Wreszcie jest projekt zmian w świadczeniach dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Opiekunowie na jutro zapowiadają protest

Resort kładzie nacisk na realizację ubiegłorocznego wyroku Trybunału Konstytucyjnego i do tego się odwołuje.

Co proponuje resort pracy? Ministerstwo chce, by były tylko dwa świadczenia: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne. Jeśli projekt zostanie uchwalony, nie będzie przyznawany specjalny zasiłek opiekuńczy (520 zł), o który teraz ubiegać się mogą opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych.

Wysokość świadczenia byłaby zróżnicowana w zależności od wieku osoby niepełnosprawnej, a nie ze względu na wiek, kiedy powstała niepełnosprawność. 1300 zł miesięcznie ma przysługiwać, jeśli opieka sprawowana jest nad osobą do ukończenia 18 roku życia (lub 25 lat, jeśli się uczy). Opiekunowie pozostałych osób dostawaliby 800 zł.

Jeśli opiekun ma emeryturę (rentę, rentę rodzinną, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zasiłek lub świadczenie przedemerytalne - dostawałby różnice między wysokością swojego świadczenia a pielęgnacyjnego. Nie dostawałby, gdyby było to mniej niż 20 zł.

To ukłon w stronę osób, które opiekują się dorosłymi już niepełnosprawnymi dziećmi i otrzymują emeryturę niższą od najniższej gwarantowanej. Dostają tak mało, bo z powodu konieczności opieki nad dzieckiem nie wypracowali minimalnego wymaganego stażu. Na sytuacje tych osób zwracał uwagę rzecznik praw obywatelskich.

Komu ma przysługiwać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego:
- rodzicom lub faktycznym opiekunom dziecka
- rodzicom zastępczym
- małżonkom
- innym osobom (w określonych sytuacjach) , na których ciąży obowiązek alimentacyjny.

Pomoc przysługuje, jeśli opiekun zrezygnował lub nie podjął pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Zarejestrowanie się w PUP jako osoba poszukująca pracy lub posiadająca status bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego. Rolnikom dalej stawiany jest warunek zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego.

Dla wszystkich wprowadzone ma być kryterium dochodowe - 1000 zł na osobę, łącznie w rodzinie podopiecznego i opiekuna. Jeśli dochód zostanie przekroczony o kwotę nie większą niż najniższy zasiłek rodzinny - świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało w danym okresie zasiłkowym. W następnym - jeśli znowu będzie przekroczenie - już nie.

Taka sama zasada obowiązuje w innych świadczeniach rodzinnych.

Obecnie kryterium dochodowe wynosi 664 zł i dotyczy tylko osób starających się o specjalny zasiłek opiekuńczy.

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego ma być co roku waloryzowana. Wskaźnikiem będzie procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwotę zaokrągla się do pełnych 10 zł w górę. Wysokość świadczenia na następny rok będzie ogłaszana do 15 listopada.

W sprawach o świadczenie pielęgnacyjne, do którego prawo powstało do dnia wejścia w życie nowych przepisów, stosuje się rozwiązania dotychczasowe. Tak samo w sprawach o specjalny zasiłek opiekuńczy.

Również dotychczasowe przepisy mają obowiązywać, jeśli wygaśnie dotychczasowe orzeczenie o niepełnosprawności (stopniu niepełnosprawności) i w ciągu 3 miesięcy od nowego orzeczenia zostanie złożony wniosek przyznanie pomocy. Ma to swoje plusy i minusy. Z jednej strony oznacza, że swojego wyższego teraz świadczenia nie stracą rodzice niepełnosprawnych dzieci. Nawet, jeśli ono wygaśnie i dostaną nowe, to wniosek złożony w ciągu trzech miesięcy rozpatrywany będzie na dotychczasowych zasadach. Dostaną więc wyższą kwotę i nie będą musieli spełniać kryterium dochodowego. Projekt jednak nie precyzuje, czy możliwe jest to tylko raz, czy więcej?

Z drugiej strony takie zapisy oznaczają, że po wejściu ustawy w życie, opiekunowie dorosłych niepełnosprawnych nie dostaną automatycznie 800 zł. Jeśli wygaśnie orzeczenie, będą musieli odczekać ponad 3 miesiące, by objęły ich nowe przepisy. A jeśli orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane jest na stałe?

Czas opieki nad osobą niepełnosprawną będzie zaliczany opiekunom do zdobycia uprawnień do zasiłku dla bezrobotnych, w razie jeśli przestaną tę opiekę sprawować. Rodzice niepełnosprawnych dzieci jako jeden z postulatów stawiali, by w razie śmierci dziecka dożywotnio przysługiwał im zasiłek.

Opiekunowie dorosłych niepełnosprawnych oraz rodzice niepełnosprawnych dzieci zapowiadają protest na najbliższą środę przed Kancelarią premiera i Sejmem.

- Projekt nie reguluje jednoznacznie wysokości świadczeń - mówi Mirosław Sobolewski, prezes stowarzyszenia Opiekunów Osób Niepełnosprawnych STOP WYKLUCZENIOM. - Z jednej strony mówi się, że jest to rekompensata za utracone zarobki. Dlaczego więc wprowadza się różną wysokość świadczeń? Poza tym jeśli ma to być rekompensata, to skąd kryterium dochodowe? Ministerstwo też nie ukrywa, że w efekcie mniej osób dostanie pomoc.

Z wyliczeń resortu wynika, że większa grupa osób dostanie świadczenia pielęgnacyjne. To około 70 tys. emerytów i rencistów, których świadczenia są niższe od świadczenia pielęgnacyjnego. Oni mają dostać, jak wspomniano, różnicę. Teraz drogę mają zamkniętą. Czują się pokrzywdzeni. Wyższe kryterium dochodowe pozwoli skorzystać ze świadczeń większej grupie. Do tej pory wielu utykało na granicy 664 zł. Teraz będzie to 1 000 zł.

Ministerstwo szacuje, że w sumie świadczenia pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna, a także wyrównanie dla emerytów dostawać będzie w tym roku 255,8 tys. opiekunów. Za dwa lata - 279 tys. W tym jednak zmaleć ma liczba opiekunów dorosłych niepełnosprawnych - do ponad 40 tysięcy.

Po wejściu w życie omawianych zmian funkcjonować będzie kilka rodzajów świadczeń - póki samoistnie nie wygasną lub nie zrezygnują z dotychczas przyznanych osoby pobierające specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna.