Grób strzelca Józefa Nowaka, mieszkańca Bydgoszczy, żołnierza 4. Batalionu. Zginął w bitwie o Bolonię w kwietniu 1945 r. Miał 19 lat.
(fot. Fot. Henryk Skrzypiński)
W cieniu smoleńskiej tragedii obchodzono 65. rocznicę bitwy o Bolonię, w której życie oddało wielu Polaków, w tym żołnierze pochodzący z Kujaw i Pomorza. W "Albumie" przypominamy nazwiska 10 bohaterów.
- Wśród weteranów na uroczystościach w Bolonii zabrakło, zawsze obecnego tam towarzysza broni Ryszarda Kaczorowskiego, uczestnika walk we Włoszech, ostatniego Prezydenta RP na Uchodźstwie, który był na pokładzie rozbitego 10 kwietnia pod Smoleńskiem samolotu - mówi Henryk Skrzypiński, który brał udział w obchodach bitwy o Bolonię.
Między 9 a 23 kwietnia 1945 r. żołnierze II Korpusu, pod dowództwem gen. Władysława Andersa, brali udział w ostatniej na ziemi włoskiej bitwie II wojny światowej. W walkach o Bolonię życie straciło ponad 1400 Polaków.
W jaki sposób do II Korpusu trafili mieszkańcy naszego regionu? - Po bitwie pod Monte Casino naczelne dowództwo brytyjskie zamierzało przekształcić osłabiony 2. Korpus Polski w formacje podporządkowane poszczególnym wielkim jednostkom angielskim - wspomina pan Henryk. - Gen.Anders oświadczył wątpiącym sprzymierzeńcom, że "uzupełnienia do Korpusu napłyną w miarę posuwania się naprzód".
Dość przypomnieć, co działo się wtedy w kraju. Sterroryzowanej ludności Pomorza i Śląska reżim hitlerowski nadawał "obywatelstwo niemieckie do dowołania". Podtekst tej podstępnej akcji był wyraźny. W ślad za nią następowało przymusowe wcielanie młodych Polaków do Wehrmachtu. Niemcy nie mieli z nich dużego pożytku. Pokolenie porozbiorowe miało w genach umiłowanie polskości i uczucie dumy z odzyskania niepodległości. Wychowani w polskiej szkole wynieśli z domu, harcerstwa, organizacji katolickich i innych pełną świadomość duchowej przynależności do wszystkiego, co polskie. W Wehrmachcie znaleźli się nie po to, aby służyć, lecz pojmowali tę przemoc jako szansę przedostania się do wojska polskiego, aby w nim służyć po prawowitej stronie. Przypomnę, że przymusowo do niemieckiej armii wcielano także młodzież z Alzacji i Lotaryngii, Słowenii, części terytoriów czeskich i belgijskich. Młodych obywateli Luksemburga, wcielonych do Wehrmachtu, władze Wielkiego Księstwa uznały za ofiary nazizmu i uczciły pomnikiem pamięci prześladowanych.
Dzięki panu Henrykowi publikujemy nazwiska bydgoszczan i osób pochodzących z okolicznych miejscowości, którzy polegli w bitwie o Bolonię. - W Bolonii, na Polskim Cmentarzu Wojenny, pośród ponad 1400 mogił jest 114, w których spoczywają osoby pochodzące z Pomorza i Kujaw. Będąc w kwietniu na uroczystościach z okazji 65. rocznicy bitwy zrobiłem zdjęcia 10 grobów żołnierzy zidentyfikowanych spośród 16 poległych, którzy mieszkali w Bydgoszczy i pobliskich miejscowościach - informuje Henryk Skrzypiński.
Wśród poległych w walce o Bolonię, którzy spoczywają na Polskim Cmentarzu Wojennym, są:
strz. Józef Nowak, lat 19, mieszkaniec Bydgoszczy, żołnierz 4. Batalionu
strz. Władysław Wacek, lat 22, pochodził z Bydgoszczy, żołnierz 2. Batalionu
strz. Zbigniew Miastowski, lat 22, bydgoszczanin, żołnierz 18. Kompanii Warsztatowej,
kpr. Bolesław Ciężki, lat 40, mieszkaniec Sadek, żołnierz 5 Pułku P. Pancernego
st. strz. Józef Szulc, lat 32, mieszkaniec Wiskitna, żołnierz 3. Plutonu Sanitarnego
strz. Otton Gelb, lat 24, mieszkaniec Bydgoszczy, żołnierz 4. Batalionu
panc. Franciszek Falczykowski, lat 27, bydgoszczanin, żołnierz 7. Pułku P. Pancernego
strz. Fryderyk Czaplewski, lat 25, pochodził z Bydgoszczy, żołnierz 1. Batalionu
strz. Kazimierz Dolarowski, lat 25, mieszkaniec Bydgoszczy, żołnierz 5. Batalionu
strz. Władysław Kolanowski, lat 19, pochodził z miasta nad Brdą, żołnierz 12. Batalionu.
Dziękujemy Panu Henrykowi Skrzypińskiemu za udostępnienie fotografii
