We Włocławku było 27 spichlerzy zbożowych, w tym 12 murowanych

Ziarenko do ziarenka i... uzbiera się fortuna. O prawdziwości tego powiedzenia przekonuje nas to, co cztery wieki temu działo się we Włocławku. Dzięki Wiśle i handlu zbożem, które spławiano rzeką, miasto odgrywało rolę jednego z najważniejszych portów dla całego terytorium ówczesnego państwa polskiego.

Biskup armatorem

Rozkwit miast, datowany na przełom XVI i XVII, to zasługa wielkiego zapotrzebowania na zboże w zachodniej Europie. Znakomita koniunktura została wykorzystana nie tylko przez gdańskich mieszczan. Inni też dorobili się majątków. Właśnie na handlu zbożem.

Do jego transportu potrzebne były łodzie. Okazuje się, że w drugiej poł. XVI w. miasto posiadało własną flotyllę handlową. Właścicielem statków był przede wszystkim biskup; także kapituła katedralna, wikariusze oraz właściciele spichlerzy i członkowie cechu rybaków.

Na mocy przywileju biskupa włocławskiego Stanisława Karnkowskiego z 1577 r. rybacy mogli posiadać czółna zwane naviculae, a także mniejsze i większe łodzie. Ci sami rybacy, na prośbę biskupa, wzywani byli do przewożenia dobytku lub orszaku kościelnego dostojnika na drugi brzeg Wisły, wraz z wozami i końmi. Za tę usługę przewoźnikom należała się zapłata w wysokości 1 grosza od 1 mili.

Oprócz czółen, lat temu 400, po Wiśle w górę i w dół, płynęły łodzie wszelakiej maści. Do dużych zaliczano szkuty, komięgi i dubasy. Z mniejszych popularne były lichtany, nawisy i tafle. Szkuty były największymi statkami rzecznymi; jednorazowo tego typu łódź, zaopatrzona w żagiel mogła przewieźć do 55 łasztów zboża (czyli około 121 ton). Flotyllą szkut, która płynęła Wisłą do Gdańska, dowodził tzw. retman. Szyprowie zaś byli pełnomocnikami właścicieli przewożonego zboża.

Spichlerz krakowskiej kapituły

Do Włocławka zwożono ziarno głównie z Kujaw brzeskich i ziemi łęczyckiej, a także z województwa sieradzkiego oraz dwóch powiatów: kaliskiego i konińskiego.

Włocławskie spichrze, które w XVI w. stanęły nad Wisłą, należały w większości do zamożnych kupców i lokalnego duchowieństwa; właścicielem jednego była kapituła krakowska. Wiadomo, że w 1598 r. w mieście było 27 spichlerzy, w tym 12 murowanych. Zgodę na ich budowę wydawał wyłącznie biskup.

(W tekście wykorzystałam informacje zawarte w "Dziejach Włocławka" pod red.prof. Jacka Staszewskiego.)