Praca zdalna z dziećmi w domu? "Mamy gorzej" - mówią rodzice

- Młody ma 3 lata i jest żywym złotem – mówi pani Katarzyna z Bydgoszczy, mama przedszkolaka i nastolatki. - Wszędzie go pełno. Gdy włączam komputer, to od razu on w pobliżu. Ciężko jest, bo już prawie dwa miesiące nie chodzi do przedszkola, a bardzo by chciał i dopytuje stale kiedy znów pójdzie. Córka ma 14 lat i jest nerwowo, bo to 8 klasa i co jakiś czas inne informacje o tym czy będą egzaminy 8-klasistów czy nie. Ona tym się nie przejmuje, ale ja jako mama tak.

- Szczerze? To masakra jakaś – mówi pani Joanna spod Bydgoszczy, która też pracuje zdalnie z dwójką przedszkolaków. – W pierwszych tygodniach nie mogli zrozumieć dlaczego nie mogę się z nimi cały czas bawić, skoro jestem w domu. Złościli się, że nie mogą iść na długi spacer czy hulajnogę. Chodzili tylko z tatą do ogrodu, gdy ten wracał z pracy. Miałam już „piaskownicę” z mąki i „plażę” z piasku kinetycznego na dywanie, basen w misce, którą wypełnili gdy miałam wideo-rozmowę, różnego rodzaju „twierdze” i „kwatery”, „walki rycerzy" - po których trzeba było opatrywać zadrapania i całować siniaki, a ostatnio „wyprawy w góry” podczas których wspinają się po półkach lub na meblościankę pod sufit. Całe szczęście, gdy rozmawiam przez telefon już jest ciszej, ale na początku zdarzało się, że musiałam tłumaczyć się z „okrzyków wojennych Indian” i „wycia bezdomnych szczeniaków” w tle.

Epidemia koronawirusa wpłynęła znacząco na nasze życie zawodowe, a niektórym mówiąc wprost wywróciła je do góry nogami. Wielu spośród ponad 16 mln pracujących Polaków z dnia na dzień przeniosło się do modelu pracy zdalnej. Osoby wychowujące dzieci stanęły przed nowymi wyzwaniami, związanymi z łączeniem pracy z domu z obowiązkami rodzica.

Jak Polacy postrzegają pracę w obliczu pandemii i jak wpływa ona na ich poglądy dotyczące kariery

Sprawdził to zespół Pracuj.pl i przygotował raport „Praca w dobie koronawirusa” (opinie zbierane 23-28 kwietnia od blisko 2000 Polaków). W pierwszej odsłonie raportu przedstawili poglądy rodziców, którzy w obliczu pandemii koronawirusa wykonują pracę w modelu zdalnym. W najbliższych dniach portal zapowiada opublikowanie kolejnych wyników badań.

Jak podaje Pracuj.pl, rodzice niepełnoletnich dzieci stanowią jedną z grup pracowników, które szczególnie mocno odczuwają konsekwencje przejścia do modelu pracy zdalnej. Tylko niecała połowa (48 proc.) badanych z tej grupy uważa, że łączenie ról rodzicielskich i zawodowych nie sprawia im obecnie trudności. Co szczególnie ważne, aż 8 na 10 respondentów zgadza się ze stwierdzeniem, że wykonywanie pracy zdalnej w okoliczności koronawirusa stanowi dla nich większe wyzwanie niż dla pozostałych pracowników.

Trudniej oddzielić pracę od życia prywatnego

- Dane te potwierdzają szczególność sytuacji, w której znaleźli się rodzice pracujący zdalnie. Wielu z nich uczy się teraz funkcjonować w zupełnie nowych okolicznościach, często mierzą się z sytuacjami charakterystycznymi dla osób adaptujących się do zupełnie nowego miejsca pracy. Po pierwsze, dla wielu osób to pierwszy taki okres, w którym przez kilka tygodni z rzędu wykonują obowiązki z domu, często muszą się uczyć tego modelu „w biegu”. Po drugie, w związku z zamknięciem szkół i przedszkoli rodzice muszą przerywać pracę, by zająć się obecnymi w domu dziećmi. Po trzecie, praca nie pełni już roli odskoczni od życia rodzinnego, bo się z nim przenika w tym samym czasie. Wszystkie te czynniki mogą być źródłem napięć, w radzeniu z którymi powinni pomagać pracownikom pracodawcy - tłumaczy Konstancja Zyzik, ekspertka z Grupy Pracuj.

