ZUS wyjaśnia! Nowe tablice dalszego trwania życia – kto może złożyć wniosek o przeliczenie emerytury?

Najkorzystniejsza tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn była w 2022 roku, zaraz po pandemii Covid-19. Od tej pory co roku średnia długość życia wydłuża się, co przekłada się na niższe emerytury.

Tablica średniego dalszego trwania życia jest kluczowym elementem przy obliczaniu emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Przedstawia przeciętną liczbę miesięcy, jaką mają do przeżycia osoby w wieku od 30 do 90 lat. Zmienia się co roku i obowiązuje od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku.

By wyliczyć emeryturę z nowego systemu, dzielimy sumę zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na koncie w ZUS (od stycznia 1999 roku) i zwaloryzowanego kapitału początkowego (za okres do 31 grudnia 1998 roku) przez średnie dalsze trwanie życia, czyli dalszą przeciętną długość życia na emeryturze. W tablicy jest ono wyrażone w miesiącach, które statystycznie emeryt powinien przeżyć.

- Jeśli umieralność jest niższa, jak miało to miejsce w ubiegłym roku, statystyczna długość średniego dalszego trwania życia wzrasta, co prowadzi do obniżenia wysokości emerytury. Im dłuższy okres życia na emeryturze uwzględniony w obliczeniach, tym niższe świadczenie - wyjaśnia Krystyna Michałek, regionalnyk rzecznik ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Od 1 kwietnia 2025 roku obowiązuje nowa tablica dalszego trwania życia. Jest ona mniej korzystna od tej z ubiegłego roku i lat poprzednich.

Zgodnie z danymi obowiązującymi od 1 kwietnia br., średnia długość życia 60-latków wynosi 266,4 miesiąca, natomiast 65-latków to 220,8 miesiąca. W 2024 roku średnia długość życia wynosiła 264,2 miesiąca dla osób w wieku 60 lat oraz 218,9 miesiąca dla seniorów w wieku 65 lat. Dla porównania, w 2023 roku wartości te wyniosły odpowiednio 254,3 i 210,0 miesiąca, a w 2022 roku 238,9 miesiąca dla 60-latków oraz 196,2 miesiąca dla 65-latków.

Ponieważ średnia długość życia wydłuża się, niższe będą emerytury. Dla przykładu: 60-latka z kapitałem 700 tys. zł otrzyma emeryturę w wysokości 2627,63 zł, co oznacza, że będzie ona niższa o około 22 zł (kapitał zostanie podzielony przez 266,4 miesiąca zamiast przez 264,2 miesiąca).

Z kolei 65-latek mężczyzna z kapitałem 700 tys. zł otrzyma emeryturę w wysokości 3170,29 zł, co oznacza, że będzie ona niższa o około 27,50 zł (kapitał zostanie podzielony przez 220,8 miesiąca zamiast przez 218,9 miesiąca).

ZUS będzie wykorzystywał nowe tablice GUS do obliczenia emerytury w ramach zreformowanego systemu emerytalnego dla osób, które przejdą na świadczenie między kwietniem bieżącego roku a marcem 2026 roku. Przyszli świadczeniobiorcy, którzy osiągną wiek emerytalny w tym okresie, nie muszą spieszyć się z decyzją o przejściu na emeryturę, aby skorzystać z tegorocznej tablicy. Przy przyznawaniu emerytury ZUS zawsze sprawdza, która z tablic dotyczących długości życia - obowiązująca w momencie złożenia wniosku o świadczenie czy w momencie ukończenia wieku emerytalnego - będzie korzystniejsza dla zainteresowanego.

- Na przykład osoba, która osiągnęła wiek emerytalny w maju 2024 roku, będzie mogła skorzystać z tablicy obowiązującej w tamtym okresie, jeśli okaże się ona bardziej korzystna - mówi Krystyna Michałek.

Co do zasady, nowe tablice nie dotyczą osób, które już przeszły na emeryturę. Nie ma zatem sensu składanie wniosków o przeliczenie emerytury tylko z powodu ogłoszenia nowej tablicy GUS. Takie wnioski ZUS będzie odrzucał.

Są jednak sytuacje, gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględni wniosek emeryta i ponownie przeliczy jego emeryturę. Stanie się tak np. gdy emeryt po przyznaniu świadczenia pracował dalej i odprowadzał składki emerytalne. Raz na rok lub po ustaniu zatrudnienia może on je sobie doliczyć do świadczenia. Warto jednak zaznaczyć, że najnowsza tablica zostanie wykorzystana wyłącznie w odniesieniu do dodatkowych składek, a nie do całego świadczenia.

Każdy emeryt czy rencista ma prawo złożyć wniosek ERPO o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalno-rentowego (przeliczenie swojego świadczenia). ZUS nie może odmówić przyjęcia takiego wniosku nawet, jeśli roszczenie klienta jest niezasadne i nie ma podstaw do przeliczenia emerytury lub renty.

Wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalno-rentowego można pobrać ze strony www.zus.pl Formularz wniosku jest również dostępny w punkcie informacyjnym w sali obsługi klientów w każdej placówce ZUS.

Do wniosku należy załączyć:

• dokumenty potwierdzające okresy: m.in.: pracy/ prowadzenia działalności pozarolniczej/ służby wojskowej/ pobierania zasiłku dla bezrobotnych/ urlopu wychowawczego/ nauki w szkole wyższej

• dokumenty potwierdzające osiągane wynagrodzenie.

Wniosek ERPO z załącznikami można złożyć osobiście lub przez pełnomocnika w ZUS lub przesłać go pocztą.

W przypadku wniosku o zwiększenie emerytury o kwotę składek należy go złożyć po dniu ustalenia prawa do emerytury - nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.