Zazwyczaj wiemy, jakie konsekwencje niesie z sobą zgubienie lub kradzież dokumentów, zwłaszcza dowodu osobistego lub paszportu. Zgłaszamy więc to szybko na policji oraz coraz częściej do bankowego systemu dokumentów zastrzeżonych. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że osoby niepowołane mogą wejść w posiadanie pełnego zestawu naszych danych osobowych. Dysponując naszym imieniem i nazwiskiem, datą urodzenia, numerem dowodu osobistego oraz numerem PESEL, mogą przejąć naszą tożsamość.
Podszywając się pod nas, mogą wyłudzić kredyt „chwi-lówkowy” czy zawrzeć umowę z firmą telekomunikacyjną. Skradziona tożsamość często służy też do wyłudzeń, np. zaciąganych na nasze konto innych zobowiązań: najem mieszkania, umowy z operatorami sieci komórkowych itd. Im dłuższa jest lista dostępnych usług, tym większe jest pole do działania dla oszusta, który przejmie naszą tożsamość.
Skradziona tożsamość
Komplet danych, który ułatwia kradzież tożsamości, zawarty jest przede wszystkim w dowodzie osobistym. Poza kradzieżą samego dokumentu musimy więc chronić go przed okazją do skopiowania danych. Unikajmy więc kserowania dokumentów czy oddawania ich w cudze ręce poza naszą kontrolą, np. jako krótkoterminowy zastaw. Niszczmy też wszystkie dokumenty zawierające nasze dane osobowe.
Zachowajmy powściągliwość w udostępnianiu danych przez telefon. Jeśli dzwoni do nas faktycznie przedstawiciel banku, w celu weryfikacji naszej tożsamości nigdy nie poprosi o komplet danych osobowych. Pamiętajmy też, że procedura bankowa nie dopuszcza zmiany przez telefon czy serwis transakcyjny kluczowych danych osobowych. Za ich pomocą możemy zmienić adres korespondencyjny lub numer telefonu kontaktowego. Pozostałe dane, jak np. nowe nazwisko, musimy zgłosić w placówce banku.
Miejmy też na względzie, że złodzieje tożsamości coraz częściej do wyłudzeń danych osobowych wykorzystują portale społecznościowe.
Zakładamy cyberrygle
W jeszcze bardziej wyrafinowany sposób działają cyberprzestępcy włamujący się po nasze dane przez internet lub aplikację mobilną. Podobnie jak w realu mogą to robić, by tylko okraść nas jednorazowo, ale też wejść w posiadanie naszej tożsamości dla bardziej złożonych oszustw lub przestępstw. Dlatego dla ochrony danych musimy „zaryglować się” w sieci. Tylko w ten sposób nie tylko sami półświadomie lub całkiem nieświadomie nie ujawnimy swoich danych, ale nie pozwolimy ich przejąć skrycie.
Podstawa to zabezpieczenie komputera czy telefonu przed używaniem przez niepowołane osoby (login, PIN) oraz ochrona jego oprogramowania: aktualizowanie systemu i oprogramowania, korzystanie z aktualnego programu antywirusowego. Następna fundamentalna zasada – kontaktowanie się z bankiem tylko z własnego komputera i wyłącznie przez jego główną stronę. Nie korzystajmy z linków, sprawdzajmy, czy strona jest autentyczna (symbol zamkniętej kłódki w adresie). Nie otwieramy podejrzanych e-maili. Wykonując przelew, wpisujemy numery konta ręcznie, nie korzystamy z linków, nie kopiujemy numerów (np. z elektronicznych faktur). Przed zatwierdzeniem operacji sprawdzamy, czy numer konta kontrahenta jest zgodny z wcześniej wpisanym.
Pamiętaj!
- Nie podawaj nieznanym osobom danych osobowych, zwłaszcza PESEL-u i numeru dowodu osobistego.
- Operacje bankowe przeprowadzaj tylko z własnego komputera i poprzez główną stronę banku.
- W razie zgubienia lub kradzieży dowodu zastrzeż go w banku.
- Nie dawaj swoich dokumentów w zastaw, np. kiedy wypożyczasz sprzęt sportowy.
- Niszcz korespondencję, na której są twoje dane osobowe czy teleadresowe.
KONKURS BANKOMANII
Konkursy z atrakcyjnymi nagrodami oraz więcej informacji o bezpiecznej bankowości znajdziesz na portalu edukacyjnym: www.bankomania.pkobp.pl
Masz pytania? Napisz na adres:
[email protected]
Tomasz Nowak
Fot. Dariusz Bloch
Nasze dane to rzecz święta. Trzeba je chronić!
