Mam przepracowane 40 lat pracy, w tym ponad 20 w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Niedługo kończę 60 lat. Zakład , w którym pracuję ma być w najbliższym czasie przekształcony w spółkę i pewna część pracowników zostanie zwolniona. Czy dotyczy mnie ochrona przed zwolnieniem? Jak będzie wyglądało zwolnienie mnie, jeżeli chcę przejść na emeryturę? Czy w przypadku zwolnienia, urlop przysługuje mi za cały rok 2002? Ile powinienem otrzymać odprawy pieniężnej? - CZYTELNIK z Bydgoszczy.
W myśl art.39 kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
W orzecznictwie sądowym w kwestii określenia wieku emerytalnego są różne stanowiska. W myśl wytycznych Sądu Najwyższego przez wiek emerytalny należy rozumieć wiek określony w przepisach emerytalnych (czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), zezwalający na uzyskanie uprawnień w normalnym trybie. Nie jest nim wiek, który w świetle przepisów daje pracownikowi możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. Możliwość ta jest przywilejem niektórych pracowników, który nie powinien powodować dla nich ujemnych następstw w sferze stosunków pracy (wyrok SN z dnia 13.06.95 roku sygn. akt I PRN 33/95, opubl. OSNAP 1995/23/291). Jednakże dwa lata później w wyroku z dnia 29 lipca 1997 roku Sąd Najwyższy orzekł, że wiek emerytalny w rozumieniu art.39 kodeksu pracy dla pracownika kolejowego wynosi w odniesieniu do mężczyzn 60 lat (sygn. akt I PKN 227/97, opubl. OSNAP 1998/11/326).
Kierując się ostatnim z orzeczeń można zatem przyjąć, że wiekiem emerytalnym dla pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wiek 60 lat - dla mężczyzn. Wynika to z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43 z późn. zm.).
Tak więc w tym stanie rzeczy pracodawca nie mógłby wypowiedzieć panu umowy o pracę.
Jednakże należy zaznaczyć, że powołane orzeczenia SN nie mają charakteru zasady prawnej, a są jedynie jednostkowymi rozstrzygnięciami. Jeżeli więc pracodawca wypowie panu stosunek pracy rozstrzygnięcia tej kwestii może dokonać sąd pracy, do którego powinien pan wystąpić ze stosownym pozwem.
W sytuacji, gdy zdecyduje pan, iż z chwilą ukończenia wieku emerytalnego chciałby pan przejść na emeryturę, pan powinien wypowiedzieć stosunek pracy. Nastąpi to w trakcie roku kalendarzowego, zatem będzie pan uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, chyba że przed ustaniem stosunku pracy wykorzysta pan urlop w pełnym wymiarze.
Pytając o wysokość odprawy wnoszę, iż ma pan na myśli odprawę emerytalną. Kodeks pracy w art.92(1) stanowi, że pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jest to jednak wysokość minimalna. Pracodawca natomiast może wysokość tę uregulować korzystniej w swoich wewnętrznych regulacjach np. regulaminie wynagradzania czy też układzie zbiorowym pracy.
