Rzym - dotknąć starożytności

Stolicę Italii można zwiedzać na różne sposoby. Najlepszy jest oczywiście pieszy, ale nie zawsze jest na to czas. Można więc skorzystać z piętrowego autobusu, który obwozi turystów po najciekawszych zakątkach miasta. Można też, choć to droga opcja, zająć miejsce w wygodnej bryczce. Najwięcej tych ekologicznych pojazdów czeka na chętnych pod Watykanem. Uzupełnieniem wycieczki po Rzymie może być rejs stateczkiem po Tybrze.

Frater i "Pomorska"
Mamy do dyspozycji autokar, pilota, miejscowego przewodnika i dwa dni na zwiedzanie. Kilka kolejnych dni trzeba przecież przeznaczyć na inne atrakcje pięknej Italii. Jak miało się okazać, to stanowczo za mało, ale to, co najważniejsze, zobaczyć można. To kolejna wycieczka Biura Turystyczno - Pielgrzymkowego FRATER w Bydgoszczy, pod patronatem "Gazety Pomorskiej".
Autokar wypełnili zgodnie bydgoszczanie, torunianie, włocławianie. Byli też turyści z Kruszwicy, Więcborka, Sępólna Krajeńskiego, Poznania i Słupska. Naszym pilotem była wciąż Izabella Mistarz z Krakowa, zaś opiekę duchową sprawował ks. Stanisław Olszewski ze Świekatowa w powiecie świeckim. W takim towarzystwie Rzym wydaje się jeszcze piękniejszy i ciekawszy.

Remus i Romulus
Na początku VIII w. p.n.e. na Półwyspie Apenińskim wylądowali pierwsi osadnicy - żeglujący przez Morze Śródziemne Etruskowie i Grecy. Rzym był pierwotnie latyńską (grecką) wioską, którą zajęli Etruskowie. Na miejscu osuszonego bagna, gdzie wcześniej chowano zmarłych, założyli Forum Romanum
Zgodnie z mityczną wersją Greków, Rzym założyli bliźniacy Remus i Romulus, uratowani od niechybnej śmierci i wykarmieni przez wilczycę. Remus i Romulus byli dziećmi Rei Sylwii, latyńskiej księżniczki - kapłanki, skazanej za złamanie ślubów czystości na więzienie i odebranie dzieci. Niemowlęta porzucono nad brzegiem Tybru. Kopię posągu karmiącej wilczycy i mitycznych założycieli Rzymu można oglądać na Kapitolu. Świątynia bogini Vesty, w której posługę pełniła Reja, znajdowała się na Forum Romanum.
Mit jest tak piękny, że mało kto zapamiętuje oficjalną wersję historyczną. Według niej, Etruskowie władali Rzymem od końca VIII stulecia p.n.e. przez 300 lat. Potem greccy osadnicy pod przywództwem Lucjusz Juniusza Brutusa zbuntowali się i przejęli władzę. Znienawidzone królestwo zostało zastąpione republiką, w której pierwszy głos należał do Senatu. Później, w obliczu wojen, faktyczną władzę przejmowali dowódcy wojskowi. Najsławniejszym z nich był Cezar, który jako pierwszy przekroczył ze swą armią rzekę Rubikon i nie zważając na uświęcony tradycją zakaz wkroczył do Rzymu (49 r. p.n.e). Pierwszym cesarzem Rzymu (rozumianym jako państwo) został Oktawian, któremu Senat nadał tytuł Augusta (27 r. p.n.e.).

Długo można by snuć opowieść o wspaniałej, a czasem podłej historii stolicy oraz całego imperium. Dość powiedzieć, że utrwaliła się ona przez niemal trzy tysiąclecia w kamiennych i ceglanych budowlach, świadczących o potędze państwa i aspiracjach cesarzy.

Forum Romanum i Palatyn
- Spójrzcie państwo w dół - na Forum Romanum. Tam wszystko się zaczęło - normalne życie, handel, kultura i władza, i prawo - mówi nasza rzymska przewodniczka Barbara Ludwikiewicz.
Forum Romanum odkopano dopiero w XIX w. spod 8-metrowej warstwy gruzu i ziemi. Tu wznosi się Łuk Triumfalny Tytusa, który upamiętnia zdobycie w 70 r. n.e. na Jerozolimy i zniewolenie (jak się okazało aż do 1948 r.) narodu żydowskiego. Tu wznosiła się świątynia Vesty, gdzie wiecznego ognia strzegło sześć kapłanek. Tu także znajdował się budynek Senatu.

Za Forum Romanum wznosi się wzgórze Palatyn - pierwotna siedziba (według tradycji) Romulusa, a potem kolejnych władców imperium, by wspomnieć o Auguście, Tyberiuszu, Kaliguli i Neronie. Dziś wzgórze pokrywają ogromne ruiny przebudowywanych przez stulecia pałaców.

Koloseum
Z podnóża Kapitolu, z którego najlepiej widać najstarszą część Rzymu, dostrzec można tylko najwyższą część Koloseum - wizytówkę Wiecznego Miasta. Mówią, że dopóki ta ogromna budowla będzie stała, dopóty Rzym nie zginie z powierzchni ziemi. Koloseum powstało w 79 r. z rozkazu Wespazjana na miejscu dawnego jeziora. W Koloseum - ku uciesze ludu - toczyli krwawe boje gladiatorzy. Opodal wznosi się Łuk Konstantyna upamiętniający zdobycie starożytnej Dacji, czyli dzisiejszej Rumunii.

