Stare ciechocińskie tężnie w odmładzającej kuracji

Jako pierwsza wyremontowana zostanie tężnia nr 3. Wykonawca zabezpieczył teren i rozpoczął rozbiórkę uszkodzonych części konstrukcji i demontaż tarniny.

- Ciechocińskie tężnie są unikatowym zabytkiem techniki. Tworzą niepowtarzalny mikroklimat, który przyciąga turystów i kuracjuszy z całego świata. Ich stan wymaga natychmiastowej interwencji. Rewitalizacja pozwoli na lepsze wyeksponowanie historycznych elementów architektonicznych. Zadanie, które obecnie rozpoczynamy, jest bardzo kosztowne. Pracujemy nad mechanizmem finansowym, który w przyszłości pozwoli zapewnić środki na bieżące prace naprawcze – mówił podczas uroczystego podpisania umowy z wykonawcą inwestycji marszałek Piotr Całbecki.

Inwestorem rewitalizacji zespołu największych w Europie drewnianych tężni jest powołana w 2012 roku przez samorząd województwa spółka Uzdrowisko Ciechocinek, które administruje kompleksem tężni w imieniu województwa. W wyniku przetargu wyłoniono wykonawców inwestycji – jest to konsorcjum płockich firm: Firma Remontowo-Budowlana Lipowski oraz Zakład Usług Budowlanych Arbi Robert Zakrzewski i Usługi Blacharsko-Dekarskie Marzena Seklecka.

Zakres inwestycji

Rewitalizacja dotyczy dwóch najbardziej zniszczonych tężni (nr 1 i 3). Zakres inwestycji obejmuje odtworzenie uszkodzonych elementów konstrukcyjnych tych obiektów, w tym wymianę drewnianych pali oraz naprawę fundamentów. Wyremontowane zostaną pomosty górne i dolne oraz zbiorniki solankowe. Konstrukcje pokryje nowa tarnina (w przypadku tężni nr 1 będzie to wymiana większości pokrycia, tężnia nr 3 wymaga wymiany całej tarniny).

Renowację przejdzie zabytkowy wiatrak zdobiący tężnię nr 3 (obecnie nieczynny, przed laty służący do tłoczenia solanki z wykorzystaniem siły wiatru).

Obiekty będą dobrze oświetlone, jak w przypadku cennych zabytków. Teren wokół nich zostanie zagospodarowany; pojawią się nowe alejki spacerowe z zatoczkami wypoczynkowymi wyposażonymi w ławki.

Gruntowny remont dotyczy także budynku przepompowni solanki. Wykonawcy położą nowy dach i odnowią elewację. Wewnątrz pojawią się nowe posadzki i okładziny ścienne odporne na działanie solanki. Zakres prac obejmuje również wymianę elementów instalacji elektrycznej i remont pomp solankowych.

To wzmacnia potencjał województwa

Zakończenie wszystkich prac zaplanowano na koniec 2021 roku. Wartość całej inwestycji to 21,6 miliona złotych. Realizacja zadania możliwa jest dzięki 15 milionom złotych dofinansowania ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w ramach wsparcia na rozwój tak zwanych potencjałów endogenicznych województwa. Chodzi o wykorzystanie dla rozwoju regionu istniejących zasobów przyrodniczych, przestrzennych i kulturowych. W Kujawsko-Pomorskiem zidentyfikowano trzy takie dziedziny – turystykę, uzdrowiska i kulturę.

Uruchomienie specjalnych środków na ten cel to efekt renegocjacji Regionalnego Programu Operacyjnego prowadzonych przez marszałkowską administrację z Komisją Europejską. W wyniku zabiegów marszałka Piotra Całbeckiego Unia Europejska zgodziła się przeznaczyć na ten obszar działań 25 milionów euro, czyli około 107 milionów złotych.

Zgromadzone środki pozwolą m.in. na rozbudowę bazy leczniczej inowrocławskiego Sanatorium Uzdrowiskowego „Przy Tężni”, utworzenie Kujawskiego Centrum Muzyki w zespole pałacowo-parkowym w Wieńcu (gmina Brześć Kujawski) oraz rewitalizację zabytkowego teatru funkcjonującego nad Starym Kanałem Bydgoskim w latach 1882-1910.

Historia tężni

Na zespół tężni składają się trzy dziewiętnastowieczne drewniane konstrukcje, do dziś wykorzystywane w produkcji soli. Tężnie nr 1 i 2 powstały w latach 1824-1828 według projektu Jakuba Graffa, profesora Akademii Górniczej w Kielcach, z inicjatywy księdza Stanisława Staszica, który był jednym z pierwszych propagatorów przemysłowego wykorzystania zalegających pod Ciechocinkiem pokładów soli.

Trzecią, najmłodszą tężnię, wybudowano w roku 1859. Mierzące 15 metrów wysokości i 10 metrów szerokości obiekty pokrywają wiązki tarniny, po których spływa solanka. Pod wpływem wiatru i promieni słonecznych wodny roztwór soli intensywnie paruje, tworząc wokół tężni bogaty w jod mikroklimat – naturalne, lecznicze inhalatorium.

W miarę użytkowania na tarninie osadza się sól, która obciąża konstrukcje tężni, powodując zapadanie poszczególnych wiązek, a w konsekwencji osłabienie intensywności odparowywania solanki.

Tężnie w liczbach:

10 metrów – szerokość tężni
15 metrów – wysokość tężni
363 metry – długość tężni nr 3
655 metrów – długość tężni nr 1
21,6 mln złotych – wartość inwestycji
15 mln złotych – wartość dofinansowania w ramach RPO WK-P
1824-1828 – w tych latach powstała tężnia nr 1
1853 – w tym roku wybudowano tężnię nr 3.

Żródło: Urząd Marszałkowski w Toruniu