Rozmowa z Anetą Kucharską, starszym doradcą klienta w II Oddziale PKO Banku Polskiego w Bydgoszczy
Dlaczego to jest takie ważne, byśmy podawali swoje aktualne dane w banku?
Zróbmy to, jeśli zmieniliśmy nazwisko, serię i numer dowodu osobistego, adres zamieszkania lub do korespondencji, numer telefonu czy adres mejlowy. Dlaczego to jest tak ważne? Ponieważ na podstawie tych danych bank weryfikuje naszą osobę.
W sytuacji, gdy zgubimy telefon lub zmieniamy numer, należy więc pamiętać, aby go zmienić także w banku. Podobnie jest z adresem do korespondencji. Dzięki temu żadne informacje, m.in. z historią wyciągów, nie trafią w niepowołane ręce. Wiele danych można aktualizować samemu. Wystarczy dostęp do bankowości elektronicznej, gdzie zrobimy to bez problemu.
W jakim celu bank zbiera nasze dane?
Decydując się na korzystanie z usług bankowych, podajemy je, aby zawrzeć określoną umowę. Poza tym na ich podstawie bank weryfikuje nas jako klienta.
Należy chronić dane. W jakich sytuacjach i komu możemy je podawać?
Coraz częściej słyszymy o kradzieży tożsamości. Przestępcy na fałszywe dane zakładają konta, podrabiają dokumenty, wyłudzają kredyty. Dlatego tak samo jak dbamy o zabezpieczenie naszego domu czy bliskich, w ten sam sposób chrońmy nasze dane. Nie udostępniajmy ich nikomu, kogo nie jesteśmy w stanie zidentyfikować.
Czy bank może nas poprosić mejlowo lub telefonicznie o podanie takich informacji albo o potwierdzenie numeru karty czy PIN?
Bank nigdy nie prosi nas o podanie danych drogą mejlową. Powinna więc zapalić się nam czerwona lampka, jeśli otrzymamy takiego mejla. Możemy mieć bowiem do czynienia z phishingiem, który polega na podszywaniu się oszustów pod znaną instytucję lub firmę po to, aby zdobyć poufne informacje o nas. Ważne, aby pod żadnym pozorem nie odpowiadać na podejrzane wiadomości i nie udostępniać danych osobowych, PIN-u do karty czy kodu CVV.
Dlaczego konsultant, który dzwoni z banku, najpierw prosi o potwierdzenie imienia i nazwiska, a dopiero potem mówi, o co chodzi?
Konsultant, zanim nie upewni się, że rozmawia z właściwą osobą, nie przekaże informacji, w jakim celu dzwoni.
Z jakiego powodu zdjęcie naszej karty – nawet bardzo ładnej – nigdy nie powinno się znaleźć na Facebooku?
Karta płatnicza to rzecz osobista, dlatego nigdy nie powinna znaleźć się na portalu społecznościowym.
Chwaląc się zdjęciem karty, możemy nabawić się poważnych kłopotów. W większości transakcji internetowych, żeby zapłacić plastikiem, należy bowiem podać dane z jej awersu, czyli numer karty, imię i nazwisko właściciela, datę ważności oraz trzycyfrowy kod CVV/CVV2 służący do weryfikacji płatności.
Nie wolno dawać dokumentów w zastaw. Jak jeszcze bronić się przed kradzieżą tożsamości?
Jeśli będziemy przestrzegać kilku podstawowych zasad, zmniejszymy ryzyko, że padniemy ofiarą przestępców. Należy więc pamiętać jeszcze m.in. o używaniu oprogramowania antywirusowego oraz aktualizacji aplikacji, z których korzystamy. Szczególną uwagę zwróćmy, gdy korzystamy z bankowości elektronicznej. Sprawdzajmy, czy strony, na które wchodzimy, posiadają odpowiednie certyfikaty. Unikajmy podejrzanych stron i nie klikajmy w nieznane linki.
Podobną ostrożność należy zachować w trakcie rozmów telefonicznych z osobami, których nie znamy, mogą się podawać np. za pracowników infolinii. Najlepiej wtedy przerwać rozmowę, informując o tym rozmówcę i samemu zadzwonić na infolinię. Równie istotne są również dokumenty i korespondencja papierowa. Jeśli chcemy się czegoś pozbyć, najlepiej wrzućmy to do niszczarki lub zadbajmy o staranne usunięcie z nich swoich danych.
Rozmawiała
Agnieszka Domańska