Kapitol
Wróćmy jednak na miejsce skąd spoglądaliśmy na Forum Romanum i Palatyn. Wystarczy się odwrócić i powędrować w górę - na Kapitol. Nazwa wywodzi się od głowy etruskiego chłopca znalezionej w tym miejscu. Rzymianie zbudowali tu w 509 r. p.n.e. świątynię Jowisza. Dziś na wzgórzu wznoszą się monumentalne budowle zaprojektowane w XVI w. przez Michała Anioła.

Na tym (wschodnim) brzegu Tybru znajduje się jeszcze wiele innych wspaniałych budowli, by zwrócić uwagę na bazylikę San Giovanni in Laterano, Circus Maximus (słynne wyścigi rydwanów) czy Terme di Caracalla, czyli Łaźnie Karakalii - odmiana współczesnego aqua-parku, sauny i klubu fitness w jednym, plus biblioteki i sale wykładowe. Szczególnym miejscem jest bazylika San Paolio furio le Mura, czyli Św. Piotra za Murami. Za murami, bo zbudowano ją za linią starożytnych murów rzymskich. Według tradycji, w kościele w marmurowym sarkofagu złożono ciało św. Pawła. Kościół wzniesiono na miejscu bazyliki Konstantyna z IV w. Powyżej kolumn podpierających wnętrza kościoła św. Pawła znajdują się złocone platery z podobiznami wszystkich 263 papieży. Legenda mówi, że papiestwo upadnie gdy zabraknie miejsca dla kolejnej głowy Kościoła. Pozostało 7 wolnych miejsc.

Podczas wędrówek po Rzymie nie można pominąć Hiszpańskich Schodów przy Piazza di Spagna, czyli placu Hiszpańskim. Słynne schody znane przede wszystkim z prestiżowych pokazów mody ufundowała ambasada hiszpańska. Niemniej sławna jest barokowa Fontanna di Trevi, w której kąpała się Anita
Ekberg grająca w filmie Felliniego z 1960 r. "Słodkie życie".

Najlepiej zachowanym starożytnym obiektem Rzymu (budowa w latach 118-125 n.e.) jest Panteon - fundacja cesarza Hadriana. Przez okrągły otwór w kopule wpada światło i deszcz. W Panteonie pochowano m.in. zmarłego w 1520 r. Raffaella Sanzio.

Za Tybrem
Na zachodnią stronę Tybru warto przejść Mostem Św. Anioła, który prowadzi prosto pod Zamek Św. Anioła - papieską fortecę przebudowaną z mauzoleum cesarza Hadriana. W zamku chronili się w razie zagrożenia papieże. Z Watykanu do dziś prowadzi tam ukryty w potężnym murze korytarz. Dziś jednak zamek pełni funkcję muzeum.

Watykan
Sercem Stolicy Apostolskiej - najmniejszego niepodległego państwa świata - jest bazylika Św. Piotra. Podczas audiencji generalnych na placu Św. Piotra, a także przed zejściem do grot pod bazyliką policja watykańska skrupulatnie sprawdza pielgrzymów, ich plecaki i torby (elektroniczne bramki).
Historia placu Św. Piotra zaczyna się jeszcze przed naszą erą gdy pokrywały go bagna. W I w. n.e. bagna zostały osuszone, by mogły tu powstać ogrody. Za Kaliguli i Nerona odbywały się tu wyścigi rydwanów i publiczne egzekucje. Tu właśnie w 64 r. ukrzyżowano głową w dół św. Piotra.

Pierwsza bazylika stanęła w Watykanie w pierwszej połowie IV w. z inicjatywy cesarza Konstantyna Wielkiego, który w roku 313 wydał tzw. edykt mediolański, legalizujący chrześcijaństwo. Rok wcześniej podczas bitwy z wojskami Maksencjusza Konstantyn miał wizję, podczas której objawił się mu krzyż i napis lub głos "Pod tym znakiem zwyciężysz!".

Bazylika przebudowana została w latach 1506- 1626. Monumentalna budowla jest dziełem kilku architektów, z których najsłynniejszymi byli Donato Bramante, Rafael Santi, Michał Anioł, Domenico Fontana i Giovanni Fontana.

Kościół ma ponad 211 m długości, zaś kopuła wznosi się 132,5 m. Wnętrza wprost porażają bogactwem barokowego wystroju. Nad grobem św. Piotra wznosi się ogromny brązowy baldachim - dzieło Berniniego. Brąz pochodzi z dachu Panteonu. Polskie pielgrzymki "obowiązkowo" schodzą do grot watykańskich, gdzie spoczywa ciało Papieża - Polaka Jana Pawła II. Niestety strażnicy bezwzględnie zakazują fotografowania. W centralnej części grot znajduje się grób św. Piotra.

Człowiek pada na kolana
- Jestem ciężko porażony tym, co zobaczyłem. Oczywiście w pozytywnym słowa tego znaczeniu - mówi Paweł Kopyto ze Słupska. - Wszystko to rzuca na kolana. Sprawia, że człowiek uświadamia sobie swą małość. Muszę to wszystko przetrawić, przeglądnąć zdjęcia, uporządkować sobie wiedzę.
Zdanie pana Pawła podzielają chyba wszyscy uczestnicy wycieczki, w tym reporter "Pomorskiej".