Raport BCC: jak firmy wykorzystują fundusze unijne?

Stałe monitorowanie zagrożeń i usuwanie barier jest bardzo ważne dla pełnego i efektywnego wykorzystania funduszy europejskich.

Poczytaj o konkretnych przykładach

Fundusze europejskie w powiązaniu ze środkami krajowymi nie tylko przyczynią się do dokonania w najbliższych kilkunastu latach jakościowego skoku w poziomie życia naszych obywateli. Fundusze te w najbliższych dwóch, trzech latach będą jednym z głównych instrumentów przeciwdziałających spowolnieniu gospodarczemu i taka rola została im nadana w ramach planu antykryzysowego rządu. Co niewątpliwie należy docenić, premier Donald Tusk w końcu 2008 roku zadeklarował wykorzystywanie funduszy europejskich jako jeden z trzech priorytetów rządu na 2009 rok, obok budowy autostrad i utrzymania miejsc pracy. Nawiasem mówiąc, zarówno budowa autostrad jak i działania na rynku pracy są silnie wspierane z funduszy europejskich.

Szereg rekomendacji zaproponowanych w poprzednim raporcie Business Centre Club spotkała się z pozytywnym odzewem rządu, na co zwracamy uwagę w raporcie. Analiza aktualnych barier w wykorzystaniu funduszy europejskich, przedstawione wnioski i rekomendacje powinny być traktowane jako wyraz troski przedsiębiorców o jak najpełniejsze wykorzystanie funduszy. Chodzi nie tylko o to, aby fundusze były wydawane, ale by przynosiły możliwie jak największe pozytywne efekty dla gospodarki oraz dla zwiększenia poziomu i jakości życia naszych obywateli.

W raporcie skoncentrowano się tylko na najważniejszych barierach, które na chwilę obecną mają największy wpływ na wykorzystanie funduszy europejskich w ramach polityki spójności na lata 2007-2013. Spośród wielu obszarów gdzie występują bariery, wyodrębniono obszary, które w opinii BCC stanowią największe zagrożenie dla pełnego wykorzystania funduszy europejskich na lata 2007-2013 w ramach polityki spójności.

Stan zaawansowania programów z tzw. starej perspektywy z lat 2004-2006 jest całkiem dobry, chociaż konieczne jest przyspieszenie w I połowie tego roku. Jest szansa na bardzo dobry wynik i wykorzystanie funduszy strukturalnych na poziomie bliskim 100 procent.

Na tym tle, dodatkowo biorąc pod uwagę wyzwania stojące przed Polską związane z nową perspektywą finansową i aspiracje polskiego społeczeństwa, stopień zaawansowania procesu wykorzystania funduszy europejskich na lata 2007-2013 w ramach polityki spójności można określić jako nadal bardzo niski. Dzieje się tak, mimo że od poprzedniego raportu BCC na ten temat wiele wysiłków zostało podjętych na rzecz przyspieszenia.

Podpisane umowy stanowiły na koniec 2008 roku tylko 3,24 proc. dostępnej alokacji na lata 2007-2013, a refundacje wydatków beneficjentów wyniosły tylko około 0,3 proc. Prognoza wykorzystania funduszy za 2008 rok w obszarze wydatków została wykonana w około 8 proc.

Nadal najbardziej zaawansowane są programy Pomoc Techniczna i Kapitał Ludzki. Ale z drugiej strony, z programów krajowych najtrudniej idzie wdrażanie programu Infrastruktura i Środowisko, największego ze wszystkich programów, w którym na koniec roku podpisane umowy były na niewielkie kwoty i wydatki wynosiły zero złotych. Wśród programów regionalnych nadal prym wiedzie województwo opolskie.

Analiza obecnego stanu zaawansowania realizacji programów operacyjnych prowadzi do wniosku, że w chwili obecnej najważniejsze jest objęcie jak największej ilości środków z funduszy europejskich umowami o dofinansowanie i rozpoczęcie ich realizacji.

Ważne jest, aby działania skoncentrować na usuwaniu tych barier, które w chwili obecnej są najważniejsze dla wykorzystania funduszy europejskich. W wyniku analizy potencjalnych barier dla wykorzystania funduszy europejskich, wyodrębniono najważniejsze obszary, gdzie występują bariery, a które w opinii BCC stanowią największe zagrożenie dla wykorzystania funduszy europejskich.

Te najważniejsze obszary to: planowanie w administracji publicznej, koordynacja działań, system instytucjonalny i sprawność administracji, przepisy o pomocy publicznej, procedury ubiegania się o fundusze i realizacji projektów unijnych, wahania kursu złotego względem euro, wzrost cen materiałów i usług, spowolnienie gospodarcze w Polsce i kryzys gospodarczy na świecie oraz potencjał beneficjentów do realizacji projektów współfinansowanych z funduszy europejskich.

Szczegóły raportu w załączniku