Ubezpieczenia. Co z wysokością zadośćuczynień po śmierci bliskiego? Mogą być niższe

Zbliżają się do końca prace Forum Zadośćuczynień powołanego przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Jego celem było określenie, jakie są średnie wartości zadośćuczynień przyznawanych przez sądy uprawnionym po śmierci bliskiego, np. w wypadku komunikacyjnym.

- Przystępując do współpracy, zakładaliśmy, że uporządkowanie wysokości zadośćuczynień dla większości standardowych przypadków - na podstawie orzeczeń sądów - sprawi, że uprawnieni będą szybciej dostawali pieniądze bezpośrednio od ubezpieczyciela - mówi Aleksandra Wiktorow, rzecznik finansowy (RF).

Jej zdaniem sprawiłoby to, że w większości przypadków nie potrzeba by dochodzić swoich roszczeń w sądzie. Koszty ponoszone przez wszystkich byłyby niższe, a sprawy będzie można częściej załatwiać polubownie.

Kontrowersyjne dane
Jak podaje biuro RF, pojawiło się ryzyko odejścia od pierwotnych założeń. Wcześniej analiza miała opierać się na wyrokach sądowych, jako obiektywnych, profesjonalnie przygotowanych, weryfikowalnych danych.

- Ostatnio KNF nieoczekiwanie zaproponował uwzględnienie danych dostarczonych przez przedstawicieli branży ubezpieczeniowej - wyjaśnia Krystyna Krawczykz biura RF. - Przewidują pomniejszenie wartości ustalonych w oparciu o wyroki sądów o ok. 30 proc. Dodano dane dotyczące wypłat, które zrealizowali sami ubezpieczyciele. Ich jakość budzi wątpliwości i trudno je zweryfikować.

Zaniżali wypłaty
Przypomina też, że ze skarg trafiających do RF wynika, że kwoty wypłacane przez ubezpieczycieli bez interwencji czy reklamacji często są dużo niższe niż te uzyskiwane w sądach.

Eksperci RF kwestionują równorzędne traktowanie i uwzględnianie przy tych wyliczeniach danych wynikających z ugód lub decyzji firm.

Przeczytaj też: Ubezpieczenia? - Są zbyt drogie i niepewne - mówią Polacy

- Są one dowodem na to, że ubezpieczyciele przez lata zaniżali wypłaty świadczeń z tego tytułu - wyjaśnia Krawczyk. - Ich przyjęcie byłoby uznaniem bezprawnych praktyk, które sądy w swoich orzeczeniach kwestionowały, decydując o wypłatach wyższych niż proponowane przez firmy.

Zwraca uwagę, że ugody czy propozycje firm przyjmowały osoby, które nie miały odpowiedniej wiedzy i siły, by w tej trudnej dla nich sytuacji wchodzić w spór sądowy. Ubezpieczyciele wykorzystywali swoją przewagę, do zaproponowania niższych niż możliwe do uzyskania w sądach wypłat. - Dlaczego uwzględniać te wartości przy ustalaniu standardów? Byłoby to nieuczciwe wobec poszkodowanych - mówi Krawczyk.

Jednym z celów regulacji jest zmniejszenie obciążeń sądów takimi sprawami. Przyjęcie niższych wartości uwzględniających dane ubezpieczycieli może utrudnić jego osiągnięcie. Kancelarie odszkodowawcze będą mogły próbować uzyskać w sądach „dopłatę” do wartości ustalanych w oparciu o dane uwzględniające wypłaty ubezpieczycieli.

Przykład? Rodzic po śmierci dziecka poniżej 18. r.ż. dostanie „z automatu” ok. 54 tys. zł. Z wyliczeń opartych o orzecznictwo, powinien otrzymać o prawie 50 proc. więcej, czyli 80 tys. zł.

- Spodziewam się, że do sądów będą trafiały sprawy dotyczące tych 26 tys. zł. Stworzymy więc system, w którym wygrane będą firmy (niższe standardowe wypłaty) i w mniejszym stopniu kancelarie odszkodowawcze (wynagrodzenie za prowadzenie spraw), a nie poszkodowani, dla których przeznaczone jest to świadczenie - przewiduje Aleksander Daszewskiz biura RF. - Do sądów nadal będzie kierowana znacząca liczba spraw.

Potrzeba elastyczności prawa w nietypowych sprawach
Eksperci mają nadzieję, że regulacja będzie też obejmowała sytuacje odbiegające od standardu, np. w postępowaniu polubownym czy sądowym.

- Sztywne i niezmienne ramy mogłyby być krzywdzące. Np. dziecko poniżej 13. r.ż. po śmierci rodzica może liczyć na ok. 72 tys. zł. Dlaczego maluch wychowywany przez babcię, która zastępuje mu rodzica, po jej śmierci ma dostać 10 tys. zł? Kwota powinna być 7-krotnie wyższa. Poczucie straty tu i tu jest zbliżone - mówi Daszewski.

Czy prace forum wpłyną na ceny ubezpieczeń?
-Za wcześnie, by przewidzieć, czy będzie to miało wpływ na ceny i jaki. Przede wszystkim nie wiadomo, jak potoczą się prace legislacyjne, tzn. jak będzie określona wysokość zadośćuczynień - wyjaśnia Marcin Tarczyńskiz Polskiej Izby Ubezpieczeń.