Sytuacja finansowa polskich gospodarstw domowych jest zła. Niemal co czwarta rodzina nie może utrzymać się z własnych środków

Sytuacja finansowa polskich gospodarstw domowych jest zła. Według raportu „Sytuacja na rynku consumer finance” za I kwartał 2022 r. wydanego przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych, 58,6 proc. gospodarstw nie jest w stanie oszczędzić obecnie żadnych pieniędzy, w tym 23 proc. przejada własne oszczędności lub się zadłuża.

Z kolei ze wskazań Barometru Obsługi Zobowiązań (BOZ) wynika, że Polacy mają coraz większe problemy z regulowaniem zobowiązań. Po pierwszych trzech miesiącach 2022 r. BOZ wyniósł 84,4 pkt., co stanowi spadek do czwartego kwartału 2021 r. aż o prawie 10 pkt. W II kwartale BOZ uplasował się na poziomie 94,6 pkt. Jest jednak wciąż mniejszy niż przed rokiem i niż przed pandemią. Ponadto prognozy na najbliższy czas są wysoce nieoptymistyczne.

– Na tak wyjątkowo niekorzystną sytuację finansową polskich gospodarstw domowych wpływ ma wiele czynników – przede wszystkim prym wiodą tutaj: wysoka inflacja, podnoszenie stóp procentowych przez RPP w ostatnich miesiącach, niskie zarobki oraz wciąż pandemiczne zachwiania budżetowe – podkreśla Marcin Czugan, prezes Związku Przedsiębiorstw Finansowych.

– Z naszych danych wynika także, że nie bez znaczenia jest chaos wywołany Polskim Ładem – który zdaniem 38,9 proc. Polaków wpływa na ich zdolność do oszczędzania. Niewątpliwie wkrótce nawet ponad połowa z nas może mieć problemy z obsługą swoich zobowiązań, bo do dotychczas występujących wyzwań dochodzą jeszcze wyższa inflacja czy wojna w Ukrainie – dodaje.

Co dziesiąte polskie gospodarstwo domowe wpada w długi, a 13,3 proc. korzysta z własnych oszczędności. Oznacza to, że blisko co czwarta polska rodzina (ponad 23 proc.) lub osób prowadzących wspólny budżet nie może utrzymać się z własnych środków, w efekcie czego – sukcesywnie się zadłuża.

W pierwszym kwartale tego roku 36,2 proc. Polaków w pierwszym kwartale miało problem z regulowaniem zobowiązań. Prognozy wskazują, że tendencja ta prawdopodobnie znacznie się pogłębi i nawet blisko 55 proc. osób może mieć problem w spłacie zadłużeń.

Autorzy badania wskazują, że fakt ten potęguje podwyżka stóp procentowych, które dynamicznie zwiększają kwotę miesięcznych rat kredytów hipotecznych.

– Obecna sytuacja dla wielu rodzin jest trudna, z dnia na dzień zmniejszają się ich możliwości „wyjścia na prostą” lub stworzenia oszczędności na tzw. czarną godzinę. Polacy borykają się ze wzrostem cen i podwyżkami rat kredytów hipotecznych przy jednoczesnej stagnacji dochodów, bo te nie rosną w takim tempie, jak inflacja. To okoliczności, w których już może nie być czasu na poszukiwanie rozwiązań. Być może to ostatni moment na wprowadzenie odpowiednich rozwiązań, które pozwolą uniknąć zadłużenia – mówi ekspert.

W ramach projektu prowadzonego przez ZPF – „Windykacja? Ważna sprawa!”, ekspert podpowiada, jakie kroki można podjąć, by nawet w sytuacji, w której obecne zobowiązania przewyższają możliwości finansowe płatnika, nie popaść w długi.

• Rewidowanie wydatków – to podstawowe działanie, które powinniśmy podjąć w czasach kryzysu finansowego, czyli baczne przyjrzenie się własnym wydatkom – ustalanie priorytetów i kategoryzowanie, szacowanie i planowanie kwot oraz poszczególnych zakupów w danym miesiącu lub kwartale.
• Fundusz Wsparcia Kredytobiorców – czyli mechanizm stanowiący pomoc dla kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji, a są zobowiązani do zapłaty rat kredytu hipotecznego.
• Renegocjacja warunków umowy – to krok, który warto podjąć, jeśli zobowiązania znacząco rozmijają się z możliwościami finansowymi lub jeśli szacujemy, że problemy finansowe mogą trwać dłuższy czas.
• Czujność – z jednej strony to czujność, która powinna chronić przed nierozważnymi, zgubnymi decyzjami finansowymi, np. pochopnymi zakupami. Z innej strony to czujność, która powinna być strażniczką terminowości płatności. Wzmożona czujność to także działanie, które powinno się uruchomić w sytuacji wystąpienia desperacji finansowej, kiedy pojawiają się pomysły zaciągnięcia kolejnych zobowiązań.
• Opracowanie planu spłaty – Nie powinniśmy unikać kontaktu z wierzycielami lub windykatorem. Należy podjąć próbę ułożenia planu spłaty długu w taki sposób, który jest z jednej strony realny, a jednocześnie korzystny dla drugiej strony.