Wyzwania rodziców pracujących zdalnie potwierdzają też dalsze wyniki badań. Ponad połowa respondentów z tej grupy ma problemy z oddzielaniem czasu prywatnego i zawodowego (57 proc.). Tyle samo przyznaje, że w związku z tym częściej wykonują zadania zlecane w pracy w niestandardowych godzinach.

Mimo odczuwanych wyzwań ponad połowa (56 proc.) badanych rodziców pracujących zdalnie czuje się traktowanych przez swoich przełożonych ze zrozumieniem. Jednocześnie jednak zaledwie 17 proc. uważa, że w ich firmie wprowadzono specjalne rozwiązania, które mają ułatwić rodzicom łączenie nowego modelu pracy z opieką nad dziećmi. Tak niski odsetek odpowiedzi zaskakuje, ale może być także związany z faktem, że część rozwiązań ułatwiających życie zawodowe matkom i ojcom dotyczy także ogółu pracowników.

Jakich usprawnień oczekują badani rodzice, pytani o rozwiązania umożliwiające im efektywne wykonywanie pracy zdalnej? W skali od 1-5 (gdzie 5 oznaczało najważniejsze usprawnienia), najwyższe oceny otrzymały bardziej elastyczny grafik pracy (średnia 4,43), większa otwartość przełożonych na branie dni wolnych i urlopów (4,08), a także wsparcie przy korzystaniu ze świadczeń rządowych (3,93). Badani rodzice nieco mniejsze znaczenie przypisywali wsparciu psychologicznemu dla osób mających trudności z łączeniem ról zawodowych i prywatnych (3,32) oraz dodatkowym aktywnościom online dla dzieci pracowników, organizowanym przez pracodawcę.

Matki i ojcowie - różne oczekiwania

Konstancja Zyzik, ekspertka Pracuj.pl zwraca uwagę na różnice, jakie występują w oczekiwaniach wobec pracodawców między badanymi przez Pracuj.pl matkami i ojcami. Kobiety zdecydowanie częściej od mężczyzn wskazywały na duże znaczenie wsparcia psychologicznego od pracodawcy. Za raczej ważne lub zdecydowanie ważne uznało je 53 proc. pytanych pań – dla porównania podobnie uznaje 46 proc. panów. Kobiety wyraźnie częściej, niż mężczyźni uważały za ważną pomoc pracodawcy przy korzystaniu ze świadczeń rządowych związanych z koronawirusem (74 proc. wobec 69 proc.).

- Obecna sytuacja jest trudnym wyzwaniem dla pracujących rodziców i budzi uznanie dla wielu z nich, którzy w obliczu koronawirusa szybko przestawili się do nowego modelu pracy. Jednocześnie pandemia jeszcze mocniej ujawniła napięcia, przed którymi stają matki wobec oczekiwań społecznych. Według naszych marcowych badań 6 na 10 Polek uważa, że ich sytuacja zawodowa poprawiła się w ciągu ostatnich 10 lat. Jednak 7 na 10 wciąż uważa, że mają mniejsze możliwości na rynku pracy, niż mężczyźni. Dlatego tak ważne jest, by pracodawcy oferowali zarówno matkom, jak i ojcom wsparcie psychologiczne, z którego mogą skorzystać w razie potrzeby. Coraz więcej firm decyduje się np. na specjalne webinaria z psychologami czy przygotowuje porady dotyczące zrównoważonej pracy zdalnej - komentuje Konstancja Zyzik.

Jakie jeszcze różnice można zaobserwować między kobietami i mężczyznami, zmuszonymi przez pandemię do łączenia w jednym miejscu ról rodzica i pracownika? Obie grupy w zdecydowanej większości zgadzają się ze stwierdzeniem, że osoby wychowujące dzieci mają większe trudności z pracą zdalną, niż bezdzietni pracownicy. Opinię taką wyraża jednak wyraźnie więcej matek (83 proc.), niż ojców (76 proc.). Warto także zauważyć, że to ojcowie częściej czują się traktowani ze zrozumieniem przez przełożonych, niż matki (59 proc. wobec 54 proc.).

Jak podsumowują autorzy badania, zamrożenie globalnej gospodarki wpłynęło na życie pracowników we wszystkich częściach świata. Rola rodziców w ostatnich przemianach jest ogromna: łączą oni w wielu wypadkach role pracowników, wychowawców i nauczycieli, nie ruszając się przy tym z własnego domu. Zapowiadane stopniowe otwieranie w maju i czerwcu kolejnych sektorów gospodarki, a także placówek oświatowych może już wkrótce zmienić ich sytuację na lepsze – wciąż jednak istotne będzie wsparcie ze strony pracodawców.