”, czyli z jednej strony usługi pielęgnacyjne w instytucjach (zakładach opiekuńczych), ale i rozwój wszelkich usług świadczonych w domu, w środowisku zamieszkania, propozycji, które wesprą opiekunów.

W strategicznym projekcie NIEsamodzielni usługi świadczone przez samorządy, organizacje pozarządowe mają być zintegrowane i skoordynowane, mają pomóc łączyć opiekunom pracę z opieką - dotyczy to szczególnie wsi.

W ramach długofalowej opieki senioralnej ma zostać przeprowadzona reforma opieki. Stworzony ma być spójny system orzekania o niesamodzielności, uregulowane zasady finansowania usług opiekuńczych, opracowana strategia deinstytucjonalizacji tych usług (co nie oznacza zmniejszenia liczby miejsc w domach opieki), rozwój opieki formalnej w warunkach domowych i półstacjonarnych.

Strategia zakłada też zwiększenie aktywności osób starszych, popularyzację wolontariatu wśród nich, usług sąsiedzkich. Łatwiej byłoby osobom prywatnym zatrudnić kogoś do pomocy w opiece nad niesamodzielnym bliskim. Te programy mają być przygotowane i zrealizowane do 2020 r.

Jak przedstawione rozwiązania oceniają osoby zajmujące się problemami osób niesamodzielnych?

Dr Paweł Kubicki (ekonomista i socjolog, SGH): - Te hasła nie są mi obce, znam je z kilku różnych opracowań, o tych sprawach mówi się od wielu lat. Diagnoza i kierunki działania są prawidłowe.

- Jednak tym problemom poświęcone są tylko akapity i na takim poziomie ogólności trudno powiedzieć, jak i kiedy będzie to wdrożone w życie. Nie wiadomo, czy będzie to rok 2017, 2021 czy może 2020?

- Wątpliwości mam dwie: kiedy poszczególne projekty będą realizowane i jak będą wyglądały szczegółowo. Jeśli chodzi o opiekę długoterminową i osoby niepełnosprawne jest to kluczowe.

- Dobrze pomyślane jest odchodzenie od opieki instytucjonalnej (to zresztą przewiduje konwencja o prawach osób niepełnosprawnych), wsparte przez możliwość łączenia pracy z opieką, a także rozwój usług białego i srebrnego sektora i integracja usług z perspektywy samorządowej. Ogólna wizja i propozycje działań są prawidłowe, ważne jednak są konkrety, a tych nie znamy.