Polska Rada Centrów Handlowych o zakazie handlu w niedziele

Na Węgrzech, podobnie jak w Polsce, za wprowadzeniem zakazu handlu w niedziele była mniejszość obywateli, a węgierskie doświadczenia pokazują, że:
* niechęć do zakazu handlu w niedziele w społeczeństwie szybko wzrosła po jego wprowadzeniu,
* ponad połowa centrów handlowych była zamknięta, co ograniczało ludziom możliwości spędzania wolnego czasu,
* część obywateli skarżyła się na utrudnienia w robieniu zakupów wynikające z zakazu, przy jednoczesnym braku możliwości zmiany własnych nawyków zakupowych.

W marcu 2015 r., na Węgrzech, w życie weszła ustawa określająca jakie sklepy mają być zamknięte w niedziele. W przepisach znalazły się jednak wyjątki, takie jak małe sklepy rodzinne, stacje benzynowe i lokale gastronomiczne. Już na samym początku ok. 2/3 mieszkańców Węgier była przeciwna wprowadzeniu takiego zakazu.

Ze szczegółowych badań zebranych przez IPSOS w marcu 2015 r. wynikało, że 68 proc. osób było niezadowolonych i nie zgadzało się ze zmianami regulacyjnymi. Blisko 1/4 respondentów przyznała, że ograniczenie bardzo utrudnia im robienie najprostszych i najbardziej potrzebnych zakupów żywnościowych, ale także zakupów ubrań, sprzętu AGD oraz mebli. Jednocześnie mniej niż połowa badanych przyznała, że możliwa będzie zmiana ich nawyków zakupowych.

Nie zważając na sprzeciw społeczeństwa węgierskiego, zakaz został wprowadzony. W praktyce okazało się, że średnio mniej niż 10 proc. sklepów mogło prowadzić działalność w centrach handlowych w niedziele, a ze względu na spadek liczby odwiedzających ich otwarcie było nieopłacalne.

Z badań węgierskiej instytucji Median, które przeprowadzono w maju 2015 r., czyli po dwóch miesiącach funkcjonowania przepisów o zakazie wynikało, że już blisko 3/4 Węgrów było za pozostawieniem sklepów otwartych w niedziele.

Pod wpływem nacisków społecznych oraz negatywnego wpływu zakazu na gospodarkę już w kwietniu 2016 r. ustawę wycofano.

Porównanie rozwiązania węgierskiego i projektu ustawy przygotowanego przez NSZZ Solidarność

Źródło: Raport PwC Skutki zakazu handlu w niedzielę dla centrów handlowych i całej branży

Postępująca europejska liberalizacja zakazu handlu w niedziele

Francja jest krajem, w którym handel w niedziele jest formalnie zakazany. Od wprowadzenia w 2009 roku regulacji, których celem była zapewnienie ochrony prawnej niedziel, jako dnia wolnego, wprowadzono wiele zmian liberalizujących przepisy. Utworzono ponad 500 wyjątków od zakazu, a w dużych miastach, które określono jako obszary turystyczne, zakaz handlu w praktyce nie obowiązuje. W połowie 2016 r. wprowadzono też zmiany dopuszczające działania supermarketów, sklepów meblowych i ogrodniczych w niedzielne przedpołudnie.

W Hiszpanii od lat 90. poprzedniego stulecia obowiązywały ograniczenia w handlu w niedziele, których celem była ochrona małych, rodzinnych sklepów. Jednak w roku 2000 zostały wprowadzone zmiany liberalizujące te restrykcje, a proces ten nadal postępuje.

W 2010 roku w Portugalii po latach obowiązywania regulacji wprowadzono całkowitą liberalizację handlu jako środek do zwiększenia miejsc pracy i wsparcia gospodarki. Od tamtego czasu w tym katolickim kraju, wszystkie sklepy we wszystkich formatach (sklepy przy ulicach, dyskonty, hipermarkety i duże centra handlowe) mogą być otwarte od godz. 6 do północy przez 7 dni tygodnia przez 365 dni w roku.

Warto zauważyć, że zakres restrykcji (jeśli są) pozwala na regulacje regionalne (np. we Francji, Hiszpanii czy Holandii), godzinowe (6 godzin otwarcia w niedziele dla sklepów większych niż 280 m2 w Anglii) lub produktowe (np. sprzedaż alkoholu w Szwecji), nie prowadzi natomiast do całkowitego zamknięcia handlu w niedziele.

Analizując rynki europejskie można zaobserwować trend liberalizacji ograniczeń dot. handlu w niedziele. 13 spośród 30 badanych państw europejskich nie posiada żadnych ograniczeń, a w gronie tym znajduje się aż 6 krajów z Europy Środkowo-Wschodniej. Wśród krajów, które posiadają restrykcje, aż 15 w ciągu 10 ostatnich lat przeprowadziło proces rozluźniania prawa i ograniczenia restrykcji.

Skutki ograniczenia handlu w niedziele będę miały negatywny wpływ na polską gospodarkę

Z raportu PwC Skutki zakazu handlu w niedzielę dla centrów handlowych i całej branży wynika, że:
* 36 tys. osób z branży handlu detalicznego może stracić pracę,
* o co najmniej 9,6 mld zł mogą spaść obroty w sklepach,
* nawet 1,8 mld zł straty dla budżetu Państwa w niezapłaconych podatkach,
* wiele centrów handlowych, pomimo ograniczeń w zakazie, może być całkowicie zamkniętych w niedziele.

75 tys. podpisów pod petycją przeciwko ograniczeniu handlu w niedziele pokazuje, jak duży jest sprzeciw również w Polsce

W odpowiedzi na projekt ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele, który wpłynął do Sejmu we wrześniu br., stowarzyszenie Polska Rada Centrów Handlowych zainicjowało ogólnopolską akcję TAK dla otwartych niedziel. W ramach akcji, w dniach 19-20 listopada w 50 centrach handlowych na terenie całego kraju, zbierane były podpisy pod petycją do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. W ciągu zaledwie dwóch dni, podpis pod petycją złożyło 75 tysięcy Polaków. W grudniu petycja została skierowana przez KPMR do Sejmu RP gdzie prowadzone są prace nad projektem ustawy w tej sprawie.